Το σκοτεινό μέλλον της τουρκικής πολεμικής αεροπορίας και η σαφής υπεροχή της ελληνικής ΠΑ τα επόμενα χρόνια σε Αιγαίο και Α. Μεσόγειο
Σύμφωνα με αμερικανικό ινστιτούτο, η τουρκική πολεμική αεροπορία έχει μπροστά της πολλά και λίαν επικίνδυνα προβλήματα, τα οποία όμως θα την οδηγήσουν σε πολύ μεγάλους μπελάδες το επόμενο διάστημα.

Σε αντίθεση με την ελληνική πολεμική αεροπορία, (η οποία μετά την παραλαβή των γαλλικών μαχητικών θα και την αναβάθμιση του στόλου των F-16 καθώς και την παραλαβή F-35) θα κυριαρχεί στην Α. Μεσόγειο ολοκληρωτικά πλέον.

“Η Τουρκία αποκλείστηκε ως γνωστόν από το πρόγραμμα των μαχητικών 5ης γενιάς F-35 από τις ΗΠΑ, ενώ αντιμετωπίζει νέες αμυντικές κυρώσεις, καθώς η ηγεσία της δεν γνωρίζει τι λύσεις μπορεί να βρει σε όλα αυτά”, αναφέρει ο ειδικός επί αμυντικός θεμάτων του ινστιτούτου Gatestone, Μπουράκ Μπεκντίλ.

Ο δεύτερος μεγαλύτερος στρατός του ΝΑΤΟ είχε αποτρεπτική αεροπορική δύναμη τόσο κατά τη διάρκεια όσο και μετά τον Ψυχρό Πόλεμο.

Το 2020, η Τουρκική Πολεμική Αεροπορία (TuAF) ήταν στην 21η θέση σε σχέση με τον αριθμό των αεροσκαφών της στον κόσμο.

Η γνωστή απόπειρα πραξικοπήματος το 2016 οδήγησε όμως σε δεκάδες χιλιάδες αποτάξεις στρατιωτικών, μέσα στους οποίους ήταν και εκατοντάδες πιλότοι.

Ο αριθμός των ανωτάτων αξιωματικών στην τουρκική πολεμική αεροπορία μειώθηκε από 72 σε 44 σήμερα.

Ο στόλος των τουρκικών πολεμικών αεροσκαφών παντός τύπου απώλεσε τη μισή του δύναμη σε πιλότους, και από 1.350 που ήταν σήμερα ανέρχεται σε 680 πιλότους.

Μετά το 2016, είχαμε μαζικές παραιτήσεις και εθελούσιες αποχωρήσεις, που μείωσαν τον αριθμό των μάχιμων πιλότων σε λιγότερους από 400, αποδυναμώνοντας έτσι περαιτέρω τις ικανότητες διοίκησης και λειτουργίας της τουρκικής πολεμικής αεροπορίας.

Η TuAF (τουρκική αεροπορία) έπρεπε τότε να προσλάβει Πακιστανούς πιλότους για να πετάξει με τα μαχητικά F-16.

Δύο χρόνια μετά την τραυματική απόπειρα πραξικοπήματος και ενώ οι περισσότερες πληγές ήταν ακόμα ανοικτές, η τουρκική αεροπορία ανυπομονούσε να υλοποιήσει την προγραμματισμένη απόκτηση του πιο προηγμένου μαχητικού κόσμου στον κόσμο, του F-35 Lightning II.

Συνεργαζόμενη στο μεγαλύτερο πρόγραμμα κατασκευής αεροσκαφών στον κόσμο, η Άγκυρα απέκτησε κρίσιμη πρόσβαση σε στρατηγικές τεχνολογίες αεροδιαστημικής, ενώ κρίσιμα κομμάτια του F-35, που περιλάμβαναν περίπου 1.000 ανταλλακτικά κατασκευάζονταν σε τουρκικός έδαφος, δίνοντας ζωή και χρήμα στην αεροπορική βιομηχανία της χώρας.

Η Άγκυρα δεσμεύτηκε να αγοράσει τουλάχιστον 100 μαχητικά F-35 με εκτιμώμενο κόστος 16 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

“Ενώ όλα ήταν προγραμματισμένα, ο Ερντογάν προχώρησε με μια απερίσκεπτη κίνηση η οποία έχει εκθέσει την Τουρκία σοβαρότατα, μπροστά στον κίνδυνο να αποδυναμωθεί η πολεμική της αεροπορική δύναμη. Η “ερωτική” του σχέση με το ρωσικό σύστημα αεροπορικής άμυνας μεγάλου βεληνεκούς S-400 έθεσε σε κίνδυνο τη μελλοντική αεροπορική δύναμη της χώρας”, δηλώνει ο Μπουράκ Μπεκντίλ.

“Η απόφαση της Τουρκίας να αποκτήσει το σύστημα S-400 και η επακόλουθη αναστολή παράδοσης των αμερικανικών αεροσκαφών JSF θα επιφέρει επιβάρυνση ύψους 500-600 εκατομμυρίων δολαρίων στον κύκλο παραγωγής του αεροσκάφους F-35. Θα κοστίσει όμως και στους Τούρκους κατασκευαστές σχεδόν 10 δισεκατομμύρια δολάρια τα επόμενα 10 χρόνια.

Τι γίνεται όμως με το πιθανό λειτουργικό κόστος για μια χώρα που διεξάγει ασύμμετρους πολέμους τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό;

Η τουρκική πολεμική αεροπορία διαθέτει μοίρες αεροσκαφών F-16 Fighting Falcons και F-4 Phantom II εναντίον όμως αυτονομιστών Κούρδων μαχητών στα νοτιοανατολικά της Τουρκίας, καθώς και στο βόρειο Ιράκ και τη Συρία.

Τα περισσότερα από αυτά τα αεροσκάφη θα πρέπει να αποσυρθούν σταδιακά τα επόμενα 10 έως 15 χρόνια, ανάλογα με τις αναβαθμίσεις τους.

Η προθεσμία είναι εκεί και υπάρχει μια νέα παράμετρος στην εξίσωση.

Στις 14 Δεκεμβρίου 2020, οι Ηνωμένες Πολιτείες ανακοίνωσαν ότι θα επέβαλλαν νέες κυρώσεις στην Τουρκία μέσω του νόμου Countering America’s Adversaries Through Sanctions Act (CAATSA) για την αγορά του συστήματος S-400.

Ο υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο δήλωσε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα διακόψουν την αποστολή όλων των αμυντικών προϊόντων στην SSB (γραμματεία αμυντικής βιομηχανίας), ενώ θα εκδώσουν και κυρώσεις εναντίον του Ismail Demir, προέδρου της SSB και άλλων αξιωματούχων της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας.

Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει πλέον αμερικανική βοήθεια για τον υπάρχοντα στόλο των F-16 της Τουρκίας.
Βεβαίως, δεν πρόκειται για άμεση επιχειρησιακή απειλή για την αεροπορία της χώρας. Η Turkish Aerospace Industries μπορεί να προσφέρει στα F-16 δομικές αναβαθμίσεις, ενώ η Turkish Engine Industries μπορεί να προσφέρει λύσεις για την συντήρηση και τις επισκευές κινητήρων, καθώς η Aselsan μπορεί να εκσυγχρονίσει τα ηλεκτρονικά συστήματα όταν απαιτηθεί.

Εάν κριθεί απαραίτητο, τα όποια ανταλλακτικά των F-16 απαιτηθούν, μπορούμε να τα πάρουμε διακριτικά από τον σύμμαχο μας, Πακιστάν. Αλλά αυτή δεν είναι μια μακροπρόθεσμη λύση. Το πρόγραμμα της Τουρκίας για το σχεδιασμό, την ανάπτυξη και την παραγωγή του πρώτου τουρκικής κατασκευής μαχητικού αεροσκάφους, του TF-X, δεν προχωρά.

Παραμένει κολλημένο στην προκαταρκτική φάση του σχεδιασμού, χωρίς αξιόπιστη επιλογή κινητήρα για την τροφοδοσία του αεροσκάφους. Το TF-X μοιάζει με ένα σχέδιο που είναι σε τρομερό αδιέξοδο. Ακόμα κι αν βελτιωθεί η κατάσταση, μπορεί να χρειαστούν δεκαετίες για να δούμε κάτι απτό.

Ποιες μπορεί να είναι οι επιλογές;

Η λύση για την αγορά αεροσκαφών Gripen δεν είναι πλέον πιθανή. Ούτε όμως και η Κίνα, καθώς το Πεκίνο εξακολουθεί να αρνείται την προμήθεια αεροσκάφους 5ης γενιάς, μετά την ακύρωση αγοράς των κινεζικών πυραύλων αεράμυνας μακρού βεληνεκούς αξίας 3,4 δισεκατομμυρίων το 2013.

Αυτό αφήνει τη Ρωσία ως τον μοναδικό δυνητικό προμηθευτή του τουρκικού αεροπορικού στόλου νέας γενιάς της Τουρκίας.

Το 2019, ένας ανώτερος στρατιωτικός αξιωματούχος μου είπε: «Δεν μπορούμε να αφήσουμε το F-35», ενώ ένας αξιωματούχος αμυντικών προμηθειών μου είπε ότι μια «γεωστρατηγική αξιολόγηση» θα έφερνε τη ρωσική επιλογή του αεροσκάφους Su-57 στην πρώτη θέση.

«Η ρωσική τεχνολογία θα ήταν η πρώτη και η καλύτερη επιλογή εάν οι Αμερικανοί σύμμαχοί μας συμπεριφερόταν με μη συμμαχικό τρόπο και αμφισβητούσαν την ένταξη της Τουρκίας στο πρόγραμμα Joint Strike Fighter», είπε ο ίδιος.

Η ρωσική επιλογή είναι ακόμα στο τραπέζι. Εάν η συμφωνία S-400 ήταν το ορεκτικό, το κύριο πιάτο θα μπορούσε να είναι η αγορά Su-35 4.5-γενιάς είτε ακόμη και Su-57 πέμπτης γενιάς. Αυτό ακριβώς πρέπει να είχε προγραμματίσει ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν όταν σχεδίασε για πρώτη φορά το παιχνίδι του με τους «S-400 για την Τουρκία».

Θα ήταν αυτό ένα καλό τέλος για την τουρκική πολεμική αεροπορία; Οχι. Το να γίνει το πρώτο κράτος μέλος του ΝΑΤΟ με στόλο ρωσικών μαχητικών αεροσκαφών δεν θα ήταν μόνο πολιτικά αλλά και εφοδιαστικά περίπλοκο.

Τούρκοι ανώτεροι αξιωματικοί της Πολεμικής Αεροπορίας λένε ότι θα χρειαστεί τουλάχιστον μια δεκαετία για να μπορέσει η χώρα να εκμεταλλευτεί τα ρωσικά αεροσκάφη, μετά την εκπαίδευση, τον εφοδιασμό, τα ανταλλακτικά και τη συντήρηση και τη δημιουργία συμβατότητας ραντάρ. Για αυτό θεωρώ ότι υπάρχουν πολύ δύσκολες στιγμές μπροστά για την TuAF”, κατέληξε ο ίδιος.

Αν οι Τούρκοι αγοράσουν ρωσικά μαχητικά θα εξέλθουν του ΝΑΤΟ με συνοπτικές διαδικασίες, τις οποίες όμως φαίνεται να τις έχουν αποδεχθεί αφού επιζητούν μαχητικό που να έχουν αυτοί τους πηγαίους κώδικές, αλλιώς δε θα προχωρήσουν ποτέ.