Σύγκληση Πενταμερούς από τον ΟΗΕ
Τα Ηνωμένα Έθνη δρομολογούν άμεσες εξελίξεις για το Κυπριακό το πρώτο δίμηνο του 2021, σε επικοινωνία με ΕΕ και Μ. Βρετανία, παρόλο που λόγω διαφορετικών προσεγγίσεων μεταξύ Τουρκίας και Κύπρου για το Κυπριακό, δεν φαίνεται να καρποφορήσει η όλη αυτή νέα προσπάθεια.

Η Τουρκία και η τουρκοκυπριακή κοινότητα υπό το εξαπτέρυγο του Ερντογάν τον Τατάρ, τάσσονται υπέρ μιας πολύ χαλαρής συνομοσπονδίας με δύο κράτη εξασφαλίζοντας ισότιμα δικαιώματα για το τουρκοκυπριακό κράτος.

Αυτό αντιδιαστέλλεται με την Κυπριακή θέση για ύπαρξη ενός ενιαίου ισχυρού κράτους με δύο κοινότητες.

Αρχικά τα Η.Ε επιθυμούν την πραγματοποίηση μιας πενταμερούς διάσκεψης περί τα μέσα Φεβρουαρίου και στη συνέχεια αρχική συμφωνία και τήρηση χρονοδιαγραμμάτων που να οδηγήσουν στη λύση.

Επανέρχονται στο προσκήνιο μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης, ενώ είναι σαφές πως μια ενδιάμεση συμφωνία είναι στην ατζέντα, για να μη χαθεί «η διπλωματική κινητικότητα».

Στην έδρα των Ηνωμένων Εθνών, οι ασχολούμενοι με το Κυπριακό είναι αποφασισμένοι να προχωρήσουν με τη διαδικασία, παρά το γεγονός ότι το αδιέξοδο είναι το επικρατέστερο σενάριο, με βάση τα δεδομένα που διαμορφώνονται.

Η αξιωματούχος του Διεθνούς Οργανισμού, Τζέιν Χολ Λουτ, ενημέρωσε τον Γενικό Γραμματέα, Αντόνιο Γκουτέρες, ότι είναι εφικτή η άτυπη Πενταμερής Διάσκεψη, ενώ διαμήνυσε προς τους εμπλεκόμενους πως αυτή τη φορά όλοι θα πρέπει να λειτουργήσουν λαμβάνοντας υπόψη την κρισιμότητα των εξελίξεων.

Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, η κ. Λουτ η οποία θα βρίσκεται στην Κύπρο στις 9-10 Ιανουαρίου για έναν νέο κύκλο επαφών, εκτιμά πως θα πρέπει μετά την Πενταμερή να υπάρξει μια άτυπη διαδικασία προετοιμασίας, η οποία θα οδηγήσει σε ουσιαστικές διαπραγματεύσεις.

Αυτό το τελευταίο, δηλαδή να ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις, είναι καινούργιο καθώς μέχρι τώρα η προσέγγιση ήταν να ολοκληρωθούν σε μεγάλο βαθμό οι συζητήσεις στη Διάσκεψη, αν όχι στην άτυπη, σε μια νέα επίσημη.

Η λογική του ΟΗΕ είναι η επίτευξη μιας στρατηγικής συμφωνίας, που θα «κλειδώσει» βασικές αρχές και τα κενά να συμπληρωθούν με διαπραγματεύσεις, που θα οδηγήσουν σε χωριστά δημοψηφίσματα.

Ο Οδικός αυτός χάρτης του ΟΗΕ αν και άτυπος φαίνεται πως έχει και χρονοδιάγραμμα, που καθορίζει πως τα πέντε στάδια θα πρέπει να ολοκληρωθούν σε μερικούς μήνες.

Η στάση Μ. Βρετανίας και ΕΕ
Οι πρώτοι κινούνται κυρίως προς την κατεύθυνση της Άγκυρας και σε αντίθεση με την Ε.Ε. δεν σχολιάζουν ιδιαίτερα την τουρκική επιμονή για δύο κράτη.

Εκείνο που προέχει για το Λονδίνο είναι η διατήρηση των δικών του «κεκτημένων» στο νησί, γι’ αυτό και οι Βρετανοί εργάζονται παρασκηνιακά για να μην προκύψει θέμα με την παρουσία τους στη Μεγαλόνησο.

Η Μ. Βρετανία μετά το Brexit φρόντισε να συνάψει μεγάλη εμπορική συμφωνία με την Τουρκία, ενώ είναι ξεκάθαρο ότι η στάση της θα είναι φιλοτουρκική, αφού η Τουρκία είναι ο μόνος παίκτης που θα της διασφαλίσει την γεωπολιτική επιστροφή της στη ΝΑ. Μεσόγειο.

Η Μ. Βρετανία δεν είδε με καθόλου “καλό μάτι” την Γαλλοκυπριακή στρατιωτική συμφωνία, ούτε την προσέγγιση Ισραήλ, Ελλάδας, Κύπρου λόγω του East Med.

Η ΕΕ αντίθετα, στις συζητήσεις που πραγματοποιεί με την Άγκυρα, ζητά από το καθεστώς Ερντογάν τα εξής:

Έναρξη διερευνητικών επαφών Τουρκίας-Ελλάδας,
διακοπή των τουρκικών παράνομων ενεργειών στη Κυπριακή και Ελληνική ΑΟΖ,
συνεργασία της Τουρκίας για τη σύγκληση πενταμερούς διάσκεψης
Εκτός από το δεύτερο για τα άλλα δύο δεν φαίνεται επί της ουσίας να μπορεί να ελπίζουμε σε κάτι θετικό.

Αυτό γιατί οι Τούρκοι λένε “ναι” στις διερευνητικές επαφές με την Ελλάδα, αλλά θέλουν να μιλήσουμε για τη σωρεία των παράνομων διεκδικήσεων σε βάρος της χώρας μας, ενώ εμείς μόνο για το θέμα της μόνης εκκρεμότητας που έχουμε που είναι η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών, συγκεκριμένα για την ΑΟΖ και την υφαλοκρηπίδα.

Για δε το Κυπριακό ήδη αναφέραμε την εκ διαμέτρου αντίθετη προσέγγιση Κύπρου και Τουρκίας, ενώ η Τουρκία επιμένει πως θα πρέπει να διασφαλιστεί το καθεστώς των Τουρκοκυπρίων την επόμενη ημέρα ενός νέου αδιεξόδου. Αυτό είναι μια διαχρονική αξίωση των Τούρκων, που εάν ικανοποιηθεί θα προδικάσει το αποτέλεσμα, δηλαδή το αδιέξοδο, καθώς θα έχει ήδη εξασφαλίσει το καθεστώς που θα δοθεί στους Τουρκοκύπριους.

Πρέπει να θεωρήσουμε δεδομένο ότι η Άγκυρα δεν πρόκειται να αναστείλει τους σχεδιασμούς της, της Γαλάζιας Πατρίδας και της επέκτασης της κι αυτό το έχει καταστήσει σαφές προς όλους τους συνομιλητές της.

Συνεπώς, εάν δεν ικανοποιηθεί η Άγκυρα στις αξιώσεις της, θα οδηγήσει τις συζητήσεις σε αδιέξοδο.

Αυτό, όπως εκτιμά, θα διευκολύνει τα επόμενα επιθετικά βήματα της σε θάλασσα και ξηρά, αφού θα έχει εμφανίσει ως αδιάλλακτες Ελλάδα και Κύπρο.
Αμμόχωστος
Σύμφωνα με πληροφορίες, ο τουρκικός κατοχικός στρατός θέλει να μετακινηθούν τα παρατηρητήρια της Ειρηνευτικής Δύναμης από την περιοχή, με στόχο προφανώς να μην έχουν κανέναν έλεγχο στην Αμμόχωστο και δη στα Βαρώσια.

Το θέμα της Αμμοχώστου αναμένεται πως θα περιληφθεί στην εξαμηνιαία έκθεση του Γενικού Γραμματέα για την ΟΥΝΦΙΥΠ. Η Γραμματεία του Διεθνούς Οργανισμού έχει διαμηνύσει προς τη Λευκωσία, πως τα γεγονότα θα καταγραφούν στην έκθεση.

Την ίδια ώρα, υποδεικνύεται πως οι διατυπώσεις δεν θα είναι τέτοιες που θα «χαλάσουν το κλίμα» ενόψει της άτυπης Πενταμερούς Διάσκεψης.

Στόχος της Τουρκίας η προσέγγιση με το Ισραήλ
Η Τουρκία έχει έλθει σε συμφωνία με μεγάλο οίκο δημοσίων σχέσεων στις ΗΠΑ με στόχο την επαναπροσέγγιση με το Ισραήλ. Επενδύει χρήματα για να επιτευχθεί ο στόχος αυτός, που φαίνεται να είναι άμεσης προτεραιότητας για το καθεστώς Ερντογάν.

Στόχος αυτών των ενεργειών είναι να σπάσει τον άξονα των περιφερειακών συνεργασιών με Ελλάδα και Κύπρο καθώς και το Φόρουμ του Καΐρου.

Ωστόσο το Ισραήλ εμφανίζεται πολύ επιφυλακτικό για το κατά πόσο είναι ειλικρινείς οι κινήσεις του Ερντογάν, διαμηνύοντας ότι περιμένει έργα και όχι λόγια από την Τουρκία, ενώ πιστεύει ότι η αλλαγή στη στάση του Ερντογάν οφείλεται στην επικείμενη ανάληψη της εξουσίας στις ΗΠΑ από τον Μπάϊντεν και στο γεγονός ότι θέλει ο Τούρκος Πρόεδρος να εμφανιστεί ως διαλλακτικός, γεφυροποιός και “παρεξηγημένος” αναφορικά με τις προθέσεις του.

Η Άγκυρα θα συνεχίσει τις προσπάθειες επενδύοντας και στη σύγκληση πολυμερούς διάσκεψης με χώρες της περιοχής. Για την πολυμερή φαίνεται να έχει πείσει την Ε.Ε., η οποία και περιέλαβε τούτο στα συμπεράσματα του τελευταίου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Κι αυτό παρόλο που έχουν δηλώσει ήδη ότι δεν θα συμμετάσχουν Ισραήλ, Αίγυπτος, Κύπρος και η Ελλάδα, γεγονός που σημαίνει επί του πρακτέου ότι δεν μπορεί να γίνει διάσκεψη με τις παραπάνω χώρες απούσες

Εκτίμηση
Κλείνοντας επισημαίνουμε ότι ο Ερντογάν δεν πρόκειται να αλλάξει στάση και να γίνει διαλλακτικός αναφορικά με την επίλυση του Κυπριακού και τις διερευνητικές επαφές με τη χώρα μας.

Στόχος του αρχικά είναι να κερδίσει χρόνο και φανεί συζητήσιμος, διαλλακτικός, γεφυροποιός και “παρεξηγημένος” αναφορικά με τις προθέσεις του στη Διεθνή κοινότητα και κυρίως σε ΗΠΑ-ΕΕ, κατηγορώντας Ελλάδα και Κύπρο για αδιαλλαξία, προκαλώντας διχασμό μεταξύ των κρατών της ΕΕ.

Παράλληλα, έχοντας κερδίσει ήδη χρόνο όπως είπαμε, θα εντείνει τις προσπάθειές του για να προκαλέσει ρήγμα στις σχέσεις Ελλάδας-Κύπρου με το Ισραήλ πρωτίστως και τη Σαουδική Αραβία-Αίγυπτο δευτερευόντως, στη συνέχεια, προκειμένου να αναστρέψει το κλίμα υπέρ του και να πραγματοποιήσει τους στόχους του.

Πρέπει να έχουμε ως δεδομένο ότι η Άγκυρα δεν πρόκειται να αναστείλει τους σχεδιασμούς της Γαλάζιας Πατρίδας και της θαλάσσιας επέκτασης της σε βάρος Ελλάδας και Κύπρου.