Σύμφωνα με τον επικεφαλής του hedgefund Universa Investments, Mark Spitznagel, o οποίος μαζί με τον γνωστό συγγραφέα Nassim Taleb μελετά τους λεγόμενους μαύρους κύκνους, δηλαδή απροσδόκητες οικονομικές καταστροφές, όπως πολέμους ή πανδημίες, «Ο Nassim κι εγώ διατυπώσαμε αυτήν τη γενική ιδέα πριν από 25 χρόνια.
Ήμασταν το πρώτο επίσημο hedgefund»…
Όταν ρωτάς τον άνθρωπο που έχει γράψει πολλά βιβλία για τον μετριασμό του κινδύνου -το τελευταίο του ονομάζεται «Safe Haven: Investing for Financial Storms»- πώς μπορούν οι μικροεπενδυτές να προστατεύσουν το κεφάλαιό τους, περιμένεις να ακούσεις μερικές από τις τυπικές επιλογές: χρυσό, κρατικά ομόλογα ή ίσως ελβετικό φράγκο.
Αντί για όλα αυτά, ο Spitznagel προειδοποίησε ότι, όταν πρόκειται για επενδύσεις σε ασφαλές καταφύγιο, «η θεραπεία είναι συχνά χειρότερη από την ασθένεια».
Εάν ο μετριασμός του κινδύνου δεν είναι οικονομικά αποδοτικός και δεν υποστηρίζει υψηλότερες αποδόσεις μακροπρόθεσμα, τότε δεν αξίζει τον κόπο.
Κατά την άποψή του, οι περισσότερες από τις κλασικές στρατηγικές ασφαλούς καταφυγίου που χρησιμοποιούν οι μικροεπενδυτές εμπίπτουν σε αυτήν την κατηγορία.
Ωστόσο, υπάρχουν κάποια καλά νέα.
Μπορεί να έρθει ύφεση ή διολίσθηση στα χρηματιστήρια, δεδομένου ότι βιώνουμε τη μεγαλύτερη πιστωτική φούσκα στην ανθρώπινη ιστορία, αλλά ίσως δεν έρθει το τέλος του κόσμου για τους μικρομετόχους.
Μπορεί να πάρει χρόνο, είπε, αλλά οι αγορές πάντα ανακάμπτουν, ακόμη συμβαίνουν απροσδόκητα γεγονότα, μαύροι μαύροι κύκνοι, που συντρίβουν την οικονομία.
Παρά το ενδεχόμενο οικονομικής καταστροφής, ο Spitznagel πιστεύει ότι οι μικροεπενδυτές θα πρέπει πιθανώς απλώς να ακούσουν τη διαχρονική συμβουλή του προέδρου της Berkshire Hathaway, Warren Buffett: Επικεντρωθείτε στον… μακροπρόθεσμο ορίζοντα και μην στοιχηματίζετε εναντίον των ΗΠΑ.
Το δίδυμο των μαύρων κύκνων…
Ο Spitznagel ίδρυσε την Universa το 2007 και με τη βοήθεια του Taleb ανέπτυξε αναπτύξει τη διάσημη πλέον στρατηγική αντιστάθμισης κινδύνου της εταιρείας, η οποία βασίζεται στην επίτευξη εκρηκτικών κερδών κατά τη διάρκεια σοβαρών πτώσεων στις αγορές, μέσω options, ακόμη και αν αυτό σημαίνει ότι καταγραφεί μικρές απώλειες όταν οι καιροί είναι καλοί.
Το εμβληματικό fund του Spitznagel έγινε πρωτοσέλιδο όταν επωφελήθηκε από την ύφεση του 2020 που προκάλεσε η COVID-19, σημειώνοντας απόδοσης 4.144%, όπως αναφέρεται σε μια επιστολή στάλθηκε προς τους επενδυτές.
Ο φαινομενικά παράξενος αριθμός οδήγησε σε κριτική από πολλούς ομοτίμους των hedge funds, συμπεριλαμβανομένου του πρώην παγκόσμιου επικεφαλής σταθερού εισοδήματος της Citadel, Derek Kaufman, ο οποίος είπε στο Bloomberg νωρίτερα αυτό το έτος ότι οι αποδόσεις της Universa ήταν πιθανώς «πολύ καλές για να είναι αληθινές».
Όμως ο Spitznagel διευκρίνισε ότι η απόδοση 4.144% δεν προήλθε από ολόκληρο το χαρτοφυλάκιο του αμοιβαίου κεφαλαίου, αλλά από αντισταθμίσεις.
Ήταν ένα παράδειγμα της εκρηκτικής στρατηγικής του για προστασία από τον κίνδυνο.
Η μεγαλύτερη πιστωτική φούσκα στην ανθρώπινη ιστορία
Ο Spitznagel δεν αρέσκεται στο να κάνει προβλέψεις, επειδή το fund του είναι πάντα προετοιμασμένο για ύφεση.
Ωστόσο δεν το αποφεύγει πάντα…
Το 2013, είπε στο Fortune ότι το χρηματιστήριο θα μπορούσε να χάσει το 40% της αξίας του σε ένα επερχόμενο κραχ.
Η πρόβλεψή του αποδείχθηκε πρόωρη, στην καλύτερη περίπτωση, καθώς τη δεκαετία του 2010 σημειώθηκε «ανάκαμψη» που μετατράπηκε σε μια από τις μεγαλύτερες οικονομικές επεκτάσεις στην οικονομική ιστορία.
Αλλά αυτές τις μέρες, ο Spitznagel ανησυχεί ιδιαίτερα για την οικονομία, βλέποντας τεράστια αύξηση στο δημόσιο και ιδιωτικό χρέος.
«Ζούμε τη μεγαλύτερη πιστωτική φούσκα στην ανθρώπινη ιστορία.
Και αυτή δεν είναι η γνώμη μου, είναι απλά νούμερα», είπε.
«Δεν υπάρχει αμφιβολία για το γεγονός ότι ζούμε σε μια εποχή μόχλευσης, μια εποχή πίστωσης, και αυτό θα έχει τις συνέπειές του».
Όπως ανέφερε, σύμφωνα με στοιχεία της Fed της Νέας Υόρκης, το συνολικό χρέος των νοικοκυριών των ΗΠΑ έφτασε τα 17 τρισεκατομμύρια δολάρια το πρώτο τρίμηνο.
Επίσης, σύμφωνα με έκθεση των Ηνωμένων Εθνών, το παγκόσμιο δημόσιο χρέος αυξήθηκε στο ιστορικό υψηλό των 92 τρισεκατομμυρίων δολαρίων πέρυσι, αύξηση 400% από το 2000.
Επιπλέον, το δημόσιο χρέος προς ΑΕΠ αυξάνεται σταθερά εδώ και δεκαετίες…
Σύμφωνα με στοιχεία της Federal Reserve, στις ΗΠΑ, ο λόγος του συνολικού δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ έφτασε στο 118% το πρώτο τρίμηνο.
Ο Spitznagel πιστεύει ότι οι αυξανόμενοι τόκοι στα χρέη της ομοσπονδιακής κυβέρνησης θα περιορίσουν τελικά τις δημοσιονομικές δαπάνες, θα επιβραδύνουν την οικονομική ανάπτυξη και θα αναγκάσουν τις κεντρικές τράπεζες να πάνε τα επιτόκια χαμηλότερα από ό,τι πολλοί τώρα προβλέπουν.
Επεσήμανε δε το γεγονός ότι οι καθαρές πληρωμές τόκων για το δημόσιο χρέος των ΗΠΑ υπολογίζονται συνολικά σε 395,5 δισεκατομμύρια δολάρια αυτό το οικονομικό έτος, ή 6,8% του συνόλου του ομοσπονδιακού προϋπολογισμού του 2023.
Προσπαθώντας να στηρίξει την άποψή του, ο Spitzangel επικαλείται τον οίκο Fitch, που υποβάθμισε την αμερικανική οικονομία από ΑΑΑ σε ΑΑ+.
«Η αύξηση του δημόσιου και του ιδιωτικού χρέους είναι ένα σημαντικό ζήτημα, αλλά για τη δημιουργία ενός οικονομικού Tinderbox ευθύνεται η Federal Reserve.
Οι παρεμβατικές πολιτικές της Fed από την Παγκόσμια Χρηματοπιστωτική Κρίση έως την περίοδο της Covid ήταν λες και πυροσβέστες βάζουν φωτιά σε μια περιοχή άγριας φύσης.
Παντού υπάρχουν πλέον ανεξέλεγκτες πυρκαγιές.
Δεν έχουμε δει ποτέ κάτι τέτοιο σε αυτό το επίπεδο συνολικού χρέους και μόχλευσης στο σύστημα.
Είναι ένα πείραμα.
Αλλά γνωρίζουμε ότι οι πιστωτικές φούσκες πρέπει να σκάσουν.
Δεν ξέρουμε πότε, αλλά ξέρουμε ότι πρέπει.
Και καθώς αυτή η πιστωτική φούσκα πρόκειται να σκάσει, πρέπει να ανησυχούμε» επεσήμανε ο Spitzangel.
Πληθωρισμός
Η εξασθένηση του πληθωρισμού και τα ανθεκτικά εταιρικά κέρδη, παρά τις επιθετικές αυξήσεις επιτοκίων της Federal Reserve, έκαναν τον S&P 500 να εκτιναχθεί σχεδόν κατά 18% σε ετήσια βάση.
Αυτή η άνοδος και οι αποτιμήσεις ρεκόρ ανησυχούν τον Spitznagel λόγω και της συσσώρευσης χρέους στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα.
Σε αυτό το πλαίσιο, έκανε μνεία του δείκτη Buffett ο οποίος συγκρίνει τη συνολική αξία των μετοχών που διαπραγματεύονται δημόσια στις ΗΠΑ με την οικονομική παραγωγή της χώρας.
(Ο ίδιος Buffett είχε αποκαλέσει αυτό τον δείκτη ο καλύτερο ενιαίο μέτρο για το πού βρίσκονται οι αποτιμήσεις σε κάθε δεδομένη στιγμή)
Ο Spitznagel είπε ότι ο δείκτης δείχνει ότι, εάν οι μετοχές αποτιμώνταν δικαίως, «θα ήταν πολύ χαμηλότερες αυτή τη στιγμή», αλλά πολλοί επενδυτές γοητεύονται από τη βραχυπρόθεσμη τάση εξασθένησης του πληθωρισμού και τη σταθερή οικονομική ανάπτυξη.
«Απλώς κοιτάζουν το εδώ και τώρα, που μοιάζει λίγο με μια ζώνη Goldilocks.
Δεν έχει καμία σχέση με μακροπρόθεσμα θεμελιώδη μεγέθη», προειδοποίησε.
Απλώς ακούστε τον Buffett»
Γενικά, η πρόβλεψη του μέλλοντος είναι μια ανόητη υπόθεση.
Το χρηματιστήριο θα μπορούσε να καταρρεύσει, αλλά αυτό δεν είναι εγγυημένο.
Ο Spitznagel, μιλώντας στο Fortune, παρέφρασε το απόφθεγμα του μεγάλου οικονομολόγου John Maynard Keynes ότι οι αγορές μπορούν να παραμείνουν παράλογες για περισσότερο από όσο περιμένουν οι περισσότεροι, καθώς οι επενδυτές συχνά συμπεριφέρονται σαν… μανιακοί λόγω κάποιου αφηγήματος: είτε είναι η τεχνητή νοημοσύνη είτε το blockchain.
Έτσι, ο ειδικός μετριασμού του κινδύνου συνιστά να αποφύγετε τον μετριασμό του κινδύνου.
«Η συμβουλή μου σε έναν μικροεπενδυτή θα ήταν να καταλάβει ότι ο μετριασμός του κινδύνου μπορεί να είναι το πιο δαπανηρό.
Είναι η σπασμωδική αντίδραση.
Ο Spitznagel, επικριτής της σύγχρονης θεωρίας χαρτοφυλακίου, η οποία υποστηρίζει ότι οι «προσαρμοσμένες βάσει κινδύνου αποδόσεις» (ένας δείκτης κέρδους σε σύγκριση με τον αναμενόμενο κίνδυνο ενός χαρτοφυλακίου) είναι υψίστης σημασίας για τις καθαρές αποδόσεις, πιστεύει ότι δεν μπορούν να κάνουν πολλά οι μικροεπενδυτές για να μετριάσουν τον κίνδυνο με οικονομικό τρόπο.
«Τα σύγχρονα χρηματοοικονομικά αφορούν τη μεγιστοποίηση αυτού που αποκαλούν προσαρμοσμένες στον κίνδυνο αποδόσεις.
Και λέω ότι αυτές είναι οι τρεις πιο απατηλές ανειλικρινείς λέξεις στον χώρο των επενδύσεων.
Είναι ένα είδος κάλυψης ή προσποίησης: οι προσαρμοσμένες στον κίνδυνο αποδόσεις έχουν σκοπό να αποσπάσουν την προσοχή από αυτό που πραγματικά έχει σημασία, το οποίο, φυσικά, είναι η μεγιστοποίηση του πλούτου με την πάροδο του χρόνου.
Αυτό είναι το μόνο πράγμα που έχει σημασία τελικά».
Ο Spitznagel επικρίνει τις σύγχρονες τακτικές της θεωρίας χαρτοφυλακίου που χρησιμοποιούνται για τη μείωση του κινδύνου, υποστηρίζοντας ότι μειώνουν τις συνολικές αποδόσεις χαρτοφυλακίου μακροπρόθεσμα.
Για τους ιδιώτες επενδυτές, ο Spitznagel πιστεύει ότι ο μετριασμός του κινδύνου θα πρέπει να αφορά λιγότερο την προστασία του χαρτοφυλακίου τους από τα κραχ, τη χρήση options ή ασφαλών περιουσιακών στοιχείων όπως ο χρυσός και περισσότερο την προστασία του από τις δικές τους ενέργειες.
«Θα πρέπει να σκέφτονται τον μετριασμό του κινδύνου.
Αλλά για αυτό θα πρέπει να μάθουν να προστατεύονται από τον εαυτό τους».
Σε αυτό το πλαίσιο, ο hedge-funder συνέστησε «μειώστε την έκθεσή σας σε μετοχές και ενισχύστε τις αποταμιεύσεις σας, ώστε να αισθάνεστε άνετα και να ξεπεράσετε οποιαδήποτε ύφεση».
Ωστόσο, οι περισσότεροι μικροεπενδυτές θα ήταν καλύτερα αν άκουγαν τον Buffett και απλώς αγόραζαν ένα index fund που παρακολουθεί τον S&P 500, είπε ο Spitznagel, επικαλούμενος την αλεπού της Ομάχα.
«Απλώς αγοράστε ένα προϊόν που παρακολουθεί κάποιον δείκτη χαμηλού κόστους και βεβαιωθείτε ότι δεν θα φέρετε τον εαυτό σας σε μια θέση που θα πρέπει να πουλήσει εάν η αγορά υποχωρήσει κατά 20%» συνέστησε.
«Ακούγεται σαν τη συμβουλή που δίνει ο Buffett, και αν είναι ο μεγαλύτερος επενδυτής που έζησε ποτέ και πιθανότατα θα ζήσει ποτέ -και είναι-, τότε αυτή είναι πιθανώς πολύ καλή συμβουλή» κατέληξε.