Αντι-κινεζική συμμαχία: νέο αμυντικό σύμφωνο μεταξύ Ιαπωνίας και Αυστραλίας
Όταν ο Αμερικάνος Πρόεδρος, Τζο Μπάιντεν, ανακοίνωνε την τριμερή σύμπραξη με Ηνωμένο Βασίλειο και Αυστραλία (συμφωνία AUKUS), η οποία έχει ως σκοπό να δημιουργήσει πίεση στην Κίνα, η Ιαπωνία, είχε έρθει σε συμφωνία με το Δημοκρατικό Προοδευτικό Κόμμα που κυβερνά την Ταϊβάν, για την αύξηση της στρατιωτικής και ναυτικής παρουσίας της Ιαπωνίας στις αμφισβητούμενες περιοχές της ανατολικής κινέζικης θάλασσας.
Υπενθυμίζουμε, ότι η Ιαπωνία έχει μεγάλη ανάγκη τη σταθερότητα στην Ταϊβάν, γιατί περίπου το 90% της εισαγόμενης ενέργειας που χρησιμοποιείται από την Ιαπωνία εισάγεται από περιοχές γύρω από την Ταϊβάν.
Ένα σημαντικό νέο αμυντικό σύμφωνο που υπογράφηκε την περασμένη εβδομάδα μεταξύ Ιαπωνίας και Αυστραλίας, υπογραμμίζει την αυξανόμενη στρατηγική σημασία του Τόκιο ως εταίρου σε μια αναδυόμενη διεθνή, αντι-κινεζική συμμαχία.
Η συμφωνία αμοιβαίας πρόσβασης, η οποία βρίσκεται υπό διαπραγμάτευση από το 2014, χαλαρώνει τους περιορισμούς στην κυκλοφορία όπλων και προμηθειών για κοινή εκπαίδευση και επιχειρήσεις ανακούφισης από καταστροφές. Είναι η πρώτη συμφωνία αυτού του είδους που έχει συνάψει η Ιαπωνία με άλλη χώρα, μετά τη συμφωνία για το καθεστώς των δυνάμεων με τις ΗΠΑ, πριν από περισσότερα από 60 χρόνια.
Ο Πρωθυπουργός Fumio Kishida, εξήρε τη συμφωνία ως «ένα ορόσημο που θα ανυψώσει τη συνεργασία για την ασφάλεια μεταξύ των εθνών σε νέα ύψη».
Η Ιαπωνία, είναι ένα μακροχρόνιο μέλος δυτικών συλλόγων όπως το G7, συν το Quad, και υπάρχουν αυξανόμενες εικασίες ότι θα μπορούσε να προσκληθεί να συμμετάσχει στη λεγόμενη συμμαχία πληροφοριών «Five Eyes».
Ένα βασικό μέρος του σκεπτικού για την αυξανόμενη γεωπολιτική σημασία της Ιαπωνίας είναι ότι, όπως και στην αρχή του Ψυχρού Πολέμου, γίνεται αντιληπτή στη Δύση ως προπύργιο ενάντια στην προέλαση της Κίνας, και ενδεχομένως της Ρωσίας, στην Ασία-Ειρηνικό. Ωστόσο, ενώ δίνεται μεγάλη έμφαση στον πυλώνα ασφαλείας της ιαπωνικής-δυτικής συμμαχίας, τα οικονομικά είναι επίσης σημαντικά.
Από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο μετασχηματισμός του παγκόσμιου ρόλου της Ιαπωνίας προήλθε, εν μέρει, από την εκπληκτική επιχειρηματική της επιτυχία.
Σήμερα, η Ιαπωνία παραμένει μία από τις τρεις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου και θα είναι κρίσιμης σημασίας, για να βοηθήσει στην αναζωογόνηση της παγκόσμιας ανάπτυξης μετά το σοκ της κρίσης του κορωνοϊού.
Εκτός των ΗΠΑ, πολλές άλλες δυτικές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ευρώπης, χαιρετίζουν την αναζωογονημένη δέσμευση της Ιαπωνίας στο διεθνές εμπόριο. Το Τόκιο όχι μόνο υπέγραψε διμερή συμφωνία με την Ουάσιγκτον τα τελευταία χρόνια, αλλά και δεσμεύτηκε σε μια εμπορική συμφωνία ΕΕ-Ιαπωνίας, που καλύπτει περίπου το ένα τρίτο του παγκόσμιου Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος και σχεδόν 650 εκατομμύρια ανθρώπους.
Αναμφισβήτητα, ο κύριος μοχλός στην αυξανόμενη δύναμη των δεσμών ΗΠΑ-Ιαπωνίας είναι η Κίνα. Εδώ, το Τόκιο έχει καθησυχαστεί από την Ουάσιγκτον, μετά τις προηγούμενες ανησυχίες μετά την απόσυρση των ΗΠΑ από το CPTPP, το οποίο είχε αρχικά σκοπό η κυβέρνηση Ομπάμα να κλειδώσει τις ΗΠΑ σε βαθύτερες στρατηγικές συνεργασίες στην περιοχή.
Σε αυτό το ρευστό γεωπολιτικό τοπίο, ο προηγούμενος Ιάπωνας πρωθυπουργός Σίνζο Άμπε, ο μακροβιότερος πρωθυπουργός στην ιστορία του έθνους, προσπάθησε να αυξήσει σημαντικά τις αμυντικές δαπάνες, καθώς και να ανατρέψει ορισμένα νομικά και πολιτικά ερείσματα της ταυτότητας ασφαλείας της χώρας μετά το 1945, ώστε να μπορέσει να εμπλακεί περισσότερο εξωτερικά.
Μεταξύ των μέτρων που επιδίωξε να καταργήσει ο Άμπε, ήταν μια ρήτρα στο μεταπολεμικό σύνταγμα της Ιαπωνίας που περιόριζε τον στρατό της χώρας σε έναν αυστηρά αμυντικό ρόλο, πράγμα που σημαίνει, ότι οι αμυντικές δαπάνες έχουν παραμείνει ως επί το πλείστον κάτω από το 1 τοις εκατό του ΑΕΠ από το 1945.
Η Ιαπωνία είναι η μόνη χώρα στον κόσμο που δέχθηκε ποτέ επίθεση με πυρηνικά όπλα, και παραμένει σε ένα μεγάλο σώμα κοινής γνώμης που συνεχίζει να εκτιμά τον μεταπολεμικό ειρηνισμό. Αυτό θα συνεχίσει να λειτουργεί ως περιορισμός στην εξωτερική πολιτική, παρά τη νέα προθυμία του έθνους να υιοθετήσει μια μεγαλύτερη στάση στην περιοχή.