Φαίνεται πως ο παραδοσιακός χωροχρόνος κλείνει την πορεία του. Ο παραδοσιακός χωροχρόνος που έφερε τα αστικά δικαιώματα 18ος αιώνας, αλλά και εκείνος με τις αξιώσεις των πολιτικών δικαιωμάτων 19ος αιώνας και τέλος ο αιώνας των κοινωνικών δικαιωμάτων 20ος έχουν ολοκληρώσει τη διαδρομή τους.
Είμαστε πλέον στον ψηφιακό κόσμο 21ος αιώνας, εκεί όπου η δημόσια σφαίρα και η αντιπαράθεση μεταξύ ελευθερίας και ισότητας, περνούν από τους τερματικούς δέκτες των πολλαπλών δικτύων.
Οι σχέσεις μετακινούνται από την προσωπική επαφή στον ηλεκτρονικό τρόπο παραγωγής. Ψηφιακοί πολίτες σ’ ένα παγκόσμιο κυβερνητικό χωριό, εκεί όπου ο κυβερνητικός χωροχρόνος αυξάνεται με τους ρυθμούς της διόγκωσης του σύμπαντος.
Αν το σύμπαν χάρη στη σκοτεινή ενέργεια του, ξεπερνά τη βαρύτητα, πράγμα που σημαίνει ότι δεν υπάρχει ποτέ επιστροφή πίσω, αλλά θα συνεχίζει να μεγαλώνει, κάπως έτσι συμβαίνει και με τον ψηφιακό χωροχρόνο.
Να γιατί οι σχέσεις βρίσκονται σε μια διαρκή μετακίνηση. Οι σχέσεις πια πολιτικές, κοινωνικές, πολιτιστικές, δεν είναι τίποτε περισσότερο από τεχνητά υποπροϊόντα που αλληλεπιδρούν μεταξύ τους σε μια επιφάνεια εικόνας. Και την ίδια στιγμή η εικόνα γίνεται ο ίλιγγος της αχρονικότητας.
Έτσι καθώς όλα γίνονται εικόνα η διάκριση ανάμεσα στο πραγματικό και στην απομίμηση βαθμιαία χάνει την ισχύ της γιατί όλα συναιρούνται, διαπλέκονται στη ψευδαίσθηση του τώρα και την ίδια στιγμή ο ψηφιακός πολίτης γίνεται ένας αεικίνητος νομάδας που περπατάει στη ψηφιακή έρημο.
Τα όρια και οι σαφήνειες των ορισμών υποχωρούν σ’ ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο πλήθος πλαισίων. Τι είναι πατρίδα; Τι είναι Έθνος; Τι είναι πίστη; Όλα φαντάζουν σαν φαντάσματα στην εναλλαξιμότητα του ψηφιακού σύμπαντος.
Η γεωγραφία του χώρου και του χρόνου που ξέραμε μέχρι σήμερα αλλάζει εμφανίζεται ο εικονικός ρευστός χρόνος και το άχωρο. Το οριζόντιο κυβερνοδίκτυο γίνεται μια πραγματικότητα με σώματα δίχως όργανα όπως θα έλεγαν οι Ντελέζ Γκουαταρί.
Οι ηλεκτρονικές κοινότητες είναι κοινότητες χωρίς να παρευρίσκονται σωματικά πρόκειται για κοινότητες χωρίς γεωγραφία, χωρίς ιστορία, χωρίς ηθική.
Κινούνται με ευκαιριακή στρατηγική ενός τώρα, χωρίς κοινοτική μνήμη (communal memory), στην εικονολατρεία που αποτιμάται με πρόσβαση σε μια πραγματικότητα που είναι αναπαραγμένη.
Ο ψηφιακός πολίτης σκοτώνει το πραγματικό και πυροβολεί το συμβολικό για να διατηρηθεί στη ζώνη του εικονικού λυκόφωτος. Διευθετεί εντυπώσεις από εικόνες αυτό-αντανάκλασης.
Άπολις, ανιθαγενής, νομάδας, τερματικό δικτύων, ο ψηφιακός πολίτης ζώντας στο εικονικό φρούριο και κάτω από το ψυχοτροπικό της εικόνας, μετριέται όχι στα πραγματικά συστατικά της πράξης του, αλλά στο κυβερνοδικτυακό νεκροταφείο που έχει παραχωρήσει τη θέση του σαν πιστός οπαδός.
Τι σημαίνει σήμερα να υπερασπίζεσαι τη χώρα σου, τον πολιτισμό σου, τις αξίες σου;
Απολύτως τίποτα.
Όλα είναι χωρίς νόημα και αυτό γιατί το νόημα είναι μαρτυρία και σήμερα η μαρτυρία έχει εξοριστεί, το νόημα έχει χαλιναγωγηθεί από τις σημασίες του, ζούμε τη συνθήκη της απονενοημένης σύμβασης στον ορίζοντα της μετα-αλήθειας. Να γιατί ο Ντέϊβιντ Μπράουν υποστήριζε ότι το τέλος της δημοκρατίας έρχεται με τη δικτατορία του κυβερνοχώρου.
Πως μπορεί να αγγίζει τους νεοέλληνες πολιτικούς η πατρίδα, όταν δεν την έμαθαν, δεν την αναψηλάφησαν, δεν την υποψιάστηκαν. Την είδαν σαν καλή ευκαιρία για να βολέψουν τον συμπλεγματικό χαρακτήρα τους, για να φρακάρουν και άλλα πλούτη, για να φουσκώσουν το ναρκισσισμό τους.
Αν στεκόντουσαν με ευαισθησία στον Οδυσσέα Ελύτη, αν είχαν κάποιο διάστημα συντροφιά το βιβλίο του Έντουαρντ Χόλ «Η κρυφή διάσταση», θα έβλεπαν και άλλες γεωμετρίες πέρα από τις ψηφιακές- εικονικές. Γιατί η πατρίδα δεν είναι έννοια συναρτημένη μόνο με δεσμούς αίματος, αλλά «χώρος ψυχής», με άμεση συνάρτηση την αξιακή ιδιαιτερότητα του «κοινού χώρου ζωής».
Είναι η μεταφορά της ποιητικής του τόπου, που λειτουργεί ως έμμεση ανατρεπτική ελευθερία, αλλά αυτά είναι ψιλά γράμματα για τα ανυποψίαστα πολιτικά μηδενικά. Εκείνοι διευθύνονται και μορφοποιούνται από τα ψηφιακά μεγέθη της σφαίρας των αναξιακών εκλογικεύσεων.
Απόστολος Αποστόλου. Δρ. Φιλοσοφίας.