Οι δύο διακηρύξεις που υπογράφηκαν στην Αθήνα
Χαμόγελα ικανοποίησης στην κυβέρνηση για τα αποτελέσματα της Συνόδου Κορυφής EUMED9, χθες την Αθήνα.
Μιας Συνόδου των χωρών του Νότου που έγινε σε μια κρίσιμη συγκυρία, λίγα 24ωρα μετά το νέο σύμφωνο ασφάλειας ΗΠΑ – Αυστραλίας – Μεγάλης Βρετανίας (AUKUS), και με φόντο την οριστική αποχώρηση των ΗΠΑ, από το Αφγανιστάν.
Στο τραπέζι βρέθηκε όλη η βεντάλια των θεμάτων που απασχολούν τις χώρες του Νότου. Από τα θέματα ασφάλειας στη Μεσόγειο και την τουρκική παραβατικότητα ως το μεταναστευτικό, υπό τον κίνδυνο νέων ροών από το Αφγανιστάν, και βέβαια και την κλιματική αλλαγή που ήταν το βασικό θέμα της Συνόδου Κορυφής.
«Σταθερότητα με βάση το διεθνές δίκαιο»
“Θεμελιώδης προτεραιότητα όλων μας παραμένει η ασφάλεια και η σταθερότητα σε όλο το εύρος της Μεσογείου, με βάση πάντα το Διεθνές Δίκαιο, τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας που οι χώρες μας όλες έχουν υπογράψει και τιμούν. Και την εφαρμογή της οποίας όχι απλά απαιτούν, αλλά και εγγυώνται. Αυτό αφορά όλες τις χώρες, αφορά και τη γειτονική Τουρκία, η οποία είναι καιρός πια να εγκαταλείψει την επιθετική συμπεριφορά απέναντι στην Κύπρο, στην Ελλάδα αλλά συνολικά στην περιοχή…” υπογράμμισε ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, μετά το πέρας της Συνόδου.
Ο κ. Μητσοτάκης, επικεντρώνοντας στην πολιτική διακήρυξη που υπέγραψαν οι “9” τόνισε ότι είναι ξεκάθαρη επίσης απέναντι σε υβριδικές απειλές, όπως η εκμετάλλευση των μεταναστευτικών ροών και η μετατροπή τους σε μοχλό πίεσης για άλλους στόχους όπως είπε, δείχνοντας την Τουρκία. “Τα εξωτερικά σύνορα της Ευρώπης πρέπει να προστατεύουν” τόνισε.
Παράλληλα μίλησε για την αναγκαιότητα της στρατηγικής αυτονομίας της Ευρώπης “η χάραξη του δικού της δρόμου στην άμυνα, στην ασφάλεια, στην ενέργεια, στην οικονομία, στην υγεία”, όπως είπε.
Δεν σήκωσε το «γάντι» ο Μακρόν
Δεν πέρασε απαρατήρητο ότι ο Γάλλος Πρόεδρος απέφυγε να σηκώσει το γάντι. Στην πρόταση Μητσοτάκη για την ανάγκη στρατηγικής αυτονομίας της Ευρώπης περιορίστηκε σε μία έμμεση αναφορά ότι υπάρχουν πολλές προκλήσεις και πρέπει να σοβαρευτούμε ως Ευρωπαίοι. Ο Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος δεν έχει κρύψει τον εκνευρισμό του για το νέο σύμφωνο ασφάλειας ΗΠΑ – Αυστραλίας – Μεγάλης Βρετανίας (AUKUS), απέφυγε να ανοίξει τα χαρτιά του για τη στρατηγική που θα ακολουθήσει η Γαλλία απέναντι σε αυτή τη συμμαχία.
«Συζητήσαμε για την προοπτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης και μεταφέραμε ένα μήνυμα σταθερότητας και ειρήνης και ήδη παρατηρούμε αποκλιμάκωση όσον αφορά την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Εκφράσαμε την υποστήριξή μας στην ακεραιότητα της Κύπρου» τόνισε στις δηλώσεις του στον Τύπο ο Γάλλος Πρόεδρος.
“Πρέπει να είμαστε σε θέση να αντιμετωπίσουμε προκλήσεις και απειλές στη γειτονιά μας», «αλλά και να δημιουργούμε συμμαχίες» σημείωσε ο Εμανουέλ Μακρόν, ενώ ζήτησε να ενισχυθεί ο μηχανισμός Ευρωπαϊκής Πολιτικής Προστασίας, το RescueEU.
Ιδιαίτερης σημασίας και η παρουσία του Πρωθυπουργού της Ιταλίας Μάριο Ντράγκι, καθώς με τον Γάλλο Πρόεδρο αναμένεται να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην Ευρώπη την επόμενη της αποχώρησης της Άνγκελα Μέρκελ από την γερμανική Καγκελαρία.
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές η ευρεία ατζέντα της Συνόδου Κορυφής των 9 Μεσογειακών χωρών ανέδειξε την ανάγκη για μεγαλύτερη εμβάθυνση των σχέσεων των χωρών του Νότου αλλά κυρίως τη βούληση για έναν κοινό βηματισμό σε μια στιγμή που τα περιφερειακά συνεργατικά σχήματα έρχονται και πάλι στο παγκόσμιο προσκήνιο.
Οι δύο διακηρύξεις που υπογράφηκαν στην Αθήνα
Α) Η Πολιτική διακήρυξη
Σε ό,τι αφορά την ασφάλεια και τη σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο, οι ηγέτες των 9:
-Καλούν όλες τις χώρες της περιοχής να σέβονται την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα των κρατών-μελών της Ε.Ε. και υπογραμμίζουν ότι η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών πρέπει να γίνεται με ειρηνικά μέσα και σύμφωνα με τη Σύμβαση του Ο.Η.Ε. για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS).
-Επαναβεβαιώνουν τα συμπεράσματα των Ευρωπαϊκών Συμβουλίων για αποφασιστική δράση με όλα τα μέσα και τις επιλογές που έχει η Ε.Ε. στη διάθεσή της, προκειμένου να προστατεύσει συμφέροντά της και τα συμφέροντα των κρατών-μελών της, καθώς και ότι η συνεργασία της Ε.Ε. με την Τουρκία υπόκειται στις αιρεσιμότητες της συμπεριφοράς της, όπως αυτές έχουν περιγραφεί στις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
-Λένε όχι στην εργαλειοποίηση του Μεταναστευτικού και στις οργανωμένες προσπάθειες παράνομης εισροής μεταναστών. Υπογραμμίζουν την ανάγκη προστασίας των εξωτερικών συνόρων της Ε.Ε. για την παρεμπόδιση των παράνομων εισόδων, ενώ σε σχέση με τις εξελίξεις στο Αφγανιστάν κάνουν σαφή αναφορά στην ανάγκη ενίσχυσης της συνεργασίας με χώρες που βρίσκονται κοντά στο Αφγανιστάν.
-Κάνουν ιδιαίτερη αναφορά στις στρατηγικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ε.Ε. και στην ανάγκη να κάνει ένα βήμα μπροστά στην ικανότητά της να δρα στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας. Υπογραμμίζουν, μάλιστα, την ανάγκη για τη δημιουργία μιας κοινής στρατηγικής κουλτούρας για την ασφάλεια και την άμυνα μεταξύ των κρατών-μελών και των θεσμών της Ε.Ε.
Β) Διακήρυξη της Αθήνας για την κλιματική αλλαγή και το περιβάλλον στη Μεσόγειο
Οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της EUMED δεσμεύονται να συνεργαστούν στην ανταλλαγή εμπειρίας και τεχνογνωσίας για την αντιμετώπιση ακραίων φαινομένων, όπως οι δασικές πυρκαγιές που σημειώθηκαν σε πολλές χώρες της Μεσογείου το καλοκαίρι.
Το σημαντικότερο, ζητούν την ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας σε θεσμικό, οικονομικό και επιχειρησιακό επίπεδο, αλλά και την ουσιαστική ενίσχυση των μέσων του στη Μεσόγειο. Στόχος η δημιουργία μιας Ευρωπαϊκής εφεδρικής Δύναμης.
Ζητούν ακόμα την επιτάχυνση ανάπτυξης ενός στόλου πυροσβεστικών ή άλλων αεροπλάνων και ελικοπτέρων με σκοπό την προστασία των Ευρωπαίων πολιτών και του φυσικού περιβάλλοντος από σύνθετες φυσικές καταστροφές, όπως πυρκαγιές, πλημμύρες, σεισμούς.
Έμφαση δίνεται ακόμα στην προώθηση των «πράσινων» στόχων της Ε.Ε. για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 55% μέχρι το 2030.
Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στην προστασία της θαλάσσιας βιοποικιλότητας της Μεσογείου σε συνέχεια της πρωτοβουλίας «Μεσόγειος, υποδειγματική θάλασσα έως το 2030», στην παρουσίαση της οποίας ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είχε κάνει σχετικές ανακοινώσεις από τη Μασσαλία, όπου είχε βρεθεί κατόπιν πρόσκλησης του Εμανουέλ Μακρόν στις 3 Σεπτεμβρίου.