Σύμφωνα με τα όσα ορίζει εγκύκλιος του ΕΦΚΑ, παρατείνεται έως την 31η Δεκεμβρίου 2021, η καταληκτική προθεσμία υποβολής αίτησης από τα φυσικά πρόσωπα για την απαλλαγή τους από την ευθύνη καταβολής των ασφαλιστικών οφειλών των εταιρειών στις οποίες προΐστανται.

Με την αίτηση αυτή διευθυντές, διευθύνοντες σύμβουλοι και διαχειριστές εταιρειών ζητούν να απαλλαγούν από την ευθύνη μη καταβολής εισφορών νομικών προσώπων προκειμένου να μη λάβει το ΚΕΑΟ αναγκαστικά μέτρα εναντίον τους.

Υπενθυμίζεται ότι η αρχική προθεσμία υποβολής αίτησης έληξε την 31η Δεκεμβρίου 2020 και δεν παρατάθηκε έκτοτε μέχρι και την προαναφερόμενη παράταση των κοινοποιούμενων διατάξεων. Επομένως εξαιτίας του κενού που δημιουργήθηκε θα επανεξεταστούν και οι παλαιότερες αιτήσεις οι οποίες είχαν απορριφθεί ως εκπρόθεσμες.

Σύμφωνα με τις εν λόγω διατάξεις για να καταστεί ένα φυσικό πρόσωπο αλληλέγγυα ευθυνόμενο για την καταβολή των ασφαλιστικών οφειλών νομικού προσώπου θα πρέπει να συντρέχουν σωρευτικά οι κάτωθι προϋποθέσεις:
α. Το φυσικό πρόσωπο να συμμετείχε στη διοίκηση του νομικού προσώπου με κάποια από τις προβλεπόμενες εκπροσωπευτικές/διαχειριστικές ιδιότητες της παραγράφου 1 του άρθρου 31 του ν. 4321/2015 όπως ισχύει (π.χ. Προέδρου, Δ/ντος Συμβούλου, Εκκαθαριστή κλπ.)

β. Το φυσικό πρόσωπο να κατείχε την εν λόγω ιδιότητα, είτε κατά την ημερομηνία λήξης της προθεσμίας καταβολής των οφειλόμενων ασφαλιστικών εισφορών είτε κατά την ημερομηνία λήξης της προθεσμίας καταβολής δόσης ρύθμισης, δηλαδή κατά την ημερομηνία απώλειας της ρύθμισης με την οποία είχαν διακανονιστεί σε δόσεις οι οφειλόμενες ασφαλιστικές εισφορές.

γ. Το φυσικό πρόσωπο να υπήρξε υπαίτιο για την μη καταβολή των οφειλόμενων ασφαλιστικών εισφορών του νομικού προσώπου.

Οι παλαιές αιτήσεις οι οποίες υποβλήθηκαν από τα προαναφερόμενα πρόσωπα μετά την 1η Ιανουαρίου 2021, δηλαδή μετά την αρχική λήξη της προθεσμίας, και είτε δεν έχουν εξεταστεί γιατί αρχειοθετήθηκαν είτε εξετάστηκαν και απορρίφθηκαν ως εκπρόθεσμες θα επανεξεταστούν από τις υπηρεσίες σας ως εμπροθέσμως υποβληθείσες χωρίς την υποβολή νέας αίτησης από τους ενδιαφερόμενους. Εφόσον απαιτηθεί η προσκόμιση πρόσθετων δικαιολογητικών – με βάση τα αναφερόμενα στη συνέχεια περί μη υπαιτιότητας – θα πρέπει να ενημερωθούν σχετικά οι αιτούντες από τις υπηρεσίες σας για να τα προσκομίσουν.

Επιπρόσθετα, αιτήσεις οι οποίες υποβλήθηκαν εμπρόθεσμα έως την 31η Δεκεμβρίου 2020, εξετάστηκαν από τις υπηρεσίες σας και απορρίφθηκαν διότι ενώ ίσχυαν στο πρόσωπο του αιτούντα οι προαναφερόμενες προϋποθέσεις α’ και β’ δεν ήταν δυνατή η θεμελίωση με αντικειμενικά κριτήρια της γ’ προϋπόθεσης περί υπαιτιότητας – ελλείψει της κοινοποιούμενης ΥΑ – αυτές θα πρέπει να επανεξεταστούν οίκοθεν, λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις κάτωθι ενδεικτικές περιπτώσεις μη υπαιτιότητας.

Στις περιπτώσεις όπου έχει ασκηθεί προσφυγή από τον αιτούντα κατά της απορριπτικής απόφασης ή της σιωπηρής απόρριψης της αίτησής του, όπως προβλέπεται από την παράγραφο 44 του άρθρου 66 του ν. 4646/2019, αυτό δεν θα κωλύει την εκ νέου εξέταση της αίτησής του αρκεί, σε περίπτωση απαλλαγής του, να προσκομίσει κατά την παραλαβή των απαλλακτικών αποφάσεων την παραίτησή του από το δικόγραφο της προσφυγής.

Τέλος, διευκρινίζεται εκ νέου ότι η αρμοδιότητα του ΚΕΑΟ για έκδοση απόφασης απαλλαγής από αλληλέγγυα ευθύνη υφίσταται μόνο στις περιπτώσεις που έχουν διενεργηθεί πράξεις αναγκαστικής εκτέλεσης για την επιδίωξη της είσπραξης των οφειλών του νομικού προσώπου. Αν δεν συντρέχει αυτή η προϋπόθεση, θα συντάσσεται σύντομο ενημερωτικό σημείωμα με το οποίο θα βεβαιώνεται ότι δεν έχουν ληφθεί αναγκαστικά μέτρα κατά του νομικού προσώπου και η αίτηση θα προωθείται συνοδευόμενη από το εν λόγω σημείωμα στην καθ’ ύλην αρμόδια Τοπική υπηρεσία e-Ε.Φ.Κ.Α. με κοινοποίηση στον αιτούντα προκειμένου να εξεταστεί το αίτημά του κατά το μέρος που αφορά στην χορήγηση Αποδεικτικού Ασφαλιστικής Ενημερότητας (Α.Α.Ε.).

Διευκρινίζεται ότι σύμφωνα με τη γραμματική διατύπωση του δεύτερου εδαφίου της παραγράφου 44 του άρθρου 66 του ν. 4646/2019, η αίτηση απαλλαγής δύναται να υποβληθεί για την άρση και άλλων μέτρων εις βάρος του αιτούντα πλην των αναγκαστικών μέτρων.

Ενδεικτικές περιπτώσεις έλλειψης υπαιτιότητας.

Ασθένεια: Αναγνωρίζεται ως έλλειψη υπαιτιότητας η αδυναμία του φυσικού προσώπου να ασκήσει τα καθήκοντά του και να επιληφθεί των υποθέσεων του νομικού προσώπου, λόγω βαριάς ασθένειας ή νοσηλείας του σε δημόσιο ή ιδιωτικό νοσοκομείο κατά τη διάρκεια του αιτούμενου χρονικού διαστήματος της απαλλαγής.

Ως εκ τούτου αιτήματα τα οποία επικαλούνται την εν λόγω περίπτωση έλλειψης υπαιτιότητας θα πρέπει να συνοδεύονται από αντίστοιχα δικαιολογητικά όπως π.χ. βεβαίωση νοσηλείας από δημόσιο ή ιδιωτικό νοσοκομείο με ακριβή προσδιορισμό του χρόνου νοσηλείας, ιατρικές γνωματεύσεις οι οποίες πιστοποιούν τη νόσο και συστήνουν την αποχή από εργασία, τυχόν χορηγηθείσες αναρρωτικές άδειες, σχετικές αποφάσεις υγειονομικών επιτροπών ή οποιοδήποτε άλλο σχετικό έγγραφο τεκμηριώνει τα προαναφερόμενα.

• Συμμετοχή σε ειδικές διαδικασίες εκκαθάρισης: Δεν υφίσταται υπαιτιότητα του εκκαθαριστή για την καταβολή των ασφαλιστικών οφειλών οι οποίες γεννήθηκαν κατά τη διάρκεια της εκκαθάρισης. Στην εν λόγω κατηγορία δεν περιλαμβάνονται οι περιπτώσεις απλής λύσης νομικού προσώπου παρά μόνο οι εκκαθαρίσεις οι οποίες προβλέπονται από ειδική διάταξη νόμου ή διατάσσονται με δικαστική απόφαση και προβλέπουν τον χρόνο και τον τρόπο ικανοποίησης των πιστωτών του υπό εκκαθάριση νομικού προσώπου.

Ως εκ τούτου, αιτήματα τα οποία επικαλούνται την εν λόγω περίπτωση έλλειψης υπαιτιότητας θα πρέπει να συνοδεύονται από αντίστοιχα δικαιολογητικά όπως π.χ. την απόφαση η οποία θέτει το νομικό πρόσωπο σε εκκαθάριση και διορίζει τον αιτούντα εκκαθαριστή.

• Άσκηση ειδικών καθηκόντων ξένων ως προς την τήρηση των ασφαλιστικών υποχρεώσεων.

Αναγνωρίζεται ως μη υπαίτιο το φυσικό πρόσωπο το οποίο, αν και είχε την εκ του νόμου προβλεπόμενη ιδιότητα ευθύνης κατά τα επίμαχα χρονικά διαστήματα οφειλών, ασκούσε στο νομικό πρόσωπο εξειδικευμένα καθήκοντα, ξένα ως προς την τήρηση των ασφαλιστικών υποχρεώσεων του νομικού προσώπου.

Ως εκ τούτου, αιτήματα τα οποία επικαλούνται την εν λόγω περίπτωση έλλειψης υπαιτιότητας θα πρέπει να συνοδεύονται από αντίστοιχα δικαιολογητικά όπως π.χ. σχετική βεβαίωση του νομικού προσώπου υπογεγραμμένη από το νόμιμο εκπρόσωπό του, την συναφθείσα με το νομικό πρόσωπο σύμβαση εργασίας/έργου από την οποία προκύπτει ότι ασκούσε π.χ. καθήκοντα Διευθυντή Ανθρώπινου Δυναμικού, Τεχνικών Υπηρεσιών, Πληροφορικής, Πωλήσεων κλπ, δηλαδή καθήκοντα ξένα ως προς την καταβολή των ασφαλιστικών οφειλών του νομικού προσώπου, κλπ.

• Απαλλαγή με δικαστική απόφαση: Αναγνωρίζεται ως μη υπαίτιο το φυσικό πρόσωπο το οποίο, αν και είχε την εκ του νόμου προβλεπόμενη ιδιότητα ευθύνης κατά τα επίμαχα χρονικά διαστήματα οφειλών, έχει απαλλαχθεί ρητά με δικαστική απόφαση ποινικού δικαστηρίου ή αμετάκλητου απαλλακτικού βουλεύματος ή τελεσίδικης απόφασης δικαστηρίου από την υποχρέωση καταβολής των ασφαλιστικών οφειλών του νομικού προσώπου.

• Παραίτηση / μη αποδοχή διορισμού

• Νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα με κύριο οικονομικό πόρο κρατική χρηματοδότηση.

• Ανάληψη διοίκησης φορέα του στενού ή ευρύτερου δημοσίου τομέα κατ’ εντολή διωκτικής, ελεγκτικής ή άλλης ανεξάρτητης αρχής.

• Νόμιμος εκπρόσωπος αλλοδαπού νομικού προσώπου χωρίς εγκατάσταση στην Ελλάδα.

• Πρόσωπο χωρίς ανάμειξη στη διοίκηση/διαχείριση νομικού προσώπου.

• Πρόσωπο χωρίς δικαιοπρακτική ικανότητα.

• Αναγνώριση της έλλειψης υπαιτιότητας με απόφαση της Φορολογικής Διοίκησης.

Έκταση ευθύνης συνδίκων/διαχειριστών αφερεγγυότητας.

Αναφορικά με την έκταση ευθύνης των συνδίκων/διαχειριστών αφερεγγυότητας πτωχών νομικών προσώπων για την εξόφληση των οφειλών αυτών προς τον e-ΕΦΚΑ., η οποία ρυθμίζεται με τις διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 1 της κοινοποιούμενης ΥΑ, θα παρασχεθούν οδηγίες με νεότερο έγγραφο.

Ενέργειες υπηρεσιών KEAO, Τοπικών Διευθύνσεων και Υποκαταστημάτων e-ΕΦΚΑ.

Η διαδικασία διαχείρισης των αιτήσεων απαλλαγής από τις υπηρεσίες ΚΕΑΟ περιγράφεται αναλυτικά στις προαναφερόμενες σχετικές εγκυκλίους. Υπενθυμίζεται, ωστόσο, ότι η αρμοδιότητα των υπηρεσιών ΚΕΑΟ περιορίζεται αφενός στον έλεγχο τυχόν υποβληθέντων μέτρων αναγκαστικής είσπραξης κατά των αιτούντων και αφετέρου στην έκδοση των σχετικών άρσεων ή αποφάσεων περιορισμού επί αυτών, εφόσον συντρέχουν οι προαναφερόμενες, κατά περίπτωση, προϋποθέσεις.

Αντίστοιχα, η διαχείριση παρόμοιων θεμάτων από τις κατά τόπο αρμόδιες υπηρεσίες Ασφάλισης και Εισφορών/Εσόδων Τοπικών Διευθύνσεων και Υποκαταστημάτων e-ΕΦΚΑ, όπου υπάγονται οι έδρες νομικών προσώπων, για τις οφειλές των οποίων υποβλήθηκαν, ως ανωτέρω, αίτηματα απαλλαγής φυσικών προσώπων από την αλληλέγγυα ευθύνη εξοφλησής τους, θα είναι η εξής:

✓ Όταν ο αιτών την έκδοση Αποδεικτικού Ασφαλιστικής Ενημερότητας (ΑΑΕ) επικαλλείται τη μη σωρρευτική συνδρομή στο πρόσωπό του των προϋποθέσεων, που θέτουν οι σχετικές διατάξεις, ώστε να καθίσταται αλληλέγγυα ευθυνόμενος για την καταβολή των ασφαλιστικών οφειλών νομικού προσώπου, θα πρέπει το αίτημά του να συνοδεύεται με τα αντίστοιχα, κατά περίπτωση, αποδεικτικά στοιχεία, όπως αυτά προαναφέρθηκαν, ώστε να διαπιστωθεί η ένταξή του σε μία από τις προεκτεθείσες περιπτώσεις έλλειψης υπαιτιότητας για τη μη στοιχειοθέτηση της αλληλέγγυας ευθύνης για οφειλές προς τους φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 31 του ν. 4321/2015.

✓ Εάν από την εξέταση των στοιχείων επιβεβαιωθεί η συνδρομή των προϋποθέσεων περί απαλλαγής του αιτούντος από την αλληλέγγυα ευθύνη για την καταβολή της οφειλής νομικού προσώπου προς τον e-ΕΦΚΑ, θα πρέπει αφενός να συντάσσεται σχετική έκθεση ελέγχου, που θα τίθεται, επ’ αόριστο, στο φάκελο του εργοδότη και αφετέρου να ενημερώνεται οίκοθεν το Μητρώο Εργοδοτών στο ΟΠΣ-ΕΦΚΑ, ώστε στους υπευθύνους του συγκεκριμένου νομικού προσώπου να καταχωρηθεί ο αιτών με τον νέο κωδικού υπευθύνου «041» με λεκτική περιγραφή «Απαλλαγή Αλληλέγγυας Ευθύνης Άρθρου 64 Ν. 4646/2019», που δημιουργήθηκε για χρήση στις περιπτώσεις αυτές και χρόνο έναρξης της ιδιότητας αυτής την πραγματική ημερομηνία απόκτησης της ιδιότητας.

✓ Αντίθετα, εάν από την εξέταση των στοιχείων δε διαπιστώνεται η απευθείας ένταξη του αιτούντος σε κάποια από τις περιπτώσεις έλλειψης υπαιτιότητας για τη μη στοιχειοθέτηση της αλληλέγγυας ευθύνης για οφειλές προς τον e-ΕΦΚΑ, θα εκδίδεται σχετική απορριπτική απόφαση (συν/νο υπόδειγμα), σε βάρος της οποίας θα είναι δυνατό να ασκηθεί από τον ενδιαφερόμενο ενδικοφανής προσφυγή (αίτηση θεραπείας – ένσταση) και σε περίπτωση απόρριψής της, προσφυγή στο αρμόδιο Διοικητικό Πρωτοδικείο.