Φάτε έντομα για να σώσουμε τον πλανήτη» – Η Κομισιόν προωθεί άλευρα από… γρύλλους και ακρίδες και διαβεβαιώνει πως είναι ασφαλή… “Εντομοφαγία” ως… “απάντηση” στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και της επισιτιστικής κρίσης προωθεί η Ευρωπαϊκή Ένωση, με τον Κανονισμό 2023/5….

Σύμφωνα με σχετικές αποκαλύψεις, ο κανονισμός έρχεται στις αρχές Ιανουαρίου, εγκρίνοντας τη διάθεση τροφίμων με συστατικό μερικώς απολιπασμένη σκόνη οικιακού γρύλλου (Acheta domesticus), ως «νέα τροφή για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και της επισιτιστικής κρίσης»!

Είναι απίστευτο αλλά καταγγέλλεται πλέον από επίσημους πολιτικούς παράγοντες της χώρας μας στις Βρυξέλλες, αναφορικά με την κουλτούρα της… “εντομοφαγίας”, που ασφαλώς και δεν “εκφράζει” τους λαούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μάλιστα, εκτός από τον… οικιακό γρύλλο, επιπρόσθετα εγκρίθηκε και η κυκλοφορία τροφίμων με συστατικά κίτρινο αλευροσκουλήκι και μεταναστευτική ακρίδα.

Στην αρμόδια Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων που παρέχει τις εγκρίσεις εκκρεμούν ακόμη 8 αιτήσεις για συμπερίληψη εντόμων ως διατροφικών προϊόντων. Αυτή τη στιγμή έχουν εγκριθεί ήδη 4 έντομα και εφόσον εγκριθούν και τα υπόλοιπα 8, θα φτάσουν τα 12!

Όπως αναφέρει στη σχετική σελίδα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, «εναπόκειται στους καταναλωτές να αποφασίσουν αν θέλουν να τρώνε έντομα ή όχι. Η χρήση των εντόμων ως εναλλακτική πηγή πρωτεΐνης δεν είναι καινούργια και τα έντομα καταναλώνονται τακτικά σε πολλά μέρη του κόσμου».

Όμως, η εντομοφαγία δεν αποτελεί κουλτούρα των Ευρωπαίων πολιτών, παρά το γεγονός ότι οι επιστήμονες θεωρούν ότι είναι βασικές πηγές πρωτεΐνης.

«Είναι ασφαλή»

Μάλιστα, η Κομισιόν διαβεβαιώνει ότι τα τρόφιμα με άλευρα από έντομα είναι «ασφαλή».

«Τα νέα τρόφιμα μπορούν να εγκριθούν μόνο εάν δεν ενέχουν κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία, διαφορετικά η Επιτροπή δε θα είχε υποβάλει την έγκρισή τους στα κράτη-μέλη», αναφέρει χαρακτηριστικά. Υπάρχει δε και γαλλικό εστιατόριο που έχει συμπεριλάβει στο μενού του πιάτα με έντομα.

Όμως, πώς γνωρίζουν οι καταναλωτές ότι ένα προϊόν περιέχει άλευρα εντόμου και δεν προκαλεί αλλεργίες; Το ερώτημα έθεσε η ευρωβουλευτής Μαρία Σπυράκη στην αρμόδια επίτροπο Υγείας Στέλλα Κυριακίδου.

«Τα συγκεκριμένα συστατικά, πέραν του γεγονότος ότι βρίσκονται εκτός της διατροφικής κουλτούρας των Ευρωπαίων, μπορούν να προκαλέσουν πλήθος αλλεργικών αντιδράσεων στους καταναλωτές με αλλεργίες», επισήμανε η κ. Σπυράκη και αναφέρθηκε σε τρόφιμα όπως ζύμες και μπισκότα, κάτι που ήδη ερευνάται και στο ΑΠΘ.

Δυσδιάκριτη η αναγραφή των συστατικών

Υπογράμμισε ακόμη το πρόβλημα ότι τα συστατικά των τροφίμων αναγράφονται με δυσδιάκριτα γράμματα.

«Η μόνη υποχρέωση αναγραφής της παρουσίας εντόμου εντός του καταλόγου συστατικών συνήθως παρουσιάζεται με πολύ μικρή δυσδιάκριτη γραμματοσειρά στο πίσω μέρος των συσκευασιών».

Η επίτροπος απάντησε πως «η αναγραφή των συστατικών των τροφίμων σε εμφανές σημείο είναι υποχρεωτική».

«Τα τρόφιμα πρέπει να συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις επισήμανσης του Κανονισμού (Ε.Ε.) αριθ. 1169/2011 (κανονισμός για την ενημέρωση των καταναλωτών για τα τρόφιμα). Ο κανονισμός αυτός απαιτεί την υποχρεωτική αναγραφή όλων των συστατικών στα προσυσκευασμένα τρόφιμα και προβλέπει ότι οι υποχρεωτικές πληροφορίες για τα τρόφιμα αναγράφονται σε εμφανές σημείο κατά τρόπο ώστε να είναι ευδιάκριτες, ευανάγνωστες και, κατά περίπτωση, ανεξίτηλες. Στην περίπτωση τροφίμων που περιέχουν έντομα, η συγκεκριμένη ονομασία του εντόμου, όπως ορίζεται στους εκτελεστικούς κανονισμούς της Επιτροπής για την έγκριση, πρέπει να περιλαμβάνεται στον κατάλογο των συστατικών», σημειώνει στην απάντησή της η επίτροπος Στέλλα Κυριακίδου.

Πάντως, γι’ αυτές τις νέες τροφές (Novelty Foods) η Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων αναγνωρίζει ότι μπορεί να προκαλέσουν αλλεργίες.

«Η EFSA κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η κατανάλωση των αξιολογημένων πρωτεϊνών εντόμων μπορεί ενδεχομένως να οδηγήσει σε αλλεργικές αντιδράσεις. Αυτό μπορεί να συμβαίνει ιδιαίτερα σε άτομα με προϋπάρχουσες αλλεργίες στα καρκινοειδή, στα ακάρεα της σκόνης και σε ορισμένες περιπτώσεις στα μαλάκια. Επιπλέον, αλλεργιογόνα από την τροφή (π.χ. γλουτένη) μπορεί να καταλήξουν στο έντομο που καταναλώνεται. Ως εκ τούτου, η έγκριση αυτού του νέου τροφίμου αποσαφηνίζει το ζήτημα αυτό και θεσπίζει ειδικές απαιτήσεις επισήμανσης όσον αφορά την αλλεργιογονικότητα».

«Ποιος καταναλωτής διαβάζει τα ψιλά γράμματα στις ετικέτες;»

Κυριολεκτικά εμβρόντητος έμεινε στο άκουσμα της είδησης, που εμείς του μεταφέραμε για να καταγράψουμε την αντίδρασή του, ο αντιπρόεδρος της Οικολογικής Παρέμβασης Ηρακλείου, πυρηνικός φυσικός και ερευνητής στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Κρήτης Μιχάλης Προμπονάς.

«Με ξαφνιάζει! Πας να λύσεις ένα πρόβλημα που είναι η κλιματική αλλαγή, να περιορίσεις τις επιπτώσεις της γεωργίας και της κτηνοτροφίας στην κλιματική αλλαγή, αλλά με αυτόν τον τρόπο; Δεν ξέρω αν αυτά είναι ασφαλή. Και ποιος θα μου το πει εμένα ότι αυτά είναι ασφαλή;».

Όσο για το… “επιχείρημα” ότι «σε πολλές χώρες του κόσμου οι άνθρωποι χρησιμοποιούν για τροφή τους τα έντομα, που είναι πηγή πρωτεΐνης», η αντίδραση του Μιχάλη Προμπονά είναι εύλογη: «Εντάξει. Και σκυλιά τρώνε στην Κορέα. Θα κάτσω εγώ να φάω σκυλί, επειδή τα τρώνε στην Κορέα; Ή στην Κίνα τι τρώνε; Τρώνε αράχνες και ακρίδες. Δεν μπορώ εγώ να φάω τέτοια πράγματα. Θα τρελαθούμε τελείως;».

Ο Μιχάλης Προμπονάς ξεκαθαρίζει ότι μιλάει ως καταναλωτής και ως περιβαλλοντολόγος και εκφράζει καταρχάς τα πρώτα του συναισθήματα, καλώντας τις παγκόσμιες οργανώσεις και τους αρμόδιους οργανισμούς να παρέμβουν, να αντιδράσουν και να ζητήσουν εξηγήσεις από την Κομισιόν σε όλα αυτά τα ζητήματα.

Φέρνει μάλιστα και ως παράδειγμα τους Γενετικά Τροποποιημένους Οργανισμούς, που παρά τα παγκόσμια κινήματα, σήμερα βρίσκονται σε πάρα πολλά τρόφιμα, χωρίς εμείς ως καταναλωτές να είμαστε σε θέση να το ξέρουμε…

«Όταν εμπεριέχονται σε ποσοστά κάτω από κάποια όρια, δεν είναι υποχρεωμένοι να τα αναγράφουν. Άλλωστε, ποιος καταναλωτής κάθεται και διαβάζει τα ψιλά γράμματα στις ετικέτες των τροφίμων;», διερωτάται.

Καταλήγοντας, ο Μιχάλης Προμπονάς τονίζει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να δώσει βάρος στην παραδοσιακή γεωργία και κτηνοτροφία, να δώσει μεγαλύτερο βάρος στην παραγωγή βιολογικών αγαθών και όχι σε τέτοιου είδους “λύσεις”. Ενώ θα περίμενε, όπως λέει, τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ (FAO) να έχει ήδη πάρει θέση γύρω από αυτή την ιστορία και όχι να κρατάει στο “σκοτάδι” τους λαούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

«Εγώ δεν έχω δει τέτοιες ανακοινώσεις από τον FAO. Και δεν είμαι μέσος καταναλωτής. Είμαι “ψυλλιασμένος” περιβαλλοντολόγος», όπως λέει χαρακτηριστικά.