Η κινητικότητα για το Κυπριακό στην παρούσα χρονική περίοδο εξυπηρετεί περισσότερο την Άγκυρα
ΟΟΗΕ και η ειδική απεσταλμένη του Γενικού Γραμματέα, κ. Τ. Λούτ, έχουν ως στόχο την πραγματοποίηση άτυπης Πενταμερούς Διάσκεψης για το Κυπριακό, πιθανότατα το Φεβρουάριο.
Ωστόσο πρίν πραγματοποιηθεί η εν λόγω σύσκεψη ο ΟΗΕ επιθυμεί να υπάρξει μία βάση εκκίνησης του διαλόγου που θα ακολουθήσει.
Αυτή η βάση εκκίνησης θα είναι ένα συμφωνημένο κείμενο το οποίο θα διαμορφωθεί μέσω συζητήσεων της κ. Λούτ με τα ενδιαφερόμενα μέλη, ενώ ταυτόχρονα θα είναι δεσμευτικό για τους μετέχοντες στη σύσκεψη.
Το περιεχόμενο του κειμένου, στα πρότυπα εκείνου που εκδόθηκε στη συνάντηση Αναστασιάδη- Ακιντζί- Γκουτέρες, στο Βερολίνο, στις 25 Νοεμβρίου 2019, θα αποτελεί τον «οδηγό» για τα επόμενα βήματα, που θα καθοριστούν ενδεχομένως μέσα από έναν οδικό χάρτη.
Η κινητικότητα για το Κυπριακό στην παρούσα χρονική περίοδο εξυπηρετεί την Τουρκία, η οποία θα χρησιμοποιήσει το γεγονός της συμμετοχής της στην εν λόγω διάσκεψη, καθώς και τις διερευνητικές επαφές που αναμένεται να ξεκινήσουν με την Ελλάδα, ως ασπίδα, προκειμένου να μην της επιβληθούν κυρώσεις από την ΕΕ, κατά την επικείμενη Σύνοδο κορυφής του Μαρτίου.
Παράλληλα ο Ερντογάν θέλει να δείξει καλό πρόσωπο και πρός τις ΗΠΑ του νέου Προέδρου Μπάϊντεν, φορώντας τη μάσκα του διαλλακτικού, του γεφυροποιού και του ειρηνοποιού συζητητή, ο οποίος επιθυμεί να λύσει τα προβλήματά της χώρας του με άλλες χώρες με διάλογο και διπλωματικά μέσα.
Βέβαια η προϊστορία του Ερντογάν και της Τουρκίας με τις συνεχείς στρατιωτικές επιχειρήσεις σε Συρία, Β. Ιράκ, Λιβύη και Ναγκόρνο Καραμπάχ, δεν πείθει κανέναν ότι ξαφνικά μεταλλάχθηκε σε διαλλακτικό και ότι επιθυμεί να επιλύσει τα θέματά της Τουρκίας με την διπλωματία και τον διάλογο.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, επιθυμεί να καταλήξουν οι συζητήσεις σε μια στρατηγική συμφωνία, μία αρχική ενδιάμεση λύση, την οποία καλοβλέπουν όλες οι πλευρές.
Κατά πόσο το κοινό ανακοινωθέν θα μπορεί να λειτουργήσει ως αρχικά ενδιάμεση λύση αυτό έχει να κάνει με το περιεχόμενο της αφενός, αφετέρου με την παρουσίασή της δημοσίως
Πληροφορίες αναφέρουν πως από διάφορες πλευρές υποδεικνύεται αλλά και από τον ΓΓ του ΟΗΕ, πως θα πρέπει να υπάρξει «ευελιξία» ως προς το περιεχόμενο των συζητήσεων, γεγονός που παραπέμπει στη λογική για μια «ανοικτή συζήτηση» με τη δυνατότητα να τεθούν κι άλλες απόψεις στο τραπέζι, όπως η συζήτηση για λύση δύο κρατών που προκρίνει η Τουρκία.
Εδώ χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή ο ρόλος της Μ. Βρετανίας, η οποία ως εγγυήτρια δύναμη έχει λόγο στο Κυπριακό.
Βέβαια η Μ. Βρετανία έχοντας τεθεί εκτός ΕΕ, θα χειριστεί το θέμα αποκλειστικά με βάση το εθνικό της συμφέρον, το οποίο στην παρούσα φάση βλέπει την Τουρκία ως τον μοναδικό γεωπολιτικό παίκτη τον οποίο μπορεί να χρησιμοποιήσει ως όχημα, προκειμένου να επανέλθει στη ΝΑ Μεσόγειο.
Άλλωστε η Μ. Βρετανία φρόντισε να δείξει τις προθέσεις της αφενός με την πρόσφατη εμπορική συμφωνία που σύναψε με την Τουρκία, αφετέρου με την προμήθεια κινητήρων για το Εθνικό μαχητικό αεροσκάφος της Τουρκίας το TFX.
Έτσι οι Βρετανοί αναμένεται να βρίσκονται πιό κοντά στις τουρκικές θέσεις στην Άτυπη Πενταμερή Διάσκεψη, αλλά και νωρίτερα αναφορικά με τη διατύπωση του αρχικού κειμένου που θα αποτελέσει τη βάση για την υπόψη Διάσκεψη.
Οι Βρετανοί, επιστρατεύουν τη γνωστή προσέγγιση της «πολλαπλής ανάγνωσης και ερμηνείας», των συμφωνηθέντων και διατυπωμένων στο αρχικό κείμενο.
Στο πλαίσιο αυτό απαιτείται μεγάλη προσοχή από μέρους μας, αν δηλαδή το αρχικό κείμενο κάνει λόγο για Ομοσπονδία ή Συνομοσπονδία, ή αποφευχθεί οποιαδήποτε αναφορά στην ονοματολογία.
Η τουρκική θέση είναι γνωστή και αποβλέπει στη δημιουργία δύο κρατών, τα οποία στην χειρότερη περίπτωση για τους Τούρκους να τελούν κάτω από μία χαλαρότατη Συνομοσπονδία, πράγμα που σημαίνει την νομιμοποίηση της εδαφικής και θεσμικής διχοτόμησης της Κύπρου
Όχημα προς τούτο αποτελεί για την Τουρκία, η αποδοχή από την ελληνική πλευρά της «κυριαρχικής ισότητας», που παραπέμπει σε συνομοσπονδία δύο κρατών.
Η τουρκοκυπριακή πρόταση το εκλεκτού του Ερντογάν, Τατάρ, στη Διάσκεψη,θα είναι ίδια με τη τουρκική που μνημονεύσαμε παραπάνω, ενώ για το ακανθώδες θέμα της εκμετάλλευσης του φυσικού αερίου η τουρκική και τουρκοκυπριακή θέση ταυτίζονται και κάνουν λόγο για συνδιαχείριση.
Η Κύπρος κάνει διπλωματικά ανοίγματα σε μια προσπάθεια να ενεργοποιήσει ΕΕ, Ρωσία, Κίνα, ενώ για τις ΗΠΑ αναμένει ουσιαστικά την ανάληψη της εξουσίας από τον νέο Πρόεδρο Μπάϊντεν.
Κλείνω λέγοντας ότι η Μ. Βρετανία όπως προανέφερα εκτιμώ ότι θα υιοθετήσει θέσεις που είτε θα ταυτίζονται είτε θα είναι παραπλήσιες με τις τουρκικές, που είναι η δημιουργία δύο κρατών στη βάση μιας πολύ χαλαρής Συνομοσπονδίας.
Αναμένουμε να δούμε τη στάση της ΕΕ και των ΗΠΑ για το Κυπριακό και κατά πόσο είναι διατεθειμένες να αμφισβητήσουν και σε πoιον βαθμό τη γεωπολιτική επαναφορά της Μ. Βρετανίας στη ΝΑ Μεσόγειο, κάτι για το οποίο δεν είμαι αισιόδοξος.