Το κουρδικό ζήτημα και η κυοφορούμενη νέα συνθήκη των Σεβρών από την δύση
Καθώς η Τουρκία διενεργεί σχεδόν καθημερινές επιθέσεις σε φτωχές κουρδικές περιοχές στη γειτονική Συρία και το Ιράκ, διατηρώντας τους δικούς της εκλεγμένους Κούρδους βουλευτές φυλακισμένους επ ‘αόριστον, δεν θα είναι δύσκολο να δεχθεί μια σοβαρή αντίδραση, ακόμα και στρατιωτικού τύπου από την Δύση για αυτήν την συμπεριφορά, αναφέρει αραβικό πρακτορείο ειδήσεων.

Ο Αύγουστος άλλωστε σηματοδοτεί την εκατονταετηρίδα ενός συμφώνου στο οποίο έγινε πρόβλεψη για την δημιουργία ενός κουρδικού κράτους με την ονομασία συνθήκη των Σεβρών.

Η Συνθήκη αυτή, που υπογράφηκε στις 10 Αυγούστου 1920, καθόρισε ουσιαστικά τους όρους παράδοσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Την υπέγραψαν χώρες όπως η Βρετανία, η Γαλλία, η Ιταλία, ενώ η τότε Οθωμανική Αυτοκρατορία υποσχέθηκε εγγράφως με νομικά κατοχυρωμένο τρόπο για την επιβίωση των θρησκευτικών και εθνοτικών μειονοτήτων που ζούσαν στο τουρκικό έδαφος.

Όσον αφορά τους Κούρδους, η συνθήκη των Σεβρών ανέφερε: «Εάν εντός ενός έτους από την έναρξη ισχύος της παρούσας Συνθήκης, οι Κούρδοι που ζουν εντός των περιοχών που ορίζονται στο άρθρο 62, απευθυνθούν στο Συμβούλιο της Κοινωνίας των Εθνών με τρόπο που δείχνει ότι η πλειοψηφία του πληθυσμού αυτών των περιοχών επιθυμεί τη ανεξαρτησία από την Τουρκία, τότε η ΚΤΕ μπορεί να κρίνει ότι αυτοί οι άνθρωποι είναι ικανοί για την ανεξαρτησία τους, καθώς Τουρκία συμφωνεί να εκτελέσει μια τέτοια σύσταση του συμβουλίου των Εθνών και να παραιτηθεί από όλα τα δικαιώματα και τους τίτλους της σε αυτές τις περιοχές». (Άρθρο 64 του Κουρδιστάν τμήμα ΙΙΙ)

Υπό την ηγεσία του Μουσταφά Κεμάλ, αμέσως όμως τα κατάλοιπα του οθωμανικού στρατού οργάνωσαν στρατιωτική αντίσταση στους όρους της συνθήκης.

Όσοι συμμετείχαν σε αυτή την προσπάθεια πείστηκαν ότι πολεμούσαν για να σώσουν το χαλιφάτο, και υποσχέθηκαν στους Κούρδους αναγνώριση και αυτοδιοίκηση στη νέα Τουρκία που δημιουργούνταν.

Οι περισσότερες κουρδικές φυλές έπεσαν στην παγίδα και συνέπλευσαν με τον Κεμάλ κατά τη διάρκεια αυτού που έγινε γνωστό ως πόλεμος της ανεξαρτησίας πολεμώντας τους Έλληνες

Η αντίσταση του Κεμάλ έναντι της συνθήκης των Σεβρών αποδείχθηκε επιτυχής και η συνθήκη αντικαταστάθηκε το 1923 από τη Συνθήκη της Λωζάννης.

Αλλά οι εκπρόσωποι του Κεμάλ στην Λωζάννη άλλαξαν τις προϋποθέσεις σχετικά με τα δικαιώματα των μειονοτήτων στη νέα συνθήκη, κατά τα οποία η Τουρκία αναγνώρισε μόνο τις «μη μουσουλμανικές» μειονότητες, και συγκεκριμένα την εβραϊκή, ελληνική και αρμενική κοινότητα.

Οι Τούρκοι εκπρόσωποι στη Λωζάννη απέρριψαν την έννοια των εθνοτικών μειονοτήτων στην Τουρκία, αρνούμενοι επίσης να τους δώσουν πολιτιστικά, γλωσσικά ή άλλα δικαιώματα σε τέτοιες ομάδες, όπως οι Κούρδοι.

Επομένως και νομικά, η άρνηση των Τούρκων διπλωμάτων να αναγνωρίσουν τα δικαιώματα των εθνοτικών μειονοτήτων στη Λωζάννη απευθυνόταν αποκλειστικά στους Κούρδους.

Κάτω από ένα μουσουλμανικό χαλιφάτο, οι Κούρδοι (η μεγάλη πλειοψηφία των οποίων είναι σουνίτες μουσουλμάνοι) θα μπορούσαν να είχαν μια ίση θέση. Έτσι είχε νόημα για τους Κούρδους να ενταχθούν στην τουρκική κοινωνία, αφού για αυτό πολέμησαν το 1920.

Αλλά αφού ο Ατατούρκ κατάργησε το σουλτανάτο το 1923 και το χαλιφάτο το 1924, αντικαθιστώντας τα με μια κοσμική έννοια έθνους-κράτους δεν τους αποδέχθηκε ως Κούρδους αλλά ως “ορεινούς Τούρκους”.

Λαμβάνοντας υπόψη του τη Γαλλία συγκεκριμένα ο Κεμάλ, προσπάθησε στη συνέχεια να μετατρέψει το τουρκικό κράτος σε έθνος στο οποίο μόνο η τουρκική εθνική ταυτότητα θα επιτρέπονταν.

Η κουρδική γλώσσα, ο πολιτισμός, η μουσική, τα ονόματα και οποιεσδήποτε άλλες εκδηλώσεις της κουρδικής ταυτότητας απαγορεύτηκαν αμέσως.

Οι Κούρδοι εξεγέρθηκαν ενάντια στην εκκοσμίκευση και στην «Τουρκοποίηση» του νέου κράτους το 1925 αλλά και την περίοδο 1927-30. Αυτές οι εξεγέρσεις είχαν όπως ήταν λογικό πολλές επακόλουθες αιματηρές καταστολές.

Η καταστολή της κουρδικής εξέγερσης από το 1937-38 στο Dersim (μετονομάστηκε σε Τουντσέλι από τις τουρκικές αρχές) αναγνωρίζεται από πολλούς ως γενοκτονία των Κούρδων, αφού είχε 10.000-30.000 νεκρούς, συμπεριλαμβανομένων των πολιτών που κρύβονταν σε σπηλιές που δολοφονήθηκαν με αέρια ή κάηκαν ζωντανοί από τις τουρκικές δυνάμεις.

Όταν οι κουρδικές αναταραχές άρχισαν να εκδηλώνονται ξανά στην Τουρκία στη δεκαετία του 1960, ένας δεξιός τουρκικός εθνικιστής πολιτικός προειδοποίησε τους Κούρδους να «θυμηθούν τους Αρμενίους», με μια κάπως ειρωνική ρητορική, δεδομένης της άρνησης των Τούρκων εθνικιστών να παραδεχτούν ότι οι Οθωμανοί διέπραξαν γενοκτονία ενάντια στους Αρμένιους , σκοτώνοντας περίπου 2 εκατομμύρια την παραμονή του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου.

Με εξαίρεση την επέμβαση της Τουρκίας το 1974 στην Κύπρο, οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις φάνηκαν να ειδικεύονται σε ένα μόνο πράγμα από τη δημιουργία της Τουρκικής Δημοκρατίας, στην Καταστολή των Κούρδων.

Εκτός από την Κύπρο και την συμμετοχή στον πόλεμο της Κορέας, οι μόνες σημαντικές επιχειρήσεις του τουρκικού στρατού τον 20ο αιώνα περιλάμβαναν μόνο την καταστολή ανταρσιών εναντίον των Κούρδων.

Οι περισσότερες από τις στρατιωτικές εκστρατείες πραγματοποιήθηκαν στην ίδια την Τουρκία, αλλά από τη δεκαετία του 1980 και μετά, ο τουρκικός στρατός πραγματοποίησε και διασυνοριακές επιδρομές στο Ιράκ για να κυνηγήσει αντάρτες του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK).

Η εισβολή και η κατοχή από την Τουρκία της πόλης Αφρίν στη βόρεια Συρία το 2018 στόχευε αποκλειστικά στις κουρδικές οργανώσεις που ζούσαν εκεί. Η τουρκική εισβολή του Οκτωβρίου 2019 και η κατοχή τμημάτων της βόρειας Συρίας ανατολικά του Αφρίν είχε τον ίδιο στόχο.

Παρόλο που δεν σημειώθηκαν σημαντικές επιθέσεις από τις συριακές κουρδικές δυνάμεις προς την Τουρκία μετά την έναρξη του εμφυλίου πολέμου στη Συρία το 2011, η Τουρκία ισχυρίστηκε την ανάγκη να καταλάβει την βόρεια Συρία για να δημιουργήσει δήθεν «ζώνες ασφαλείας» στη βόρεια Συρία.

Από τότε, έχουμε σχεδόν εβδομαδιαίες τουρκικές επιθέσεις στο Ιρακινό Κουρδιστάν, με πολλά θύματα κυρίως αμάχους .

Η πιο πρόσφατες τουρκικές στρατιωτικές επιχειρήσεις ίρησ (που ονομάστηκαν Claw-Eagle και Claw-Tiger) φέτος έφεραν τα τουρκικά στρατεύματα να αναπτύσσονται στην περιοχή, επιπλέον των τουρκικών βάσεων που υπάρχουν ήδη στο Ιρακινό Κουρδιστάν από τα μέσα της δεκαετίας του 1990.

Η τουρκική εισβολή το καλοκαίρι του 2020 ήταν σε συνεργασία και με τις ιρανικές δυνάμεις.

Εκατό χρόνια μετά τη Συνθήκη των Σεβρών η όλη κατάσταση, μοιάζει με “le plus ça change, le plus c’est pareil”¨, δηλώνει ο Ντέιβιντ Ρομάνο Καθηγητής Πολιτικής στην Μέση Ανατολή στο Κρατικό Πανεπιστήμιο του Μιζούρι των ΗΠΑ γνωρίζοντας πιθανόν κάτι παραπάνω από την περιρρέουσα ατμόσφαιρα που προετοιμάζεται για την δημιουργία κράτους του Κουρδιστάν, κάτι που έχει εξοργίσει ήδη την ισλαμική ελίτ στην Άγκυρα.