Για δεύτερη φορά μέσα σε ενάμιση χρόνο το Βερολίνο «αδειάζει» την Αθήνα, προκειμένου να μην… δυσαρεστήσει την Άγκυρα.
Και στη νέα Διάσκεψη της Διαδικασίας του Βερολίνου για την ειρήνευση και την πολιτική διευθέτηση της εμφύλιας σύγκρουσης στη Λιβύη, στις 23 Ιουνίου, η διοργανώτρια χώρα, Γερμανία, αποφάσισε και πάλι να αποκλείσει την Ελλάδα.
Την προηγούμενη φορά, στη Διάσκεψη του Βερολίνου, στην αρχή του 2020, και πάλι το Βερολίνο δεν είχε απευθύνει πρόσκληση στην Ελλάδα, σε αντίθεση με την Τουρκία, η οποία κατείχε -και εξακολουθεί- να κατέχει περίοπτη θέση στη Διάσκεψη.
Εξάλλου, η Τουρκία, πραγματοποιώντας ανοικτή στρατιωτική επέμβαση στη μέχρι πρόσφατα εμπόλεμη χώρα, στην οποία πάντως οι εντάσεις ουδόλως έχουν πάψει παρά τα βήματα ειρήνευσης που έχουν γίνει, έχει καταφέρει να αναπτύξει στρατιωτικές δυνάμεις της, οπλικά συστήματα (ανάμεσα στα άλλα και μη επανδρωμένα αεροσκάφη), καθώς και να διαθέτει επί τόπου χιλιάδες μισθοφόρους, ως επί το πλείστον τζιχαντιστές από τη Συρία.
Παραδοχή Δένδια
Σήμερα, λοιπόν, ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, μιλώντας στη συζήτηση για την ελληνική εξωτερική πολιτική στο πλαίσιο της διεθνούς διάσκεψης περιφερειακής ανάπτυξης «Regional Growth Conference», στην Πάτρα, παραδέχτηκε ότι η Ελλάδα και πάλι δεν προσκλήθηκε και εξέφρασε την ενόχλησή του.
«Είμαστε -είπε- εξαιρετικά δυσαρεστημένοι από το γεγονός ότι η Γερμανία, εμμένοντας εμμονικά σε μια τακτική, δεν μας κάλεσε και αυτή τη φορά σε αυτή τη συνάντηση. Και αυτή τη δυσαρέσκεια την έχω και εγώ διαμηνύσει στο συνάδελφό μου και νομίζω ότι κάτι τέτοιο θα γίνει και σε επίπεδο του πρωθυπουργού και πρόκειται σύντομα να συναντηθώ με τον απεσταλμένο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τον Γιαν Κούμπιτς, ακριβώς για να του μεταφέρω το ίδιο».
Παράλληλα, όμως, ο Ν. Δένδιας προσπάθησε να υποβαθμίσει το γερμανικό «άδειασμα» για την Ελλάδα, υποστηρίζοντας πως «η σχέση της Ελλάδας με την κατάσταση στη Λιβύη τώρα είναι πολύ διαφορετική από ό,τι ήταν εδώ και λίγους μήνες», ότι η Αθήνα «συζητάει με την προσωρινή κυβέρνηση της Λιβύης, κάτι που δεν συνέβαινε πριν», καθώς και ότι «η Ελλάδα έχει απευθείας διάλογο και μια επικοινωνία με τη λιβυκή πλευρά».
Οπως και να ‘χει, γεννάται μείζον ζήτημα τόσο ως προς τις μεθοδεύσεις της γερμανικής πλευράς να βάλει στη γωνία μια χώρα, όπως η Ελλάδα, η οποία γεωγραφικά, πολιτικά και ιστορικά έχει θέση και ρόλο στη συγκεκριμένη περιοχή, όσο και να «σφραγιστεί» ο ήδη σημαντικός ρόλος της Τουρκίας στις λιβυκές υποθέσεις. Και πολύ πιθανώς τα οικονομικά γερμανο-τουρκικά ντηλ για την επόμενη μέρα στη Λιβύη.
Εξάλλου, ήδη μεγάλες εταιρείες ευρωπαϊκών χωρων και της Τουρκίας έχουν ήδη πλασαριστεί στο μεγάλο παιχνίδι των οικονομικών ωφελημάτων πάνω στα ερείπια της κατεστραμμένης χώρας.
Τουρκο-λιβυκό μνημόνιο
Η Ελλάδα, επιπλέον, έχει έναν ακόμα μείζονα λόγο να εμπλακεί στη Διαδικασία του Βερολίνου, δεδομένου ότι η προηγούμενη «κυβέρνηση»-μαριονέτα της Τρίπολης υπέγραψε με την Αγκυρα το γνωστό ψευδεπίγραφο μνημόνιο για οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών Τουρκίας-Τρίπολης.
Μια συμφωνία που έπιασε στον ύπνο την Αθήνα, στο τέλος του 2019, και, πέραν του ότι κινείται σε εξωπραγματικά γεωγραφικά πλαίσια, θίγει άμεσα ελληνικά δικαιώματα, αφού διαγράφει σχεδόν ολοκληρωτικά την υφαλοκρηπίδα, την ΑΟΖ, ακόμα και χωρικά ύδατα μεγάλων ελληνικών νησιών.
Τον Ιανουάριο του 2020, λοιπόν, με αφορμή τον τότε πρώτο αποκλεισμό της Ελλάδας από τη Διαδικασία του Βερολίνου, ο Ν. Δένδιας είχε πεί ότι «η διαδικασία του Βερολίνου θα συνεχιστεί και η Ελλάδα έχει εκδηλώσει την ετοιμότητά της να συμβάλει τις προσπάθειες για την επίτευξη προόδου προς μια πολιτική λύση», η οποία θα «λαμβάνει υπόψη της και τις ελληνικές θέσεις ως προς τις συμφωνίες Τουρκίας-Τρίπολης».
Τότε, ελληνικές διπλωματικές πηγές ανέφεραν πως η Γερμανία είχε «υποσχεθεί» στην Ελλάδα ότι θα την προσκαλέσει πιθανώς στην επόμενη Διάσκεψη του Βερολίνου. Αποδεικνύεται, όμως, πως το Βερολίνο ουδόλως άλλαξε τακτική. Ετσι, από τη μια απέκλεισε την Ελλάδα, και από την άλλη τείνει χείρα «συνεννόησης» προς την Αγκυρα.
Διπλωματική «λάσπη»
Ακρως ενδιαφέρον είναι ότι, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, ήδη εδώ και ένα μήνα, από την αρχή του Μαΐου 2021, γερμανικοί διπλωματικοί κύκλοι στην Αθήνα «διέρρεαν» πως το Βερολίνο ουδεμία επιθυμία έχει να προσκαλέσει την Ελλάδα στη Διάσκεψη, διότι υπήρχε φόβος ότι θα επικρατήσει ένταση και η Διαδικασία θα οδηγηθεί σε αδιέξοδο.
Ελληνικοί διπλωματικοί κύκλοι, πάντως, θεωρούν αυτούς τους γερμανικούς ισχυρισμούς ως προφάσεις εν αμαρτίαις. Πόσο μάλλον, προσθέτουν, που η Γερμανία γενικότερα επιδεικνύει μια αρκετά έντονη απροθυμία να συζητήσει σοβαρά ζητήματα που θέτει η ελληνική πλευρά για τα ελληνο-τουρκικά. Πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η αδιαλλαξία του Βερολίνου ως προς το ελληνικό «αίτημα» να παγώσει η Γερμανία τις εξαγωγές οπλικών συστημάτων προς την Τουρκία.
Οπως και να ‘χει, οι πληροφορίες περί διπλωματικής κινητικότητας της Γερμανίας στην Αθήνα με στόχο τη διασπορά εκ μέρους της υποτιμητικών «εκτιμήσεων» για την Ελλάδα και την εξωτερική πολιτική της, δείχνει μια απαξιωτική συμπεριφορά του Βερολίνου προς την Αθήνα. Κάτι που φαίνεται να επιβεβαιώνεται και από τον δεύτερο αποκλεισμό της Ελλάδας από το Λιβυκό ζήτημα.
Οσον αφορά το τουρκο-λιβυκό μνημόνιο, το οποίο έως τώρα η Λιβύη δεν έχει ακυρώσει, ο Ν. Δένδιας είπε σήμερα ότι «αυτό το οποίο μπορεί να κάνει, πρέπει να κάνει, και έχουμε την εντύπωση(!) ότι θα κάνει η παρούσα κυβέρνηση στην Τρίπολη, είναι να το αφήσει στο κενό, να κάνει τις εκλογές και από εκεί και πέρα, η νέα εκλεγμένη κυβέρνηση να εφαρμόσει ως προς το θέμα αυτό το διεθνές δίκαιο».
Πρωτοβουλίες ειρήνευσης
Η Διαδικασία του Βερολίνου δεν είναι η μοναδική πρωτοβουλία για την επίλυση της λιβυκής εμφύλιας σύγκρουσης τα τελευταία χρόνια.
Από το 2015 έχουν αναπτυχθεί οι εξής πρωτοβουλίες:
– Συνάντηση Skhirat (Μαρόκο) 2015: Συμφωνία των δυο αντιμαχόμενων πλευρών της Λιβύης, Χάφταρ και Σαράζ (πρώην επικεφαλής της «κυβέρνησης» της Τρίπολης που πλέον έχει αποχωρήσει), υπό την αιγίδα του ΟΗΕ.
Το Μαρόκο, το οποίο επίσης είχε αποκλειστεί το 2020 από τη Διάσκεψη στο Βερολίνο, έπαιξε κύριο ρόλο, με τις ευλογίες, βέβαια, των Παρισίων.
– Πρωτοβουλία στα Εμιράτα, 2 Μαΐου 2017: Συνάντηση Χάφταρ – Σαράζ στο Αμπού Ντάμπι, στα Εμιράτα, με πρωτοβουλία Αιγύπτου – Εμιράτων.
Δυο ώρες κεκλεισμένων των θυρών συζήτηση. Δεν υπήρξε επίσημη υπογεγραμμένη συμφωνία, αλλά αναφέρθηκε ότι οι δυο τους έκλεισαν (προφορική) συμφωνία.
Αίγυπτος και Εμιράτα παίζουν βασικό ρόλο στη λιβυκή εμφύλια διαμάχη, τοποθετούμενες στο πλευρό του Χάφταρ.
– Πρωτοβουλία Μακρόν, Ιούλιος 2017: Συνάντηση για τη Λιβύη – la Celle-Saint-Cloud – με συμμετοχή Χάφταρ και Σαράζ.
Ο Μακρόν ήθελε να προωθήσει κατάπαυση του πυρός και εκλογές στη Λιβύη το 2018. Η συνάντηση, πέραν των λεκτικών διαβεβαιώσεων των δυο πλευρών για συμφωνία, ουδεμία χειροπιαστή δέσμευση πέτυχε.
Το Παρίσι θεωρεί την περιοχή της Βόρειας Αφρικής ως εγγύς ζώνη συμφερόντων του. Εμπλέκεται ενεργά στη Λιβύη, όπως και στις χώρες κάτω από τη Λιβύη, όπου στρατιωτικά μάχεται με ένοπλες ομάδες (τζιχανιστές, κ.α.).
– Συνέχεια πρωτοβουλίας Μακρόν, Μάϊος 2018: Συνάντηση στο Ελυζέ με τη συμμετοχή Χάφταρ και Σαράζ. Συμφώνησαν (με λεκτική δέσμευση, αλλά όχι με υπογραφές) για εκλογές στη Λιβύη, τον Δεκέμβριο του 2018.
Πρωτοβουλία Ιταλίας, Παλέρμο, στις 12 και 13 Νοεμβρίου 2018: Η Ιταλία, η οποία ουδόλως διευκόλυνε τις γαλλικές πρωτοβουλίες, όπως σημείωνε η εφημερίδα Le Monde, προσπάθησε να πάρει το πάνω χέρι στη Λιβύη, διοργανώνοντας τη συνάντηση του Παλέρμο. Στη συνάντηση αυτή μετείχε ο τότε πρωθυπουργός, Αλ. Τσίπρας.