Στο Ταμείο Ανάκαμψης των 750 δισ. ευρώ και ιδίως στη διακυβέρνησή του εστιάζονταν χθες το βράδυ οι σημαντικότερες διαφωνίες μεταξύ των Ευρωπαίων ηγετών, στις Βρυξέλλες, με τους Ολλανδούς να επιμένουν σε υπερβολικές απαιτήσεις.
Πάντως, η χθεσινή πρώτη μέρα της Συνόδου εξελίχθηκε χωρίς αντιπαραθέσεις, ωστόσο η σημερινή συνεδρίαση θα είναι πολύ πιο δύσκολη γιατί οι συζητήσεις θα εξειδικευθούν και θα πρέπει να βρεθούν επιμέρους συμφωνίες για όλα τα θέματα.
Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΠΔΠ) της περιόδου 2021-2027, η συμβιβαστική πρόταση του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, που καθορίζει τις δαπάνες της παραπάνω επταετίας στο 1,074 τρισ. ευρώ, γίνεται καταρχήν δεκτή από τη συντριπτική πλειοψηφία των ηγετών, δεδομένου ότι διασφαλίζεται η ομαλή χρηματοδότηση των δύο βασικών πολιτικών, της συνοχής και της γεωργίας. Μάλιστα, οι δαπάνες για τις εν λόγω πολιτικές αυξάνονται κατά 65 δισ. ευρώ μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης.
Για καθαρά διαπραγματευτικούς λόγους, από τις τέσσερις χώρες του Βορρά βγήκε μπροστά χθες η Δανία ζητώντας περαιτέρω μείωση των δαπανών του ΠΔΠ, διεκδικώντας επίσης αύξηση του ποσού των επιστροφών στις χώρες με καθαρή συνεισφορά στον προϋπολογισμό. Ωστόσο, μάλλον πρόκειται για διαφωνίες τακτικής παρά ουσίας, αφού η πρόταση του κ. Μισέλ προβλέπει αυτά που ζητούσε η Δανία.
Σχετικά με τις επιστροφές, η συμβιβαστική πρόταση του κ. Μισέλ προβλέπει τη συνέχισή τους. Για τις τέσσερις χώρες του Βορρά, πρόκειται για ένα ποσό που ξεπερνάει το 1 δισ. ευρώ ετησίως και αφορά ένα μέρος της καθαρής συνεισφοράς τους στον κοινοτικό προϋπολογισμό. Η Κομισιόν είχε προτείνει να καταργηθούν.
Πάντως, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν συνδέει τη συνέχιση του καθεστώτος των επιστροφών μόνο εφόσον υπάρξει συνολική συμφωνία, που θα περιλαμβάνει όλες τις πτυχές του Ταμείου Ανάκαμψης.
Σχετικά με το Ταμείο Ανάκαμψης, ο προτεινόμενος προϋπολογισμός των 750 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 500 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και 250 δισ. σε δάνεια, δεν αμφισβητείται πλέον από την ομάδα των τεσσάρων. Απλώς επιδιώκουν να ισορροπήσουν την αναλογία περιορίζοντας τις επιχορηγήσεις και αυξάνοντας τα δάνεια, ωστόσο εκτιμάται ότι θα εγκαταλείψουν και αυτήν την αξίωση.
Οι μεγάλες δυσκολίες αύριο και η σκληρή διαπραγμάτευση θα εστιαστούν στη διακυβέρνηση του Ταμείου Ανάκαμψης. Η συμβιβαστική πρόταση του κ. Μισέλ προβλέπει ότι οι χρηματοδοτήσεις από το Ταμείο θα γίνουν χωρίς πρόσθετους δημοσιονομικούς όρους. Απλώς κάθε χώρα θα υποβάλει εθνικό επενδυτικό μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα για το διάστημα 2021-2023, το οποίο θα βασίζεται στις συστάσεις της Κομισιόν. Οι δε αποφάσεις θα λαμβάνονται με ειδική πλειοψηφία από το Συμβούλιο.
Στο ζήτημα αυτό είναι και το πρόβλημα γιατί χθες ο Ολλανδός πρωθυπουργός, Μαρκ Ρούτε, ζήτησε οι αποφάσεις για την έγκριση του εθνικού προγράμματος μεταρρυθμίσεων να γίνονται με ομοφωνία, όπως και για την έγκριση της εκταμίευσης των επιχορηγήσεων.
Την ολλανδική θέση απορρίπτουν κατηγορηματικά οι πρωθυπουργοί της Ισπανίας Πέδρο Σάντσεθ και της Ιταλίας Τζουζέπε Κόντε, υπογραμμίζοντας δεν αποδέχονται καμία τροποποίηση της πρότασης της Κομισιόν σε σχέση με τη διακυβέρνηση του Ταμείου Ανάκαμψης. Προφανώς, οι δύο χώρες αντιλαμβάνονται ότι εάν αποδεχθούν την εισαγωγή της ομοφωνίας θα δυσκολευτεί η λήψη αποφάσεων σε μια περίοδο που τα χρήματα πρέπει να εκταμιευθούν το συντομότερο.
Υπενθυμίζεται ότι ο κ. Μισέλ έχει προτείνει να γίνει κατανομή τώρα του 70% από τα 750 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης και τα υπόλοιπα να αποφασιστούν το 2023 με βάση την οικονομική κατάσταση κάθε χώρας την περίοδο 2020-2021.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι διαφωνίες υπάρχουν και σχετικά με τους νέους ίδιους πόρους, οι οποίοι θα χρηματοδοτήσουν την αποπληρωμή του τμήματος των επιχορηγήσεων του Ταμείου Ανάκαμψης, δηλαδή τα 500 δισ. ευρώ, που θα δανειστεί η Ε.Ε. από τις αγορές. Με εξαίρεση το φόρο στα πλαστικά, που θα εφαρμοστεί από το 2021, για τους υπόλοιπους φόρους (ψηφιακή εισφορά, εισαγωγές από τρίτες χώρες, αναθεώρηση συστήματος εμπορίας ρύπων), δεν υπάρχει προς το παρόν συμφωνία, κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει τον κ. Μισέλ στην προσωρινή απόσυρση της πρότασης και την εξέταση αργότερα, δεδομένου ότι η αποπληρωμή των δανείων θα ξεκινήσει το 2026.
Οπως ανέφεραν κοινοτικές πηγές, ο κ. Μισέλ θα υποβάλει σήμερα το πρωί την τελική πρόταση και στη συνέχεια θα ξεκινήσουν οι επιμέρους διμερείς, τριμερείς ή και με περισσότερες χώρες συναντήσεις, ώστε να κλείνουν τα θέματα που βρίσκονται σε εκκρεμότητα. Οπως τόνιζαν χθες το βράδυ στις Βρυξέλλες, εάν ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου διαπιστώσει ότι υπάρχει πρόσφορο έδαφος, τότε θα τραβήξει τη διάρκεια πιθανότατα μέχρι την Κυριακή, διαφορετικά θα χρειαστεί και δεύτερη συνεδρίαση μέσα στο μήνα.