Η τουρκική λίρα υποχώρησε την Τρίτη σε νέο ιστορικό ναδίρ στις 7,40 έναντι του δολαρίου
Ηδημοτικότητά του καταρρέει και ο ίδιος ο «σουλτάνος» βρίσκεται σε διαρκή πίεση, όπως μάλλον καταδεικνύει η επιθετική του στάση στο Αιγαίο και η κλιμάκωση της έντασης στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Σε ελεύθερη πτώση όμως βρίσκεται και η οικονομία της Τουρκίας, με τον πρόεδρο Ρετσέπ Ταγίπ Ερντογάν να αρνείται να παραδεχθεί ότι βρίσκεται στα πρόθυρα μιας νέας κρίσης, παρόμοιας με τη συναλλαγματική κρίση του 2018. Η κατάρρευση του ΑΕΠ, σε συνδυασμό με τα αλλεπάλληλα χτυπήματα που δέχεται η λίρα και τη «βουτιά» των τουριστικών εσόδων λόγω κορονοϊού, ανοίγουν τον Ασκό του Αιόλου και δημιουργούν την «τέλεια καταιγίδα».
Η τουρκική λίρα υποχώρησε την Τρίτη σε νέο ιστορικό ναδίρ στις 7,40 έναντι του δολαρίου, παρά τις αλλεπάλληλες προσπάθειες της κεντρικής τράπεζας για τη στήριξή της, έχοντας δαπανήσει 65 δισ. δολάρια σε παρεμβάσεις και μειώνοντας δραματικά τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της χώρας. Το χρέος των καταναλωτών έχει αυξηθεί κατά 25% στο τελευταίο τρίμηνο, υπερβαίνοντας τα 100 δισ. δολάρια, καθώς η κυβέρνηση της Άγκυρας έλαβε μέτρα ενίσχυσης των τουρκικών νοικοκυριών που πλήττονται από την πανδημία του κορονοϊού.
Η υποτίμηση της λίρας –που από τις αρχές του έτους έχει απολέσει πάνω από το 19% της αξίας της έναντι του δολαρίου- και η εκτόξευση των τιμών στα εισαγόμενα προϊόντα διατηρούν σε υψηλά επίπεδα τον πληθωρισμό, υποβαθμίζοντας ακόμη περισσότερο τις συνθήκες διαβίωσης πολλών Τούρκων, των οποίων οι απολαβές είναι σε λίρα όμως τα χρέη τους σε δολάρια.
Το ΑΕΠ της Τουρκίας αναμένεται να συρρικνωθεί πάνω από 4% φέτος, σύμφωνα με έρευνα της Consensus Economics. Το ποσοστό ανεργίας παραμένει στο 12,8%, αν και πολλοί οικονομολόγοι εκτιμούν ότι τα πραγματικά νούμερα είναι πολύ υψηλότερα.
Στον τουρισμό –που αποτελεί σημαντικό πυλώνα της οικονομίας- τα έσοδα έχουν καταποντισθεί εξαιτίας της πανδημίας. Τα τουριστικά έσοδα αποτελούν βασική πηγή ξένου συναλλάγματος για μια χώρα που χρειάζεται ξένη χρηματοδότηση για να ισοσκελίσει το εμπορικό της έλλειμμα. Πέρυσι επισκέφθηκαν Τουρκία πάνω από 45 εκατ. επισκέπτες, αποφέροντας έσοδα 34,5 δισ. δολαρίων. Φέτος όμως, οι αφίξεις είναι μειωμένες 75% στο πρώτο εξάμηνο, ενώ μόνο τον Ιούνιο έκαναν βουτιά 96%, όπως προκύπτει από στοιχεία που επικαλούνται οι «FT» σε πρόσφατο άρθρο τους.
Τον Ιούλιο, η χώρα υποδέχθηκε 932.927 ξένους επισκέπτες, αριθμός σημαντικά μειωμένος σε σύγκριση με τους 6,6 εκατ. τουρίστες του Ιουλίου 2019, αλλά σημειώνοντας άνοδο σε σύγκριση με τα επίπεδα του προηγουμένου μηνός.
Για τους πρώτους επτά μήνες του 2020, η Τουρκία υποδέχθηκε 5,4 εκατ. ξένους επισκέπτες, 78% λιγότερους από πέρυσι, όπως δείχνουν τα στοιχεία που ανακοίνωσε το τουρκικό υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού.
Η «επέλαση» της COVID-19 έχει σαρώσει και τις τουρκικές εξαγωγές, ενώ οι ανησυχίες για τις προοπτικές της τουρκικής οικονομίας και την ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας οδηγούν σε μαζικές εκροές κεφαλαίων, με τους επενδυτές να εγκαταλείπουν τη λίρα και τις τουρκικές μετοχές. Ο δείκτης ΒΙSΤ 100 του Χρηματιστηρίου της Κωνσταντινούπολης σημειώνει απώλειες σχεδόν 8% στη διάρκεια του Αυγούστου.
Παρότι η λογική υπαγορεύει αύξηση επιτοκίων, η κεντρική τράπεζα κινείται προς την εκ διαμέτρου αντίθετη κατεύθυνση, παρατηρεί ο Βολφάνγκο Πίκολι, αναλυτής της Teneo Intelligence. Μέσα στο τελευταίο 12μηνο, η κεντρική τράπεζα έχει μειώσει το βασικό επιτόκιο κατά 15,75 ποσοστιαίες μονάδες. Στη συνεδρίαση της 20ής Αυγούστου, οι αρχές νομισματικής πολιτικής διατήρησαν για τρίτο διαδοχικό μήνα σταθερό το επιτόκιο στο 8,25%. Ο ίδιος ο πρόεδρος Ερντογάν αυτοαποκαλείται συχνά εχθρός των επιτοκίων, υποστηρίζοντας ότι η αύξηση του κόστους δανεισμού προκαλεί πληθωρισμό. Και κόντρα στις διεθνείς προβλέψεις για ύφεση, oι αρχές της Άγκυρας επέμεναν μέχρι πρότινος ότι η τουρκική οικονομία θα ανακάμψει δυναμικά, με θετικό αποτέλεσμα στο σύνολο του έτους. Όμως σε συνέντευξή του στο CNN Turk, o Τούρκος υπουργός Οικονομικών, Μπεράτ Αλμπαϊράκ, αναγκάσθηκε να παραδεχθεί το σενάριο της ύφεσης. Η οικονομία της χώρας αναμένεται να αναπτυχθεί με ρυθμούς «μεταξύ -2% και 1% φέτος, πάνω από τον παγκόσμιο μέσο όρο», δήλωσε χαρακτηριστικά ο κ. Αλμπαϊράκ. «Η Τουρκία θα είναι μια από τις χώρες που θα επηρεασθούν λιγότερο από την ύφεση», υποστήριξε ο Τούρκος ΥΠΟΙΚ στη συνέντευξή του στο CNN Turk.