Σε πρόσφατο άρθρο μας προβήκαμε στην αποκάλυψη ότι “η Μόσχα δίνει την πρώτη μοίρα μαχητικών Su-35 στο Ιράν αλλάζοντας το αεροπορικό ισοζύγιο στη Μ.Ανατολή”.

Επισημάναμε  επίσης ότι η απόκτησή τους σε συγκερασμό με το Ρωσικό αντιαεροπορικό σύστημα S-400, θα αποτελούν μια λίαν  υπολογίσιμη δύναμη, δυσχεραίνοντας σημαντικά μια αεροπορική επίθεση του Ισραήλ με την συνδρομή των ΗΠΑ κατά των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν.

Επίσης σε νεότερο άρθρο μας , αναφερόμασταν εκτενώς σε Ιρανικό βίντεο που  δείχνει μαζική πυραυλική επίθεση στο Ισραήλ, μετά από αεροπορική επιδρομή  αυτού σε πυρηνικές εγκαταστάσεις της Τεχεράνης, την ώρα που η ρητορική Νετανιάχου είναι ιδιαίτερα σκληρή κατά των μουλάδων του Ιράν, προλειαίνοντας το έδαφος για επικείμενη στρατιωτική επιχείρηση σε βάρος τους.

Σε παρεμφερές μήκος κύματος άρθρο έγκριτου Διεθνούς ΜΜΕ, διερωτάται “αν θα βρουν κοινό έδαφος ο Μπάιντεν και ο Νετανιάχου για το Ιράν το 2023”, κυριότερα σημεία του οποίου είναι τα ακόλουθα:

“Εν τω μεταξύ, ο επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ λέει ,«καμία εναλλακτική» στο JCPOA για την αποτροπή ενός ιρανικού πυρηνικού όπλου.

Μια «νεκρή» συμφωνία με το Ιράν είναι μια καλή συμφωνία για τον Νετανιάχου.

Εάν η πυρηνική συμφωνία με το Ιράν, το Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης (JCPOA), είναι «νεκρή», όπως είπε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν σε μια απροσδόκητη δήλωση τον περασμένο μήνα, αυτό είναι καλό για τον  Ισραηλινό Πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου .

Μεταξύ των άμεσων προτεραιοτήτων του Νετανιάχου είναι η αντιμετώπιση των ανησυχιών στην Ουάσιγκτον και την περιοχή σχετικά με τη νέα ακροδεξιά κυβέρνηση του Ισραήλ. Ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ Τζέικ Σάλιβαν θα ταξιδέψει στο Ισραήλ τις επόμενες εβδομάδες για να προλάβει πιθανές τριβές με την Ουάσιγκτον σχετικά με την προσέγγιση της νέας κυβέρνησης για τους Παλαιστίνιους, την επέκταση των εποικισμών και τα δικαιώματα τόσο των αραβικών όσο και των LGBTQ κοινοτήτων του Ισραήλ, αναφέρει σήμερα το Axios.

Μια επίσκεψη Νετανιάχου στην Ουάσιγκτον αναμένεται στις αρχές του 2023.

Το Ιράν, ωστόσο, δεν είναι ένα από αυτά τα σημεία τριβής και δεν είναι πιθανό να είναι όσο οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν πιέζουν για μια συμβιβαστική συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν και ο Νετανιάχου δεν πιέζει πολύ σκληρά για στρατιωτική δράση. .

Ο Νετανιάχου, ένθερμος επικριτής της πυρηνικής συμφωνίας, έχει κερδίσει ένα απροσδόκητο κέρδος για το Ιράν, τουλάχιστον προς το παρόν. Η επίσημη γραμμή της κυβέρνησης Μπάιντεν είναι ότι το JCPOA δεν είναι πλέον στην ημερήσια διάταξη, αντικαταστάθηκε από «πολλαπλούς γύρους κυρώσεων» που στοχεύουν Ιρανούς αξιωματούχους που ευθύνονται για τη βάναυση καταστολή όσων διαμαρτύρονταν για τον θάνατο του Mahsa Amini, η οποία πέθανε υπό κράτηση τον Σεπτέμβριογια  παραβίαση  του χιτζάμπ.

Το εφεδρικό σχέδιο του Μπάιντεν,συνεχιζόμενες κυρώσεις και πίεση στο Ιράν, τόσο για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων του όσο και για τον συντονισμό με τη Ρωσία στον πόλεμο στην Ουκρανία ,μοιάζει πολύ με την εκστρατεία «μέγιστης πίεσης» του Ντόναλντ Τραμπ, κάτι που ικανοποιεί τον Νετανιάχου.

Οι αυξημένες εντάσεις ΗΠΑ-Ιράν παρουσιάζουν και άλλες ευκαιρίες για τον Νετανιάχου, αφού ενθαρρύνει τον Μπάιντεν να υιοθετήσει μια περιφερειακή αποτρεπτική στάση απέναντι στο Ιράν,  φέρνοντας το Ισραήλ και τη Σαουδική Αραβία πιο κοντά, γράφει ο Μπεν Κάσπιτ.

Ο Τζάρεντ Σούμπα μας λέει ότι στρατιωτικοί αξιωματούχοι στην Κεντρική Διοίκηση των ΗΠΑ έχουν υποστηρίξει  την δημιουργία ενός άτυπου περιφερειακού αμυντικού συνασπισμού κατά του Ιράν.

Για τον Μπάιντεν, η κάποτε ελκυστική ιδέα της αναβίωσης του JCPOA μπορεί να έχει ραγδαία φθίνουσα πολιτική απόδοση, ανεξάρτητα από την εθνική του ασφάλεια .

Η συμφωνία ήταν το χαρακτηριστικό επίτευγμα εξωτερικής πολιτικής του προέδρου Μπαράκ Ομπάμα, όχι του Μπάιντεν. Ο Μπάιντεν έχει υποστηρίξει την επιστροφή στο JCPOA από τότε που ανέλαβε τα καθήκοντά του, αλλά σπάνια θέτει τις προτεραιότητές του ή τα σημεία συζήτησης.

Οι Αμερικανοί δεν τάσσονται υπέρ  μιας συμφωνίας με το Ιράν, ειδικά δεδομένης της καταστολής των διαδηλωτών από την Τεχεράνη και της υποστήριξης προς τη Ρωσία.

Μια Βουλή των Αντιπροσώπων υπό την ηγεσία των Ρεπουμπλικανών θα καταστρέψει μια συμφωνία, η οποία θα είχε μηδενική δικομματική υποστήριξη και πιθανόν μεγάλο αριθμό δημοκρατικών αποστατών, εάν έρθει ποτέ σε ψηφοφορία.

Ο Νετανιάχου έχει πολλούς φίλους στις ΗΠΑ, ειδικά Ρεπουμπλικάνους, και θα εργαστεί για τη 40χρονη φιλία του με τον Μπάιντεν για να κρατήσει το JCPOA εκτός ημερήσιας διάταξης. 

Και οι δύο άνδρες είναι έμπειροι πολιτικοί που υπερηφανεύονται για την προσωπική επαφή στη διπλωματία.

Κατά την επίσκεψή του στο Ισραήλ τον Ιούλιο του τρέχοντος έτους, ο Μπάιντεν χαιρέτησε τον Νετανιάχου, ο οποίος ήταν μεταξύ των Ισραηλινών αξιωματούχων στην αντιπροσωπεία υποδοχής στο αεροδρόμιο, με μια ιδιαίτερα ενθουσιώδη χειραψία και  λόγια, «Ξέρεις ότι σε αγαπώ».

Ο Μπάιντεν δεν γνώριζε τους προκατόχους του Νετανιάχου, τον Ναφτάλι Μπένετ και τον Γιάιρ Λαπίντ, επομένως δεν υπήρχε προσωπική χημεία με κανέναν από τους δύο. Ο Νετανιάχου πήγε ενάντια στο JCPOA το 2015, επιδεινώνοντας μια ήδη τεταμένη σχέση με τον Ομπάμα.  Θα υπάρξουν σημεία τριβής με την Ουάσιγκτον τον επόμενο χρόνο. Αλλά ο Μπάιντεν και ο Νετανιάχου μπορεί να βρουν το κοινό τους έδαφος σε μια φιλία δεκαετιών και μια κοινή ανησυχία για το Ιράν.

Ο Μπορέλ λέει ότι δεν υπάρχει εναλλακτική λύση στο JCPOA

Η πρόθεση του JCPOA ήταν να επιβάλει περιορισμούς και παρεμβατικές επιθεωρήσεις στα πυρηνικά προγράμματα του Ιράν για να αποτρέψει την ανάπτυξη βόμβας με αντάλλαγμα την ελάφρυνση των κυρώσεων και το ξεπάγωμα των ιρανικών περιουσιακών στοιχείων.

Ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ για την Εξωτερική Πολιτική και την Πολιτική Ασφάλειας Josep Borrell έγραψε στις 23 Δεκεμβρίου ότι όσον αφορά τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων, δεν υπάρχει εναλλακτική λύση στο JCPOA, προσθέτοντας: «Όσοι πιστεύουν διαφορετικά απλώς κοροϊδεύουν τον εαυτό τους».

Η ΕΕ έχει μια διττή πολιτική έναντι του Ιράν, από τη μία πλευρά κυρώσεις και πιέσεις σχετικά με τις διαδηλώσεις και τη Ρωσία, και από την άλλη διπλωματία για το JCPOA.

Ο Μπορέλ και ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν Χοσεΐν Αμίρ Αμπντολαχιάν συναντήθηκαν στη Σύνοδο Κορυφής της Βαγδάτης ΙΙ στο Αμμάν στις 20 Δεκεμβρίου για να επιχειρήσουν επαναφορά των διαπραγματεύσεων για τα πυρηνικά που έχουν σταματήσει.

Ιρανοί αξιωματούχοι συνεχίζουν να προτείνουν ότι θέλουν να συνάψουν μια συμφωνία, αλλά έχουν καθυστερήσει τις συνομιλίες για μήνες, προσθέτοντας απαιτήσεις πέρα από το πεδίο εφαρμογής του JCPOA.

Θα πίστευε κανείς ότι η Τεχεράνη μπορεί να θέλει να φέρει  τη συμφωνία στο τραπέζι, που είναι η προσφορά ΗΠΑ-ΕΕ, προκειμένου να δοκιμάσει την κυβέρνηση Μπάιντεν και την ενότητα ΗΠΑ-ΕΕ σε μια εποχή που η Δύση είναι επικεντρωμένη στις διαδηλώσεις στους δρόμους, που  συγκλονίζουν το Ιράν.

Εάν δεν υπάρξει συμφωνία για τα πυρηνικά και δεν υπάρξει ελάφρυνση των κυρώσεων για τον ιρανικό λαό, το λάθος βρίσκεται στην Τεχεράνη.

Μπορεί το Ιράν να αλλάξει τη συζήτηση το 2023;

Κοιτάζοντας το 2023, υπάρχουν συνέπειες από την απουσία πυρηνικής συμφωνίας και την αίσθηση πολιορκίας του Ιράν από τις διαδηλώσεις, για τις οποίες κατηγορεί τους ξένους εχθρούς.

Πρώτον, το Ιράν μπορεί να προχωρήσει σε περαιτέρω εμπλουτισμό προς ένα πυρηνικό όπλο, προκαλώντας πιθανώς μια κούρσα εξοπλισμών πυρηνικών ή βαλλιστικών πυραύλων στην περιοχή.

Το Ιράν ήδη εμπλουτίζει ουράνιο στο 60%, που είναι ένα τεχνικά  μακριά από το 90%, που είναι το  απαιτούμενο επίπεδο εμπλουτισμού  για παραγωγ’η πυρηνικών όπλων.

Μια τέτοια πρόοδος θα μπορούσε να αναγκάσει το Ισραήλ να εξετάσει ένα στρατιωτικό χτύπημα, το οποίο θα είχε τις δικές του συνέπειες για την περιφερειακή σταθερότητα, δεδομένων των πληρεξουσίων και των δικτύων του Ιράν στον Κόλπο, τον Λίβανο, την Υεμένη, το Ιράκ, τη Δυτική Όχθη, τη Γάζα και αλλού.

Δεύτερον, το Ιράν υπό κυρώσεις και πολιορκία πιθανότατα θα είχε ακόμη λιγότερα κίνητρα να υποστηρίξει την ειρηνευτική διαδικασία του ΟΗΕ στην Υεμένη ή να προωθήσει τις συνομιλίες Ιράν-Σαουδικής Αραβίας, για τις οποίες μέχρι τώρα είχε μεσολαβήσει ο πρώην Πρωθυπουργός του Ιράκ Μουσταφά αλ-Καντίμι.

Το Ιράν κατηγορεί το βασίλειο για την υποστήριξη των διαδηλώσεων μέσω του Iran International, ενός ΜΜΕ που υποστηρίζεται από τη Σαουδική Αραβία.

Τρίτον, όλο και περισσότερο υπό την πίεση της Δύσης, το Ιράν είναι απίθανο να υποχωρήσει στην υποστήριξή του στη Ρωσία στον πόλεμο στην Ουκρανία.

Τέταρτον, στο Ιράκ, όπου οι σύμμαχοι και οι πληρεξούσιοι του Ιράν ηγούνται του κυβερνώντος συνασπισμού, μια κλιμάκωση των εχθροπραξιών ΗΠΑ-Ιράν θα μπορούσε να μετατρέψει το Ιράκ ξανά σε πεδίο μάχης.

Τα βήματα του Ιράκ προς την περιφερειακή ολοκλήρωση, ειδικά με τον Κόλπο, είναι πιθανό να τεθούν σε κίνδυνο: .

Πέμπτον, παρά τη χιονοθύελλα των κυρώσεων και τη γενναιότητα και την ανθεκτικότητα των διαδηλωτών, η ιρανική κυβέρνηση είναι απίθανο να χαλαρώσει την πολιορκία. «Η αλλαγή καθεστώτος είναι υψηλός πήχης», γράψαμε νωρίτερα αυτό το μήνα, και «τα εύθραυστα αυταρχικά κράτη υπό εκτεταμένη πολιορκία σπάνια χαλαρώνουν τη λαβή τους ή τελειώνουν με μια δημοκρατική ανατροπή. Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις, καμία άμεσα συγκρίσιμη, εκτός από μια αναλυτική προειδοποίηση: Ιράκ, Συρία, Αφγανιστάν, Λιβύη, Αίγυπτος κ.λπ.».

Το χειρότερο όλων, μια ολοένα και πιο καταπιεστική ιρανική κυβέρνηση, χωρίς περιορισμούς στο πυρηνικό της πρόγραμμα, θα μπορούσε να είναι ένα  πιθανό σενάριο για το 2023.”

Διαπιστώσεις-Συμπεράσματα

Εκτίμησή μας κατόπιν των παραπάνω είναι  ότι το Ιράν θα συνεχίσει τον δρόμο του πρός την ανάπτυξη πυρηνικών όπλων και πως οποιαδήποτε λόγια και πράξεις του αναφορικά με τον JCPOA , θα αποσκοπούν σε κέρδος χρόνου έναντι ΗΠΑ-ΕΕ-Ισραήλ.

Η Τεχεράνη πλέον έχει συμπράξει στρατιωτική συμφωνία σε  Στρατηγικό επίπεδο με την Μόσχα, μετά την παροχή σε αυτήν εκατοντάδων drones καμικάζι  στον πόλεμο στην Ουκρανία, γεγονός που έχει ως επακόλουθο την πώληση της πρώτης μοίρας μαχητικών αεροσκαφών SU-35 από την Ρωσία στο Ιράν, ενώ δεν αποκλείεται μάλιστα να συζητείται και η πώληση S-400 από την Μόσχα στην Τεχεράνη.

Ένα είναι δεδομένο ότι το Ιράν θα αναβαθμίσει κατακόρυφα τις αεροπορικές και αντιαεροπορικές του δυνατότητες το 2023, γεγονός που θα κάνει ακόμη ποιό  δύσκολη την επίτευξη συμφωνίας για το πυρηνικό του πρόγραμμα, σύμφωναμε τις προβλέψεις του JCPOA.

ΗΠΑ-Ισραήλ γνωρίζουν πλέον ότι όσο περνάει ο χρόνος, το Ιράν θα ενισχύεται στρατιωτικά , με εποτέλεσμα  να δυσχεραίνεται η πραγματοποίηση αεροπορικής-πυραυλικής επίθεσης κατά των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν.

Συνεπώς οι πρώτοι μήνες του 2023 είναι ιδιαίτερα κρίσιμοι κατά την άποψή μας , αναφορικά με την διατήρηση ή όχι της ειρήνης στη Μ.Ανατολή, αφού Ισραήλ και ΗΠΑ θα αναγκαστούν να λάβουν κρίσιμες αποφάσεις σε σχέση με το Ιράν.