Ο «Ψυχρός Πόλεμος» μεταξύ των δύο προηγουμένως στενά συμμαχικών κομμουνιστικών δυνάμεων ήταν ένα στρατηγικό δώρο για τη Δύση, που έτρεμε την προοπτική να αντιμετωπίσει έναν γιγαντιαίο ευρασιατικό μονόλιθο που θα εκτεινόταν από την Ανατολική Γερμανία έως το Βιετνάμ.
Η ιδεολογική σύγκρουση μεταξύ της μετασταλινικής Σοβιετικής Ένωσης και της μαοϊκής Κίνας έγινε αντικείμενο εκμετάλλευσης σε μεγάλο βαθμό από τις ΗΠΑ, oi οποίες με αυτό τον τρόπο προσπάθησαν να αμβλύνουν τις συνέπειες της ταπεινωτικής ήττας τους στην Ινδοκίνα, και συγκεκριμένα στο Βιετνάμ, το Λάος και την Καμπότζη.
Ο Henry Kissinger συχνά πιστώνεται την εκτόνωση της ένταξης στις σινοαμερικανικές σχέσεις – γεγονός που έδωσε στις ΗΠΑ το αναγκαίο γεωπολιτικό περιθώριο να αναπνεύσουν στα τέλη της δεκαετίας του 1970 και σε μεγάλο μέρος της δεκαετίας του 1980 αλλά και για να «γλείψουν τις πληγές τους μετά το Βιετνάμ».
Ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί ότι, παρά την τεράστια διπλωματική εμπειρία και γνώση του Kissinger, το γεγονός ότι στις αρχές της δεκαετίας του 1970 η Κίνα ήταν σε μεγάλο βαθμό απομονωμένη, ενώ βρισκόταν στη διαδικασία ανάκαμψης από τις συνέπειες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και της Πολιτιστικής Επανάστασης, διευκόλυνε σημαντικά τις προσπάθειές του.
Ωστόσο, χάρη στον Kissinger, η κυβέρνηση Nixon πέτυχε μια σημαντική διπλωματική νίκη που κράτησε μέχρι το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και ακυρώθηκε εντελώς μόνο από την πρόσφατη αυτοκτονική εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ.
Στη δεκαετία του 1970…
Πίσω στη δεκαετία του 1970, θα ήταν εντελώς αδιανόητο ο Henry Kissinger, κυριολεκτικά μια ιστορική φιγούρα, όχι μόνο λόγω των επιτευγμάτων του στην εποχή του Ψυχρού Πολέμου, αλλά και της προχωρημένης ηλικίας του (τώρα σε τριψήφιο αριθμό), να εμπλακεί ξανά στις έννοιες της «σαΐτας» και της «τριγωνικής διπλωματίας».
Ωστόσο, αυτό ακριβώς συνέβη την περασμένη εβδομάδα, με αποκορύφωμα τη συνάντηση του Kissinger με τον ίδιο τον Xi Jinping στις 20 Ιουλίου.
Ο Κινέζος πρόεδρος μάλιστα αποκάλεσε τον αιωνόβιο «παλιό φίλο της Κίνας».
Λόγω της μεγάλης προσοχής του ασιατικού γίγαντα στη λεπτομέρεια, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για διπλωματικά πρωτόκολλα, η συνάντηση πραγματοποιήθηκε στη Βίλα 5 του Diaoyutai State Guesthouse, το ίδιο ακριβώς μέρος όπου ο Kissinger συνάντησε τον τότε Κινέζο πρωθυπουργό Zhou Enlai το 1971.
Ακριβώς αυτή η συνάντηση ήταν καθοριστική για την προετοιμασία της επίσκεψης του Richard Nixon στην Κίνα το επόμενο έτος.
Ωστόσο, εκεί τελειώνουν οι ιστορικοί παραλληλισμοί.
Παρά τη φήμη, την επιρροή και τον σεβασμό που απολαμβάνει στην Κίνα και παγκοσμίως, ο Kissinger πήγε στο Πεκίνο με ανεπίσημη ιδιότητα.
Χωρίς να εκπροσωπεί πλέον τις ΗΠΑ, ήταν απαλλαγμένος σε μεγάλο βαθμό από το βάρος και την ευθύνη για τη διπλωματική θέση της Αμερικής στη Χώρα του Δράκου, κάτι που απέχει πολύ από αυτό που ήταν κατά τη διάρκεια του (Πρώτου) Ψυχρού Πολέμου.
Η κατάσταση έχει αλλάξει άρδην από τη θητεία του Kissinger, καθώς ο ασιατικός γίγαντας δεν είναι άλλο ένα φτωχό, υπανάπτυκτο έθνος με μεγάλα ιδεολογικά ζητήματα ταυτότητας που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν για την προώθηση των αμερικανικών συμφερόντων.
Αντίθετα, ακριβώς η Ουάσιγκτον είναι η πλευρά που αντιμετωπίζει τα μεγάλα εσωτερικά ζητήματα καθώς μειώνεται η παγκόσμια επιρροή της.
Από αυτή την άποψη, τα περιθώρια ελιγμών του Kissinger ήταν εξαιρετικά στενά, παρά τη συνολική εγκαρδιότητα των οικοδεσποτών του.
Το Πεκίνο έχει επίγνωση της λυσσασμένης εχθρότητας και της συνεχώς αυξανόμενης κινεζοφοβίας στην Ουάσιγκτον, καθώς και του γεγονότος ότι η Δύση δεν θα αλλάξει την πορεία της σύντομα.
Είτε πρόκειται για το υποτιθέμενο «κατασκοπευτικό αερόστατο» της Κίνας, είτε για την προπαγάνδα της καταστροφής, είτε για τις πολυάριθμες δηλώσεις του Πενταγώνου για τον «αναπόφευκτο πόλεμο», το Πεκίνο είναι σίγουρα προετοιμασμένο για οποιοδήποτε σενάριο και ενδεχόμενο.
Δόγμα Monroe
Αυτό συμβαίνει παρά τις προσπάθειες της Ουάσιγκτον να αναζωογονήσει το Δόγμα Monroe – σε μεγάλο βαθμό αδρανές μέχρι την πρόσφατη συρρίκνωση της γεωπολιτικής επιρροής της Αμερικής.
Υπάρχουν τόσo πολλά που θα μπορούσε να κάνει ο Kissinger δεδομένων των απειλών των ΗΠΑ (ότι θα θέσουν την αποσχισθείσα νησιωτική επαρχία της Κίνας, την Ταϊβάν, κάτω από την πυρηνική τους ομπρέλα, μια κίνηση που θα ισοδυναμούσε με κήρυξη πολέμου).
Από την άλλη, το Πεκίνο έχει ήδη αρχίσει να αντεπιτίθεται όχι μόνο στη συνεχιζόμενη επιθετικότητα των ΗΠΑ στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού, με τη βοήθεια των πολυάριθμων υποτελών και δορυφορικών κρατών του (καθώς και ορισμένων «δούρειων ίππων» που έχουν δηλώσει προηγουμένως την πρόθεσή τους να ενταχθούν στο BRICS+ ), αλλά και την ανοιχτά ανακοινωθείσα συμμετοχή του ΝΑΤΟ.
Από την έναρξη της ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης της Ρωσίας (SMO), η συμμαχία έχει επανειλημμένα αποκαλέσει την Κίνα «απειλή για την ασφάλεια» ενώ την όρισε ξεκάθαρα ως τέτοια στην πρόσφατη σύνοδό της στο Βίλνιους της Λιθουανίας.
Η υπό την ηγεσία των Ηνωμένων Πολιτειών Δύση προσπαθεί να διατηρήσει παντί τρόπω την κυριαρχία της.
Η εδραίωση και ο υποβιβασμός των γεωπολιτικών ευθυνών της Αμερικής στους υποτελείς της είναι τα κρίσιμα τμήματα αυτής της αμφιλεγόμενης προσέγγισης, και ακριβώς οι περιφερειακοί αντίπαλοι της Κίνας είναι έτοιμοι να διαδραματίσουν κρίσιμο ρόλο από αυτή την άποψη.
Είναι αδύνατο για οποιονδήποτε Αμερικανό διπλωμάτη (πρώην ή νυν), ακόμη και τον ίδιο τον Kissinger, να προσφέρει οποιοδήποτε είδος χαλάρωσης στις σχέσεις με την Κίνα, ενώ οι ΗΠΑ συνεχίζουν να μιλούν, να καυχώνται ακόμη, ότι θα συνεχίσουν τις πολιτικές «στρατηγικού περιορισμού» του Δράκου, καθώς και να εξοπλίσουν όχι μόνο τους γείτονες του Πεκίνου, αλλά και την αποσχισθείσα επαρχία του.
Σε κάθε περίπτωση, όπως γίνεται αντιληπτό, είναι γεγονός ότι δύο διαδοχικές κυβερνήσεις των ΗΠΑ προσπαθούν να εκτροχιάσουν την οικονομική και τεχνολογική άνοδο της Κίνας – με την τελευταία, βέβαια, να απαντά πρόσφατα μέσω των περιορισμών τους οποίους επέβαλε σε ό,τι αφορά τις σπάνιες γαίες.
Γι’ αυτούς τους λόγους, οι προσπάθειες του Kissinger να δημιουργήσει και στη συνέχεια να εκμεταλλευτεί μια άλλη «σινο-σοβιετική διάσπαση» είναι καταδικασμένες να αποτύχουν.