Μάνες δεν μπορούν να θηλάσουν τα μωρά τους λόγω ασιτίας
Οι εργαζόμενοι σε φιλανθρωπικούς οργανισμούς στην Τουρκία λένε ότι η φτώχεια έχει φτάσει σε πρωτοφανή επίπεδα εν μέσω της πανδημίας COVID-19, καθώς η κυβέρνηση δεν διαθέτει τα μέσα για να προσφέρει ουσιαστική ανακούφιση.
“Βοηθάμε ευάλωτους ανθρώπους για δύο δεκαετίες, αλλά ποτέ δεν έχω δει τέτοια φτώχεια.” Αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο ο ακτιβιστής φιλάνθρωπος, Hacer Foggo, συνοψίζει τον αντίκτυπο της πανδημίας κοροναϊού στα πιο άπορα τμήματα της τουρκικής κοινωνίας.
Ο Foggo, συνιδρυτής του Deep Poverty Network, μιας πολιτικής πρωτοβουλίας που βοηθά τους φτωχούς, μιλά για έναν αυξανόμενο αριθμό ανθρώπων που περιμένουν έξω από τα παντοπωλεία για τη διάθεση κακής ποιότητας λαχανικών και φρούτων, μητέρες που δεν μπορούν να θηλάσουν τα μωρά τους λόγω υποσιτισμού και σούπερ μάρκετ με ελλείψεις βασικών ειδών. «Φοβάμαι ότι θα δούμε… οικογένειες να ζουν στους δρόμους στο εγγύς μέλλον», προειδοποιεί.
Η φτώχεια στην Τουρκία έχει επεκταθεί και βαθαίνει κατά τη διάρκεια της πανδημίας, η οποία έπληξε σε μια εποχή που η Άγκυρα βρισκόταν ήδη σε χρηματοοικονομική κρίση εν μέσω οικονομικής αναταραχής, από το 2018.
Επίσημες στατιστικές για τη φτώχεια είναι διαθέσιμες στην ετήσια έρευνα για το εισόδημα και τις συνθήκες διαβίωσης του τουρκικού στατιστικού ινστιτούτου (TUIK), αν και πολλοί ειδικοί πιστεύουν ότι αποτυγχάνουν να απεικονίσουν πλήρως την πραγματική εικόνα.
Σύμφωνα με την έρευνα του 2019, η οποία είναι η πιο πρόσφατη, έως και 17 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας στη χώρα των 81 εκατομμυρίων. Όπως σημειώνει ο Foggo, υπάρχουν ανησυχητικά σημάδια ειδικά στην Κωνσταντινούπολη.
Εκτός από εκείνους που έχουν πληγεί περισσότερο, οι οποίοι αγωνίζονται να ταΐσουν τον εαυτό τους ή να πληρώσουν για διαμονή, εκατομμύρια οικογένειες δεν μπορούν να πληρώσουν για ηλεκτρικό ρεύμα ή Διαδίκτυο για να εξασφαλίσουν την απομακρυσμένη εκπαίδευση των παιδιών τους.
Το πρόβλημα της φτώχειας και της κατανομής εισοδήματος στοιχειώνει την Τουρκία εδώ και δεκαετίες. Οι έρευνες TUIK παρέχουν την κύρια αναφορά για τις τάσεις, αν και δεν είναι απολύτως αξιόπιστες καθώς βασίζονται στα εισοδήματα που δηλώνουν οι οικογένειες και δεν διαθέτουν μεθόδους πολλαπλών δοκιμών.
Οι έρευνες TUIK κατατάσσουν τις οικογένειες ως «φτωχές» εάν τα εισοδήματά τους είναι μικρότερα από το 60% του μέσου εισοδήματος. Κατά συνέπεια, η έρευνα του 2019 διαπίστωσε ότι το 21,5% των οικογενειών στη χώρα ήταν φτωχές.
Τα δεδομένα για το 2020 που έχουν πληγεί από πανδημία δεν έχουν κυκλοφορήσει ακόμη . Οι ειδικοί αναμένουν σημαντική αύξηση του ποσοστού φτώχειας και του αριθμού των φτωχών λόγω της απότομης αύξησης της ανεργίας και των απωλειών εισοδήματος σε ομάδες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, σε συνδυασμό με την αποτυχία της κυβέρνησης να παράσχει επαρκή υποστήριξη σε εκείνους που έχουν ανάγκη.
Τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν από το Υπουργείο Οικογένειας και Εργασίας δείχνουν ότι η κρατική βοήθεια κοινωνικής πρόνοιας ανήλθε σε περίπου 50 δισεκατομμύρια τουρκικές λίρες, ή 1,16% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της χώρας (ΑΕΠ) το 2019.
Περίπου το ένα τέταρτο αυτής της βοήθειας είναι με τη μορφή κρατικής ενίσχυσης ασφάλιστρα κοινωνικής ασφάλισης για περίπου 7 εκατομμύρια άτομα, τα οποία τους έχουν δικαίωμα δωρεάν ιατρικής περίθαλψης. Άλλες μεγάλες κατηγορίες περιλαμβάνουν μικρά μηνιαία επιδόματα σε περίπου 1,5 εκατομμύριο ηλικιωμένους και άτομα με ειδικές ανάγκες και μηνιαία βοήθεια κατ ‘οίκον για 514.000 άτομα που χρειάζονται νοσηλευτική υποστήριξη. Επιπλέον, η Άγκυρα κατανέμει κεφάλαια στις επαρχιακές διοικήσεις για τη διανομή παροχών όπως άνθρακα για θέρμανση και υποτροφίες για φοιτητές πανεπιστημίου.
Τέτοια προγράμματα πρόνοιας μπορεί να αξίζουν μόνο περίπου το 1% του ΑΕΠ, αλλά το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του Ερντογάν τα έχει δημοσιοποιήσει προσεκτικά με την πάροδο των ετών και έχει δημιουργήσει μια φήμη ως μια εξαιρετικά φιλανθρωπική κυβέρνηση. Η πανδημία, ωστόσο, έχει κλονίσει άσχημα αυτήν την εικόνα.
Ενώ πολλές κυβερνήσεις σε αναπτυγμένες και αναδυόμενες χώρες προσφέρουν ουσιαστικές επιχορηγήσεις τόσο σε ιδιώτες όσο και σε εταιρείες, τα ποσά της Άγκυρας περιορίστηκαν σε 8 δισεκατομμύρια λίρες (1,1 δισεκατομμύρια δολάρια). Το ποσό περιλαμβάνει εφάπαξ βοήθεια 1.000 λιρών (περίπου 145 $) σε 6 εκατομμύρια οικογένειες, ακολουθούμενη από μια άλλη εφάπαξ πληρωμή 1.000 λιρών σε 2 εκατομμύρια οικογένειες από κεφάλαια που συγκεντρώθηκαν σε μια εθνική εκστρατεία αλληλεγγύης.
Το Ταμείο Ασφαλείας Ανεργίας, εν τω μεταξύ, πλήρωσε 38 δισεκατομμύρια λίρες (5,1 δισεκατομμύρια δολάρια) σε μηνιαίες αποζημιώσεις σε περίπου 5 εκατομμύρια υπαλλήλους που χρηματοδοτήθηκαν από επιχειρήσεις που επλήγησαν από την κρίση.
Η κυβέρνηση υπολογίζει επίσης αυτές τις πληρωμές ως κοινωνική βοήθεια και ισχυρίζεται ότι η λεγόμενη ασπίδα κοινωνικής πρόνοιας κατά της πανδημίας ανήλθε σε περίπου 46 δισεκατομμύρια λίρες (6,2 δισεκατομμύρια δολάρια). Ωστόσο, το ποσό ανέρχεται σε λιγότερο από 1% του εκτιμώμενου ΑΕΠ της Τουρκίας το 2020.
Αυτό αντιστοιχεί την Τουρκία με χώρες όπως η Ινδία, το Μεξικό, η Ρωσία και η Νότια Αφρική, ενώ τα πακέτα βοήθειας άλλων έχουν φτάσει έως και το 9% του ΑΕΠ τους, σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
Με λίγη προσφορά ως άμεση βοήθεια σε μετρητά, η κυβέρνηση του ΑΚΡ ενθάρρυνε το δανεισμό διευκολύνοντας την πρόσβαση σε φτηνές πιστώσεις, ειδικά το δεύτερο εξάμηνο του 2020. Αυτό, φυσικά, είχε μικρό όφελος για τους φτωχούς, ειδικά εκείνους που βρίσκονται στα «βαθιά» φτώχεια.
Το επίσημο ποσοστό ανεργίας της Τουρκίας κυμάνθηκε περίπου 12% σε 13% κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Ωστόσο, οι εναλλακτικές μέθοδοι υπολογισμού, που υπολογίζονται σε εκείνους που σταμάτησαν ενεργά να αναζητούν εργασία από απελπισία ή λόγω πανδημικών περιορισμών, ανέβασαν το ποσοστό σε περίπου 40%, ή σχεδόν 10 εκατομμύρια άτομα. Αυτό από μόνο του είναι ένα εντυπωσιακό σημάδι ότι η φτώχεια στη χώρα επεκτείνεται και βαθαίνει.
Η κυβέρνηση του Ερντογάν δεν διαθέτει τα μέσα για ουσιαστική ανακούφιση, με τα δημόσια ελλείμματα και το δημόσιο χρέους να αυξάνεται υπό την επίδραση άλλων παραγόντων.
Φοβούμενος την αυξανόμενη απογοήτευση των Τούρκων πολιτών απέναντι στην κυβέρνηση, ο Ερντογάν προσπάθησε ακόμη και να παρεμποδίσει πρωτοβουλίες βοήθειας από τους Δήμους των οποίων οι Δήμαρχοι πρόσκεινται στην αντιπολίτευση.
Ο θυμός των φτωχών ωστόσο, αυξάνεται ενώ το κλίμα δυναμιτίζεται ακόμη περισσότερο από τον θυμό των νέων φτωχών που καθημερινά προστίθενται.