Όσοι βιάστηκαν να εκτιμήσουν ότι η εποχή Ερντογάν είναι μια μεγάλη παρένθεση στην Παγκόσμια Ιστορία, πρέπει να έχουν καταλάβει ήδη το λάθος τους βλέποντας τα αλυσιδωτά γεγονότα που ξετυλίγονται μπροστά τους και αναδεικνύουν τον Τούρκο Πρόεδρο σε παίκτη ολκής στην παγκόσμια γεωπολιτική σκακιέρα.
Μήνες πριν, στην αρχή του τρέχοντος έτους, ο Ταγίπ Ερντογάν θόλωνε τα νερά γύρω από τις προθέσεις του λέγοντας πως δεν έχει αυτοκρατορικές φιλοδοξίες, ενώ τις έχει και με το παραπάνω μάλιστα, σε βαθμό υπερθετικό. Μόνο που ξέρει να τις καλύπτει πίσω από φιλειρηνικούς όρους (”Κλάδο Ελαίας” – ”Πηγή Ειρήνης”) που ρίχνουν στάχτη στα μάτια των αφελών.
Όρους που ”καμουφλάρουν” την ιδεολογία του παντουρκισμού και νεο-ισλαμισμού την οποία θέλει να επιβάλλει. Ιδεολογία που διέπει το σύστημα εξουσίας του, το οποίο οραματίζεται – σε μέλλοντα χρόνο – μια Τουρκία υπερδύναμη σε μια διευρυμένη σφαίρα επιρροής με αφέντη νεοσουλτάνο το φτωχόπαιδο του Πόντου.
Σε μια σφαίρα επιρροής με σημείο αναφοράς ένα ιδιότυπο ισλαμοφασιστικό έθνος με ροπή προς την Ανατολή παρά προς τη Δύση. Με χαρακτήρα δεσποτικό, θεοκρατικό (στη θέση του κεμαλικού κοσμικού) και όρια σύγχρονου υπερχαλιφάτου.
Υπερχαλιφάτου που θα περιλαμβάνει – υπό την τουρκική ηγεμονία και με χρονικό ορίζοντα το 2050 – τις χώρες του Νότιου Καυκάσου (συμπεριλαμβανομένων του Αζερμπαϊτζάν και της Αρμενίας), την Αραβική Χερσόνησο, το μεγαλύτερο μέρος της Βόρειας Αφρικής, την Κεντρική Ασία, εδάφη της Ρωσικής Ομοσπονδίας (Κριμαία, Β. Καύκασο και τις ομοσπονδιακές περιφέρειες της Σταυρούπολης και του Κρασνοντάρ), με κερασάκι στη τούρτα την Ελλάδα και την Κύπρο.
Όλα αυτά φυσικά δεν προβάλλουν μεγεθυντικά την εικόνα της περιφερειακής επικυριαρχίας της Τουρκίας, αλλά της κοσμοκρατορίας της που ενσωματώνει οραματικά και την Βυζαντινή Αυτοκρατορία με τα κυρίαρχα σύμβολά της: την Αγία Σοφία (”Μεγάλο Τζαμί”) και τον δικέφαλο αετό, που τον ”βάφτισε” ο Ταγίπ ”τουρκικό”.
Η πρόσφατη προκλητική παρέμβαση του Τούρκου Προέδρου, άλλωστε – γεμάτη από ιστορικές αναδρομές και συνειρμούς σύνδεσης του παρελθόντος με το παρόν και το μέλλον – το επιβεβαιώνει. Έτσι απ’ την χιλιοειπωμένη αναφορά του στην ήττα στο Ματζικέρτ των Βυζαντινών (1071) έφτασε εύκολα εκεί που ήθελε: στα Βαρώσια και τη Δυτική Θράκη, με τον βυζαντινό θυρεό να υπερίπταται ως έμβλημα… νεοοθωμανικό.
Τα εμβλήματα κυριαρχίας άλλωστε πάντα μαγνήτιζαν τον Ταγίπ Ερντογάν στα 18 χρόνια ηγεμονίας του στο τιμόνι της Τουρκίας. Ηγεμονίας που την οικοδόμησε βήμα βήμα, μεθοδευμένα, σταθερά και απροκάλυπτα με στόχο να φτάσει τα σύνορά της στα όρια της ”Γαλάζιας Πατρίδας” που πάντα ονειρευόταν.
Μόνο που, στη συγκεκριμένη περίπτωση, το βυζαντινό έμβλημα-σύμβολο μετατράπηκε σε έμβλημα στρατηγικής. Μιας στρατηγικής που θέλει αποδυναμωμένες τις φωνές μετριοπάθειας και ανεκτικότητας στην Τουρκία, για να ακουστεί μακρύτερα και δυνατότερα η φωνή του αυταρχικού ηγέτη του ισλαμικού συντηρητισμού.
Η φωνή του απόλυτα αυταρχικού και αναθεωρητή Ταγίπ Ερντογάν με τον ακραίο ριζοσπαστικό λόγο που είναι μίγμα εθνικιστικής ρητορικής και ισλαμικού φονταμενταλισμού. Φονταμενταλισμού ο οποίος, με τη βοήθεια της τζιχάντ (βλ. συμπαιγνία Τουρκίας με τρομοκρατικές ισλαμικές οργανώσεις), τροφοδοτεί τις επεκτατικές βλέψεις της Τουρκίας.
Αποτέλεσμα αυτού είναι να κάνει αισθητή τη στρατιωτική παρουσία της στη Συρία, το Ιράκ, τη Λιβύη και τον Καύκασο, γεγονός που την απομακρύνει αυτόματα απ’ την προσέγγισή της με την Ευρώπη.
Την απομακρύνει και για έναν άλλο, επιπρόσθετο λόγο. Γιατί έχει περιορίσει στο εσωτερικό τη δημοκρατία φυλακίζοντας τους πολιτικούς αντιπάλους του Ερντογανικού καθεστώτος και επιτρέποντας να ”ανθίσουν” στη θέση της ο εθνικισμός και ο θρησκευτικός φανατισμός, που – σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση – οδηγούν σε αληθινή περιδίνηση την καθημερινότητα των Τούρκων πολιτών.
Μια καθημερινότητα δυσβάσταχτη που δεν την παρηγορεί πλέον ο μεγαλοϊδεατισμός του Προέδρου τους και η εμβληματική στρατηγική του, δείγμα της οποίας είναι το νέο μοντέλο υβριδικού πολέμου που ”λανσάρει” η Τουρκία στις περιφερειακές συγκρούσεις της.
Το ”νέο μοντέλο” μεταφράζεται κοινώς με τον συνδυασμό μισθοφόρων ισλαμιστών (στρατολόγηση εξαθλιωμένων Σύρων μαχητών, ως επί το πλείστον) και μη επανδρωμένων αεροσκαφών τουρκικής παραγωγής στη θέση της αεροπορικής υποστήριξης (βλ. πόλεμος Αζερμπαϊτζάν-Αρμενίας στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ με συμμετοχή τουρκικών drones τύπου Μπαϊρακτάρ).
Με τον τρόπο αυτό ο Ταγίπ Ερντογάν συνεχίζει να γράφει μαύρες σελίδες πολέμου στο ποινολόγιο που έχει για ιστορία η πατρίδα του. Σελίδες οι οποίες ”διανθίζονται” ενίοτε με τα πυρηνικά (βλ. πυρηνικό εργοστάσιο Ακούγιου) και διαστημικά όνειρά του (βλ. ”οδικό χάρτη βασισμένο σε ρεαλιστικούς και ανταγωνιστικούς στόχους”), τα οποία τον έφτασαν στο σημείο να ζητά την αντικατάσταση των ξένων (”διαστημικών”) ορολογιών με τουρκικές λέξεις.
Το ”μοντέλο Ερντογάν” παίζει σε πολλά μέτωπα πολέμου τελικά αναδεικνύοντας εν τοις πράγμασι ότι η τουρκική εγχώρια βιομηχανία είναι αυτάρκης. Για μας, ωστόσο, δεν υπήρξε τέτοιο θέμα ποτέ. Ίσως γιατί μάθαμε να είμαστε πάντα εξοπλιστικά εξαρτημένοι.
Όμως κάτι φαίνεται πως κινείται στον ορίζοντα τώρα. Γιατί είναι ήδη στην τελική ευθεία η κατασκευή (με σχεδιασμό του ΑΠΘ) του πρώτου ελληνικού μη επανδρωμένου οχήματος, του πρώτου ”UAV/drone)” καιαναμένεται να μπει στον διάδρομο απογείωσης σε δυόμισι χρόνια.
Ένας στολίσκος μικρών τέτοιων οχημάτων που — σε συνδυασμό με τα δύο Ισραηλινής κατασκευής μη επανδρωμένα αεροσκάφη UAV HERON και τα 18 μαχητικά Rafale που παίρνουμε τώρα από τη Γαλλία, τα 15 Mirage που αποκτήθηκαν απ’ αυτήν το ’18 (κοντά στα υπόλοιπα 10 που αναβαθμίστηκαν από Μ2000 σε Μ2000-5), τις 3+1 γαλλικές φρεγάτες Belharra και τις 3-4 κορβέτες Gowind — αποτελούν εχέγγυα της ουσιαστικής αναβάθμισης των Ενόπλων Δυνάμεών μας σε αέρα και θάλασσα (χωρίς να ξεχνάμε ότι υπολείπεται η εξοπλιστική αναβάθμιση του Στρατού Ξηράς και του Πυροβολικού μας).
Αναβάθμιση που – στην περίπτωση του Στόλου μας – μας βάζει με το δεξί στην ”ψηφιακή” εξοπλιστική ανανέωση των πλοίων του Πολεμικού Ναυτικού μας, αν και απαιτούνται πολλά ακόμα για να αποκαταστήσουμε την ισορροπία δυνάμεων στο Αιγαίο έναντι των αντιπάλων μας.
Απαιτείται, προπάντων, αναβάθμιση των στρατηγικών και επιχειρησιακών δομών, αλλά και δημιουργία κρατικών, ελληνόφρονων επιτελείων δεξαμενών σκέψης και ανάλυσης (think tanks) στη θέση των ελληνόφωνων (ΕΛΙΑΜΕΠ), που θα χαράσσουν τις κατευθυντήριες γραμμές της Εξωτερικής πολιτικής μας.
Γραμμές που θα έχουν αποκλειστικό γνώμονα τα ελληνικά συμφέροντα. Με στόχο αυτά οι επιτελείς τους (πολιτικοί και στρατιωτικοί) θα ιεραρχούν τις εναλλακτικές λύσεις οι οποίες θα προτείνονται απ’ τα διακομματικά μέλη του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας (που δεν έχει θεσμοθετηθεί ακόμα…).
Η αγορά αεροπλάνων και φρεγατών από τη Γαλλία, αλλά προπάντων η αμυντική συμφωνία που κλείσαμε μαζί της είναι υψίστης σημασίας για τη διασφάλιση των συνόρων και της Επικράτειάς μας.
Ωστόσο, χωρίς την παράλληλη πολιτική, διπλωματική εγρήγορση και την στελέχωση των κρατικών επιτελείων από ευσυνείδητους κρατικούς λειτουργούς, χωρίς – προπάντων – την αξιόπιστη στρατηγική (το εθνικό σχέδιο δράσης που έλεγα σε προηγούμενο άρθρο μου) και τη βούληση της κυβέρνησης να προωθήσει τα εθνικά μας συμφέροντα σε Θράκη, Αιγαίο και Κύπρο, θα αποδειχθούν όλα εφήμερα και ασήμαντα, στην περίπτωση που δεν αξιοποιηθούν κατάλληλα.
Η αποστολή του ερευνητικού Nautical Geo στην κυπριακή ΑΟΖ κρατάει ”ζεστές” Ελλάδα και Κύπρο ενόψει των νέων επεισοδίων θρασύτητας και προκλητικότητας που αναμένεται να επαναλάβει ο Ταγίπ Ερντογάν, σαν συνέχεια εκείνων της Κρήτης.
Επεισοδίων διπλάσιας έντασης, σε απάντηση της προηγηθείσας ελληνογαλλικής συμφωνίας για την οποία ήδη εκτοξεύει απειλές εναντίον μας ο Τούρκος Πρόεδρος λέγοντας ότι ”θα γίνουν βήματα στο πεδίο…” (υπονοώντας ότι θα πλήξει το ερευνητικό National Geo στην Κύπρο). Απειλές που τις στηρίζει σε μυθεύματα, όπως αυτό της παραβίασης εκ μέρους μας της τουρκικής υφαλοκρηπίδας.
Τα γεγονότα αυτά, όπως και άλλα προγενέστερα ή συνακόλουθα, δείχνουν με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο ότι ο ”σουλτάνος” ασφυκτιά στον στενό κορσέ της Ευρασίας και αναζητά αφορμή για επέκταση σε εδάφη της επικράτειας γειτονικών κρατών της Τουρκίας. Επέκταση στα χνάρια των γενοκτόνων προγόνων του, τους οποίους αθωώνει ως νεοοθωμανός… ”ιστορικός” λέγοντας ανερυθρίαστα:
– ”[…] Ευτυχώς ως χώρα και έθνος, στο παρελθόν μας, δεν υπήρξαν οι ντροπές ούτε της αποικιοκρατίας ούτε της γενοκτονίας, αλλά ούτε και ο λεκές της αδικίας”…
Ο Ερντογάν στρεψοδικεί σε βάρος της Ιστορίας και μας αδικεί ενσυνείδητα, γιατί τον πονάει η αλήθεια της. Γι’ αυτό αναζητά τρόπους διαφυγής μέσα από ψέματα και προκλήσεις, με στόχο τη δημιουργία τετελεσμένων στο Αιγαίο πριν να έρθουν τα μαχητικά αεροσκάφη Rafale και οι φρεγάτες Belharra στην Ελλάδα, για να ενισχύσουν την Άμυνά μας.
Ο Ερντογάν αναζητά τρόπους γεωπολιτικής ανατροπής. Με βάση αυτούς, εκνευρισμένος καθώς είναι απ’ την ελληνογαλλική συμμαχία, εντείνει προοδευτικά τις πιέσεις του στη χώρα μας επαναλαμβάνοντας θορυβωδώς (για να κεντρίσει την προσοχή των ”Μεγάλων”) το αίτημα για αποστρατιωτικοποίηση των ελληνικών νησιών και διχοτόμηση της Κύπρου.
Και το ”θορυβωδώς” είναι μέρος της στρατηγικής του. Γιατί όσο μάς απασχολεί με τα ανιστόρητα φάλτσα και τις φοβέρες του, λειαίνει τις διαφορές με την σύμμαχό μας Αίγυπτο και τον Πρόεδρό της αλ Σίσι. Το διαρκές και επίμονο φλερτ του άρχισε ήδη να αποδίδει καρπούς, όπως άφησε να εννοηθεί προ ημερών ο ΥΠΕΞ του Σαμέχ Σούκρι.
Και εδώ χρειάζεται προσοχή εκ μέρους μας, για να μη μας πάρουν οι Τούρκοι τη συμμαχία μέσα απ’ τα χέρια και εξακτινωθούν επεκτατικά με μπροστάρη τον Ερντογάν, ο οποίος ήδη αυτοπροβάλλεται ως κληρονόμος του βυζαντινού θυρεού – του δικέφαλου αετού, δηλαδή – και μέγας αναθεωρητικός για Αιγαίο και Κύπρο…
Κρινιώ Καλογερίδου (Βούλα Ηλιάδου, συγγραφέας)