Μια νέα απειλή έχει κάνει την εμφάνισή της στο διαδίκτυο τα τελευταία χρόνια, μια απειλή στον τομέα της ενημέρωσης καθώς πλέον οι πολίτες δεν έχουν να αντιμετωπίσουν μόνο τα fake news αλλά και τα deep fake. Πρόκειται για τεχνητά βίντεο στα οποία ένας αλγόριθμος, με τη βοήθεια νευρωνικών δικτύων και της τεχνητής νοημοσύνης, «μαθαίνει» τα χαρακτηριστικά ενός προσώπου και αντικαθιστά το πρόσωπο ενός ανθρώπου με αυτό ενός άλλου. Τα αποτελέσματα μπορεί να είναι αρκετά πειστικά και σε πολλές περιπτώσεις είναι πολύ δύσκολο να εντοπιστούν ως ψεύτικα. Το ανησυχητικό στην περίπτωση των deepfakes είναι ότι ακόμα και εμπειρίες που αποκτά κανείς μέσω των αισθήσεών του (όραση στην προκειμένη περίπτωση) τίθενται υπό αμφισβήτηση.

Τα περισσότερα από αυτά τα βίντεο χρησιμοποιούν τα πρόσωπα από σταρ του κινηματογράφου, της μουσικής και της δημόσιας ζωής και πολιτικούς. Ο λόγος είναι ότι για να δημιουργηθεί ένα deepfake βίντεο απαιτούνται πολλές φωτογραφίες του προσώπου που θέλει κανείς να τοποθετήσει στο βίντεο, γεγονός που αφήνει εξαιρετικά εκτεθειμένα τα δημόσια πρόσωπα.

Σύμφωνα με έρευνα της εταιρείας ασφάλειας του διαδικτύου Deeptrace, τα πλαστά βίντεο έχουν σχεδόν διπλασιαστεί τους τελευταίους 9 μήνες και πλέον αποτελούν μία επικερδή επιχείρηση. Η έρευνα εντόπισε 14,698 deepfake βίντεο στο διαδίκτυο σε σχέση με τα 7,964 πλαστά βίντεο τον Δεκέμβριο του 2019. Οι ερευνητές ανέφεραν ότι το 96% ήταν πορνογραφικής φύσης και περιελάβανε την αλλαγή των προσώπων των ηθοποιών με σταρ του κινηματογράφου.

Μία από τις πιο κοινές ανησυχίες που προκύπτουν από την ύπαρξη ψευδών πληροφοριών στο διαδίκτυο  είναι ο αντίκτυπος που μπορεί να έχουν στις δημοκρατικές διαδικασίες όπως είναι οι εκλογές.

Κριτική σκέψη η απάντηση

To πιο σημαντικό και αποτελεσματικό πράγμα που μπορούμε να κάνουμε αν θέλουν να αποφασίσουμε αν μια είδηση ή ένα video που είδαμε στο διαδίκτυο είναι πραγματικό, είναι να χρησιμοποιούμε την κριτική μας σκέψη. Με τις τεχνολογικές εξελίξεις και την ταχύτητα με την οποία οι ειδήσεις διαδίδονται σε απευθείας σύνδεση, καθίσταται όλο και πιο δύσκολο να επαληθευτούν οι πληροφορίες. Δεξιότητες κριτικής σκέψης είναι απαραίτητες όταν πρόκειται για την επαλήθευση του περιεχομένου στο διαδίκτυο.

Βασικές ερωτήσεις που μπορούμε να θέσουμε στον εαυτό μας είναι:

• Ποιος και γιατί κοινοποίησε αυτό το βίντεο;
• Ποιος ή ποια είναι η αρχική πηγή;
• Ο πρωταγωνιστής του βίντεο  λέει κάτι που ποτέ δεν θα περίμενε κανείς να πει;
• Ποιος επωφελείται από αυτό το βίντεο;