Οι Έλληνες ανέκαθεν αρέσκονταν στο να μαλώνουν μεταξύ τους.
Η διχόνοια και ο διχασμός μας χαρακτηρίζουν από την εποχή των αρχαίων προγόνων μας.
Στη νεότερη ιστορία τίποτα δεν άλλαξε.
Δείτε τι γίνονταν στη διάρκεια της επανάστασης του 1821. Και όχι μόνο.
Φερ’ ειπείν, παλιά είχαμε την κόντρα βασιλικών και δημοκρατικών.
Αργότερα αριστερών και δεξιών.
Πιο πρόσφατα εκείνη μεταξύ πασόκων και νεοδημοκρατών.
Λίγο μετά είχαμε μνημονιακούς εναντίον αντιμνημονιακών.
Και τώρα τελευταία ζούμε τη μεγάλη κόντρα μεταξύ εμβολιαστών και αντιεμβολιαστών… με τους δεύτερους να περνάνε σε άλλα επίπεδα, ιδρύοντας σώματα «Θεματοφυλάκων του Συντάγματος», στήνοντας υπουργεία που δεν «υπάγονται σε καμία αρχή» και άλλα τρελά.
Και στη μέση ο απλός πολίτης που δεν ξέρει ποιον να ακούσει και τι να πιστέψει.
Μέσα σε έναν καταιγισμό πληροφόρησης από ειδικούς και μη.
Με τις θεωρίες συνωμοσίας να μας «πλακώνουν» από παντού.
Και με διάφορους «γνώστες», που αρνούνται με έμφαση να εμβολιαστούν για τον κορονοϊό, να επιμένουν στην απόφασή τους ακόμη κι αν αυτή τους κοστίζει χρήματα, οι οποίοι όταν ήταν παιδάκια ή και φαντάροι έκαναν το ένα εμβόλιο πάνω από το άλλο χωρίς να ξέρουν καν το γιατί.
Τέλος πάντων…
Η μάχη συνεχίζεται (στα σόσιαλ μύδια μάλιστα είναι καταιγιστική), και ο νικητής θα φανεί σε μερικά χρόνια από σήμερα, μένοντας ζωντανός μέσα στην αλληλουχία μεταλλάξεων του ιού που μας βομβαρδίζουν καθημερινά κι από παντού.
Πόσοι όμως από εμάς, άσχετα με το ποια πλευρά στηρίζουμε, γνωρίζουμε έστω και τα βασικά περί των εμβολίων;
Ιδού λοιπόν μια σύντομη και όσο το δυνατόν πιο εκλαϊκευμένη εξιστόρηση της εξέλιξής τους, προκειμένου τουλάχιστον να ξέρουμε γιατί μαλώνουμε.
Τα εμβόλια λοιπόν έχουν μια ιστορία μόλις μερικών εκατοντάδων χρόνων.
Και ως είθισται σε πολλά ζητήματα της ιατρικής, οι Κινέζοι ήταν οι πρώτοι που άρχισαν να πίνουν δηλητήριο φιδιών για να αποκτήσουν ανοσία στις επιπτώσεις του, ενώ μόλυναν τους εαυτούς τους με πύον από δαμαλίτιδα για να αντιμετωπίσουν την ευλογιά, που τότε θέριζε την ανθρωπότητα.
Στη Δύση ο πρώτος που ασχολήθηκε με το θέμα ήταν ο Βρετανός Edward Jenner, που αντιλήφθηκε πως εκείνοι που σπάνια κολλούσαν ευλογιά ήταν κυρίως αγελαδοτρόφοι, ή άτομα που άρμεγαν αγελάδες, άρα συμπέρανε πως η μόλυνσή τους από τη δαμαλίτιδα τους προκαλούσε ανοσία στην ευλογιά, η οποία να θυμίσουμε ήταν κατά 60% θανατηφόρα στους ενήλικες, και ως 90% στα παιδιά.
Το 1798 δημιούργησε το πρώτο εμβόλιο για την ευλογιά (από μικρόβια δαμαλίτιδας), η παγκόσμια καθιέρωση του οποίου στα επόμενα χρόνια συντέλεσε στο να εξαλειφθεί εντελώς η συγκεκριμένη αρρώστια το 1979, διακόσια χρόνια αργότερα.
Στη συνέχεια είχαμε τον Louis Pasteur, τα πειράματα του οποίου πρωτοστάτησαν στην ανάπτυξη του ζωντανού εμβολίου εξασθενημένης χολέρας και του εμβολίου αδρανοποιημένου άνθρακα σε ανθρώπους (1897 και 1904, αντίστοιχα).
Το εμβόλιο κατά της πανώλης εφευρέθηκε επίσης στα τέλη του 19ου αιώνα.
Μεταξύ 1890 και 1950, η ανάπτυξη βακτηριακών εμβολίων πολλαπλασιάστηκε, συμπεριλαμβανομένου του εμβολιασμού Bacillus-Calmette-Guerin (BCG), ο οποίος χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα.
Το 1923 ο Alexander Glenny τελειοποίησε μια μέθοδο με την οποία μπορούσε να αδρανοποιήσει την τοξίνη του τέτανου με την ουσία formaldehyde (μεθανάλη).
Η ίδια μέθοδος εξελίχθηκε λίγο αργότερα, το 1926, για να δημιουργηθεί εμβόλιο κατά της διφθερίτιδας.
Η ανάπτυξη του εμβολίου για τον κοκκύτη χρειάστηκε περισσότερο χρόνο με το εμβόλιο αυτό να αδειοδοτείται για πρώτη φορά το 1948 στην Αμερική.
Στη συνέχεια αναπτύχθηκαν μέθοδοι καλλιέργειας ιστού από ιούς, οι οποίες συντέλεσαν με τη σειρά τους στην εμφάνιση του (αδρανοποιημένου) εμβολίου Salk, αλλά και του Sabin (πόσιμο) κατά της πολιομυελίτιδας.
Οι μαζικοί εμβολιασμοί που ακολούθησαν σε παγκόσμιο επίπεδο βοήθησαν στην πλήρη εξαφάνιση της συγκεκριμένης νόσου από πολλές περιοχές του πλανήτη.
Αργότερα η επιστήμη βρήκε τρόπο να συμπεριλάβει σε εμβόλια εξασθενημένα στελέχη ιλαράς, παρωτίτιδας και ερυθράς, με αποτέλεσμα και αυτές οι ασθένειες να είναι σήμερα σχεδόν ακίνδυνες, ενώ προβλέπεται και η ολική εξάλειψη της πρώτης σε μερικά χρόνια από σήμερα.
Και όλα αυτά χάρη στα εμβόλια…
Πάντως, παρά τις επιστημονικές και απτές αποδείξεις για τη βελτίωση της δημόσιας υγείας από τα εμβόλια, πάντα υπήρχαν και ακόμη υπάρχουν αντιδράσεις.
Τις δεκαετίες του 1970 και 1980, στην Αμερική και στη Δυτική Ευρώπη είχε ξεσπάσει ένας «πόλεμος» από πλευράς των τότε αντιεμβολιαστών, με συνεχείς δικαστικές διαμάχες, που οδήγησαν τις περισσότερες εταιρίες παρασκευής των εμβολίων να μειώσουν τις έρευνες λόγω αυξημένου κόστους, ενώ παράλληλα μειώθηκε και ο αριθμός των εταιριών που τα παρασκεύαζαν.
Τις τελευταίες δυο περίπου δεκαετίες έχει σημειωθεί μια ραγδαία ανάπτυξη της μοριακής γενετικής, ενώ άρχισαν να εφαρμόζονται στην ανάπτυξη των εμβολίων και οι νέες γνώσεις γύρω από την ανοσολογία, τη μικροβιολογία και τη γονιδιακή βιολογία.
Οι τελευταίες επιτυχίες έχουν να κάνουν με την ανάπτυξη ανασυνδυασμένων εμβολίων κατά της ηπατίτιδας Β, του κοκκύτη, αλλά και της εποχικής γρίπης.
Η μοριακή γενετική λοιπόν, που βρίσκεται σε πλήρη ανάπτυξη, θέτει τις βάσεις για ένα αισιόδοξο μέλλον όσον αφορά στα εμβόλια τα οποία πλέον αποτελούν το βασικό όπλο κατά των νόσων που μάστιζαν και συνεχίζουν κατά καιρούς να μαστίζουν την ανθρωπότητα.
Μάλιστα, κάποιοι προβλέπουν πως αν όλα πάνε καλά, σύντομα θα υπάρχουν και εμβόλια για την καταπολέμηση αυτοάνοσων παθήσεων, αλλεργιών, ακόμη και εθισμών…
Αυτά τα ολίγα λοιπόν περί των εμβολίων, και ας ελπίσουμε πως θα χαλαρώσουν οι αντιδράσεις, θα βάλουν το όπλο παρά πόδας οι «θεματοφύλακες» και θα εμβολιαστούν απαξάπαντες, μπας και καταφέρουμε να επιστρέψουμε στη κανονικότητα, ώστε να τρωγόμαστε μεταξύ μας για λιγότερο επικίνδυνα πράγματα.
Όπως π.χ. για το ποιος είναι καταλληλότερος για συμπαίκτης της Σάσας Μπάστα στη ΦΑΡΜΑ.
Ο Πανίκας, ή ο… Γαρδέλης;
Αυτά είναι προβλήματα.