Όταν το 2014, πρόσωπα της καζαχικής αντιπολίτευσης βρέθηκαν στην Ελλάδα, προκειμένου να καταγγείλουν ξέπλυμα βρώμικου χρήματος του «καθεστώτος Ναζαρμπάγεφ» στη χώρα μας, βρήκαν όλες τις πόρτες κλειστές

Το τέλος -ή τουλάχιστον, την αρχή του τέλους- ενός από τα πλέον διεφθαρμένα καθεστώτα, τα οποία ανέχθηκαν, αν δεν στήριξαν τόσο οι Ουάσιγκτον όσο και η Μόσχα, σήμανε η επί σειρά ετών λαϊκή δυσαρέσκεια και οι μαζικές διαμαρτυρίες των Καζάχων πολιτών.

Η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι, τελευταία, ήταν ότι -στην ίσως πλουσιότερη χώρα του κόσμου σε ενεργειακούς πόρους- οι πολίτες δυσκολεύονταν να αγοράσουν φυσικό αέριο.

Η ψαλίδα των ανισοτήτων

Η ψαλίδα ανάμεσα στη διεφθαρμένη, μετασοβιετική, νεο-νομενκλατούρα, με κυρίαρχα τα χαρακτηριστικά της προσωπολατρίας, όπου ο επί 30ετία πρόεδρος, Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγεφ, είχε αυτοανακηρυχθεί σε «πατερούλη του έθνους», και στον λαό, είχε ανοίξει διάπλατα.

Απεργίες εργαζομένων στον τομέα του πετρελαίου και του φυσικού αερίου διαδέχονταν η μια την άλλη, από το 2011 και μετά. Την τελευταία τριετία γενικεύθηκαν. Κάτι που είχε ως αποτέλεσμα, εξάλλου, και την παραίτηση του Ν. Ναζαρμπάγεφ, το 2019, από τον «θρόνο» του. Στη συνέχεια, βέβαια κράτησε τη θέση του «πρωθυπουργού», ενώ πρόεδρος ανέλαβε ο σημερινός, Κασίμ Τζομάρτ Τοκάγεφ.

Στο μεταξύ, την τελευταία δεκαετία υπήρξε άγρια καταστολή των απεργιακών κινητοποιήσεων. Δεκάδες ή και εκατοντάδες νεκροί και τραυματίες, βασανιστήρια, φυλακίσεις, ήταν η «απάντηση» του «καθεστώτος Ναζαρμπάγεφ» στα αιτήματα των εργαζομένων για μια δικαιότερη κατανομή του πλούτου από τις πωλήσεις πετρελαίου, φυσικού αερίου, ουρανίου και πολλών άλλων πλουτοπαραγωγικών πηγών στο εξωτερικό.

Ωστόσο, το νεποτικό, αυταρχικό και άκρως διεφθαρμένο καθεστώς Ναζαρμπάγεφ, όπως εξάλλου και των υπολοίπων μετασοβιετικών «δημοκρατιών» της Κεντρικής Ασίας, εξυπηρετούσε εξαιρετικά τα συμφέροντα των μεγάλων ξένων, μεταξύ των οποίων πολλών Δυτικών και αμερικανικών, ενεργειακών κολοσσών. Από τη μια, δια της ράβδου, επέβαλε τις νεοφιλελεύθερες επιταγές των Δυτικών εταιρειών, και μισθούς λιτότητας, και από την άλλη πλούτιζε μια μικρή κάστα του «καθεστώτος». Ως εκ τούτου, ουδείς το ενοχλούσε!
Όπου φύγει, φύγει

Τις τελευταίες ημέρες, όταν γενικεύθηκε η αναταραχή στη μεγαλύτερη χώρα της Κεντρικής Ασίας, συνεχώς καταγράφονταν απογειώσεις ιδιωτικών αεροσκαφών από το Καζακστάν με κατεύθυνση κυρίως την Κεντρική και Δυτική Ευρώπη, καθώς και τη Βρετανία.

Ειδικότερα, από την αρχή των επεισοδίων έχουν καταγραφεί αρκετές πτήσεις προς χώρες της ΕΕ, Ελβετία, Ρωσία, στις Μαλδίβες, το Ντουμπάϊ, κ.ο.κ. Λέγεται ότι ενδεχομένως να έχει διαφύγει στο εξωτερικό και ο Ναζαρμπάγεφ.

Η ελληνική περίπτωση

Στην Ευρώπη, άλλωστε, εδώ και δεκαετίες έβγαζε και «επένδυε» η ολιγαρχία του πλούτου τα υπερκέρδη της. Και πολλές μεταξύ των ευρωπαϊκών ελίτ είχαν τα παχυλά «τυχερά» τους.

Παρόμοιες επιχειρήσεις ξεπλύματος χρήματος είχαν γίνει και στην Ελλάδα, αν και σε μικρότερη κλίμακα σε σχέση με άλλες χώρες – μέλη της ΕΕ και της Δύσης.

Το 2014 Καζάχοι αντικαθεστωτικοί βρέθηκαν στην Αθήνα, προκειμένου να πληροφορήσουν τα ΜΜΕ, πολιτικούς και κρατικούς αρμοδίους για το ξέπλυμα χρήματος στην Ελλάδα από πρόσωπα του περιβάλλοντος Ναζαρμπάγεφ, ορισμένα εκ των οποίων φέρονταν να εμπλέκονταν και σε εγκληματικές ενέργειες.

Όλες οι πόρτες, ωστόσο, εξ όσων οι ίδιοι ανέφεραν, ήταν κλειστές γι’ αυτούς. Ακόμα και σήμερα παραμένει άγνωστο γιατί άπαντες έκλειναν τα αυτιά τους στις καταγγελίες, σύμφωνα με τις οποίες η Ελλάδα αποτελούσε έναν από τους κρίκους της βρώμικης δραστηριότητας ορισμένων συγκεκριμένων προσώπων του «καθεστώτος Ναζαρμπάγεφ», μαζί με τη Μάλτα, την Κύπρο και την Αυστρία. Ποιοι εγχώριοι, άραγε, βγήκαν κερδισμένοι από όλα αυτά;

Στην Ελλάδα, ειδικότερα, τα πρόσωπα του καζαχικού «καθεστώτος», τα οποία μάλιστα είχαν καλή δικηγορική κάλυψη, δραστηριοποιούνταν στον τομέα της αγοράς ακινήτων (real estate), κ.ο.κ.
ΗΠΑ: Πρώτα οι μπίζνες

Εσχάτως, αρκετοί έσπευσαν να αποδώσουν την ανατροπή του Ναζαρμπάγεφ σε αμερικανικό δάκτυλο.

Αν και έως τώρα δεν έχουν εμφανιστεί κάποια πειστικά στοιχεία, δεν αποκλείεται οι ΗΠΑ να προσπάθησαν ή να προσπαθήσουν να εκμεταλλευτούν την αναταραχή στη χώρα. Εξάλλου, έχουν μεγάλα συμφέροντα σ’ αυτήν.

Να σημειωθεί πως οι έως τώρα επίσημες αμερικανικές ανακοινώσεις σε σχέση με τις τελευταίες εξελίξεις στο Καζακστάν είναι αρκετά… προσεκτικές.

Θα περίμενε κανείς, για παράδειγμα, να είναι πιο επιθετική η Ουάσιγκτον έναντι της Μόσχας, η οποία στέλνει δεκάδες μεταγωγικά αεροσκάφη της με αλεξιπτωτιστές της στο Καζακστάν.

Ωστόσο, η Ουάσιγκτον αποφεύγει να χρησιμοποιήσει σε αυτή την περίπτωση επιθετική ρητορική έναντι της Ρωσίας, όπως αντίθετα κάνει για την Ουκρανία. Κάτι που δεν μπορεί παρά να γεννά ερωτηματικά.

Σε πολλές βάρκες

Προς το παρόν, πάντως, παραμένει αδιευκρίνιστο εάν οι Δημοκρατικοί έχουν αλλάξει την πολιτική που ασκούσε ο Ντόναλντ Τραμπ έναντι του Ναζαρμπάγεφ. Ο Ρεπουμπλικάνος πρόεδρος των ΗΠΑ προσέγγισε τον Ναζαρμπάγεφ και έκανε μπίζνες μαζί του. Άγνωστο είναι εάν κάτι άλλαξε τώρα στην Ουάσιγκτον.

Τα πιόνια κινήθηκαν στη μεγάλη σκακιέρα της Κ. Ασίας

Να σημειωθεί ότι, ως πρόεδρος του Καζακστάν, ο Ναζαρμπάγεφ είχε συναντηθεί με τον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ, Δημοκρατικό, Μπαράκ Ομπάμα, μόνο στο περιθώριο διεθνών συναντήσεων. Τελευταία φορά που είχε επισκεφθεί την Ουάσιγκτον ήταν το 2006.

Ωστόσο, το 2018, επί προεδρίας Τραμπ, πραγματοποίησε μια ιδιαίτερα «επιτυχημένη», όπως χαρακτηρίστηκε, επίσκεψη στις ΗΠΑ.

Ενδιαφέρον είναι ότι ο Ναζαρμπάγεφ επεδίωκε τα ανοίγματα στις ΗΠΑ, προκειμένου να ανεξαρτητοποιηθεί όσο το δυνατόν περισσότερο από τη Ρωσία. Το ίδιο έκανε και με την Τουρκία, εντάσσοντας τη χώρα του στα παντουρανικά σχέδια Ερντογάν.

Το 2017, επίσης, ο Ναζαρμπάγεφ ανακοίνωσε τη μετατροπή του καζαχικού αλφαβήτου, από κυριλλικό σε λατινικό.

Την ίδια στιγμή, έριχνε λάδι στη φωτιά των αυξανόμενων εθνικιστικών αισθημάτων σε σημαντικά τμήματα της καζαχικής κοινωνίας, με αποτέλεσμα την αύξηση των ρατσιστικών φαινομένων κατά του ρωσικού πληθυσμού στο Καζακστάν (περί το 20% του συνολικού πληθυσμού των 19 εκατομμυρίων στη χώρα).

Όλα αυτά έχουν οδηγήσει στη μαζική έξοδο ρωσικού πληθυσμού από τη χώρα. Κάτι που αποτελεί σοβαρή εστία τριβής Μόσχας – Αστάνα.

Παρά ταύτα, η εικόνα της χώρας ενισχυόταν διεθνώς, όπως το ίδιο και ο διαμεσολαβητικός ρόλος της σε μεγάλες διενέξεις. Ενδεικτική είναι η «διαδικασία Αστάνα» για τον πόλεμο στη Συρία, αλλά και οι προσπάθειες του ίδιου του Ναζαρμπάγεφ, στο παρελθόν, στην προσέγγιση Ρωσίας-Τουρκίας
Τα στραβά μάτια η Ουάσιγκτον

Ενώ, λοιπόν, οργίαζε η καταστολή και τα δημοκρατικά, ανθρώπινα, μειονοτικά και θρησκευτικά δικαιώματα είχαν μπει στον γύψο, και ο «ισόβιος πρόεδρος» (30 έτη), Ναζαρμπάγεφ, αναδεικνυόταν με ποσοστά -που μπροστά τους, τύφλα να’ χουν τα μπρεζνιεφικά- όπως το 2015 με 97%, οι ΗΠΑ έκαναν τα στραβά μάτια.

Όπως αναφέρουν στο Antinews διπλωματικοί κύκλοι που ασχολούνται με τις αμερικανικές υποθέσεις, η ατμόσφαιρα που υπήρχε στο State Department το 2018, όταν επισκέφθηκε τις ΗΠΑ ο Ναζαρμπάγεφ, ήταν ικανοποίηση για τις εξελίξεις στην Κεντρική Ασία, για την πορεία των σχέσεων των ΗΠΑ με τις χώρες της περιοχής, και για τις θετικές αλλαγές που συντελούνταν στην περιοχή με ταχείς ρυθμούς.

Ιδιαίτερα σημαντικό, μάλιστα, ήταν ότι η Ουάσιγκτον είχε επιλέξει συνειδητά να θέτει σε δεύτερη μοίρα τα προβλήματα της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε αυτές τις χώρες.

Ο στόχος της αμερικανικής πολιτικής ήταν η ενίσχυση της παρουσίας των ΗΠΑ και του πλέγματος των συνεργασιών της με τις χώρες της Κ. Ασίας, αποφεύγοντας, ωστόσο, να δοθεί η εντύπωση ότι επιδιώκει να καταστήσει την Κ. Ασία ένα πεδίο «μεγάλου παιχνιδιού» και ανταγωνισμού με τη Ρωσία και την Κίνα. Γι’ αυτό επεδίωκε την περαιτέρω ενίσχυση του σχήματος C5+1 (πέντε πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες της Κεντρικής Ασίας, Καζακστάν, Ουζμπεκιστάν, Κιργιζία, Τατζικιστάν και Τουρκμενιστάν + 1 – ΗΠΑ).

Ενθάρρυνε, ακόμα, την εμβάθυνση της συνεργασίας μεταξύ των πέντε χωρών, εκτιμώντας ότι η ανάδειξη ενός ισχυρότερου περιφερειακού σχήματος θα λειτουργήσει θετικά για τα αμερικανικά συμφέροντα.

Η Ουάσιγκτον, επίσης, εξεδήλωνε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις ιδιωτικοποιήσεις στο Καζακστάν, καθώς και για τον εκσυγχρονισμό του ενεργειακού τομέα της χώρας και των υποδομών της ενέργειας.

Κατά την επίσκεψη Ναζαρμπάγεφ, συνήφθησαν νέες συμφωνίες μεταξύ των αμερικανικών εταιρειών και των καζαχικών (Boeing, General Electric Transportation, GE Digital, Chevron, Air Astana, KazTemirZholy, SCAT Airlines), ύψους άνω των 2,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Βρώμικα παιχνίδια

Βεβαίως, την αναταραχή στη χώρα και τις αυθεντικά λαϊκές, μαζικότατες και ειρηνικές διαδηλώσεις, δεν αποκλείεται να επιχείρησαν ή να προσπαθήσουν να εκμεταλλευτούν και άλλοι παράγοντες.

Να σημειωθεί πως ιδιαίτερα μεγάλος αριθμός «ισλαμιστών μαχητών» και τζιχαντιστών που πολέμησαν στη Συρία, στο Αφγανιστάν, και αλλού, προέρχονται από την Κεντρική Ασία. Πολλοί από αυτούς έχουν επιστρέψει πίσω. Εξίσου σημαντικό είναι ότι τους ισλαμιστές επανειλημμένως τους έχουν «σφαγιάσει» στο παρελθόν σχεδόν σε όλες τις κεντρασιατικές χώρες.

Τις τελευταίες ημέρες, κατά τη διάρκεια των βίαιων αντιπαραθέσεων ανάμεσα σε ορισμένες ένοπλες ομάδες και τον καζαχικό στρατό και την αστυνομία, αναφέρθηκε ότι δύο από τους αστυνομικούς που σκοτώθηκαν, βρέθηκαν αποκεφαλισμένοι. Αν και ουδεμία απόδειξη περί αυτού έχει δοθεί, αποτελεί -έμμεση πλην σαφής- προσπάθεια να αποδοθεί σε τζιχαντιστές.

Ωστόσο, μια άλλη ματιά, αυτή Ρώσων και Καζάχων πολιτικών για το τι πράγματι συνέβη αυτές τις ημέρες στο Καζακστάν, ρίχνει φως σε αθέατες για το Δυτικό κοινό μεθοδεύσεις.

Κατά τους ίδιους, λοιπόν, ενώ αρχικά οι κινητοποιήσεις ήταν λαϊκές, μαζικές και ειρηνικές, με αποτέλεσμα να αναγκαστεί σε παραίτηση ο «πρωθυπουργός», Ναζαρμπάγεφ, και να δοθούν τα ηνία της χώρας στον πρόεδρο, Τοκάγεφ, στη συνέχεια βγήκαν στους δρόμους ομάδες που καμία σχέση δεν είχαν με τους διαδηλωτές.

Επρόκειτο, κατά τους αναλυτές, για καλά οργανωμένες, με ενιαίο συντονιστικό κέντρο, ένοπλες παραστρατιωτικές ομάδες, που εισέβαλαν σε κρατικά κτήρια (π.χ. αστυνομία, μυστικές υπηρεσίες, κ.λ.π.), σκότωναν και αποσπούσαν οπλισμό.

Αυτές οι ομάδες, λοιπόν, κατά τις ίδιες εκτιμήσεις, ήταν άνθρωποι του Ναζαρμπάγεφ και των μυστικών υπηρεσιών που ήταν πιστές στον μέχρι πρότινος Καζάχο «πρωθυπουργό».

Μεταξύ, αυτών και οργανωμένες ομάδες του υποκόσμου. Ένας από τους επικεφαλής τους, ήταν ο γνωστός «νονός» στο Καζακστάν, «Ντίκι Αρμάν» («άγριος Αρμάν»). Μάλιστα, αυτός όπως και άλλοι έξι άνθρωποί του συνελήφθησαν, επειδή πυροβόλησαν κατά αστυνομικών.
Εάν ισχύουν αυτές οι εκτιμήσεις, τότε το «παρακράτος Ναζαρμπάγεφ» ουσιαστικά έδινε μάχες με τον στρατό και την αστυνομία, που φαίνεται ότι βασικά πρόσωπα της διοίκησής τους είχαν περάσει με τον πρόεδρο του Καζακστάν, Τοκάγεφ, για να μην χάσει την εξουσία του και τους ποταμούς των πετροδολαρίων.

Σε αυτή την περίπτωση, είναι εύλογο να υποθέσει κανείς ότι ο Τοκάγεφ επιχειρεί την ειρηνική μετάβαση της χώρας στη μετα-Ναζαρμπάγεφ εποχή. Μένει να αποδειχτεί, πάντως, αν θα απογαλακτιστεί από το «καθεστώς Ναζαρμπάγεφ», του οποίου εξάλλου και ο ίδιος είναι γέννημα.

Εάν πράγματι είναι αυτός ο στόχος του Τοκάγεφ και όσων των στηρίζουν, τότε οι ρωσικές στρατιωτικές δυνάμεις που εστάλησαν στο Καζακστάν, κατόπιν «αιτήματος» του Τοκάγεφ, βρίσκονται εκεί για να στηρίξουν τον σημερινό πρόεδρο της χώρας και να συνδράμουν στην απομάκρυνση του Ναζαρμπάγεφ. Ουσιαστικά, δηλαδή, η ανατροπή Ναζαρμπάγεφ γίνεται με τη στήριξη ή ανοχή της Μόσχας.

Ταξικές συγκρούσεις και σφαγές

Καλά τα γεωπολιτικά παιχνίδια, αλλά τι γίνεται με τον λαό, σημαντικά τμήματα του οποίου ζητούν εκδημοκρατισμό και καλύτερη ζωή;

Είναι προφανές ότι, ακόμα κι’ αν απομακρύνουν τον Ναζαρμπάγεφ, δίχως να ικανοποιηθούν βασικά λαϊκά αιτήματα, και χωρίς να σχηματιστεί μια νέα διακομματική, αντιπροσωπευτική κυβέρνηση, και ο Τοκάγεφ θα αμφισβητηθεί, και οι Ρώσοι θα φανούν στα μάτια των Καζάχων ως δύναμη κατοχής και όχι «ειρηνευτική δύναμη», όπως την ονομάζει το Κρεμλίνο.

Να σημειωθεί ότι η πρώτη σφαγή κατά απεργών εργαζομένων που έγινε γνωστή ήταν τον Δεκέμβριο του 2011, στην πόλη, Zhanaozen. Τότε, η αστυνομία του Ναζαρμπάγεφ άνοιξε πυρ εναντίον των εργαζομένων στην πετρελαϊκή βιομηχανία που απεργούσαν, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν (επισήμως) 17 άτομα.
Οι απεργίες και οι διαδηλώσεις, ειδικά από εργαζόμενους στον ενεργειακό κλάδο, αλλά και άλλους, ήταν πολλές και πύκνωσαν τα τελευταία χρόνια.

Από τα πιο συνηθισμένα αιτήματά τους ήταν αυξήσεις στους πενιχρούς μισθούς, σε ορισμένες περιπτώσεις υπήρξε αίτημα για 13ο μισθό (!), μέτρα για εργαζόμενους σε χώρους με τοξικές αναθυμιάσεις, αποζημίωση για τεστ για COVID-19 και… γάλα.

Από τα βασικά κέντρα απεργιών και διαδηλώσεων κατά του «καθεστώτος Ναζαρμπάγεφ», είναι το Δυτικό Καζακστάν.

Ειδικά στην πλούσια σε ενεργειακά κοιτάσματα περιοχή, Mangistau, από τις πωλήσεις πετρελαίου γέμισαν με χρήμα τα δημόσια ταμεία (και οι τσέπες των ημετέρων του καθεστώτος) και χάρις σε αυτά κτίστηκε η νέα πρωτεύουσα του Καζακστάν, η Νουρ-Σουλτάν (πρώην Αστάνα). Ωστόσο, ελάχιστα ήταν τα χρήματα που δόθηκαν για να καλυτερεύσει η ζωή των πολιτών στο Δυτικό Καζακστάν.

Ελλάδα – Καζακστάν

Ως πρόεδρος, ο Ναζαρμπάγεφ επισκέφθηκε την Ελλάδα το 2001. Ο άλλοτε Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κωστής Στεφανόπουλος, επισκέφθηκε το Καζακστάν το 2002.

Ελληνικές διπλωματικές πηγές θεωρούν ότι οι σχέσεις της Ελλάδας με τις χώρες της Κεντρικής Ασίας «βρίσκονται σε πολύ καλό επίπεδο».

Αυξημένο ενδιαφέρον για τις σχέσεις ΕΕ – Ελλάδας – Καζακστάν έχουν επιδείξει κατά το παρελθόν και ορισμένοι πολιτικοί. Για παράδειγμα, στις 30-11-2016, ο τότε βουλευτής της ΝΔ, και νυν υπουργός Εσωτερικών, Μάκης Βορίδης ζητούσε διευκρινίσεις από την κυβέρνηση επειδή ακόμα δεν είχε επικυρωθεί από την ελληνική Βουλή η «Ενισχυμένη Συμφωνία Εταιρικής Σχέσης και Συνεργασίας μεταξύ της ΕΕ με το Καζαχστάν».

Να σημειωθεί ότι οι σχέσεις ΕΕ – Καζακστάν δεν είναι από τις… καλύτερες, τυπικώς λόγω και του ελλείμματος στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η ΕΕ, πάντως, γενικότερα είναι σχεδόν απούσα από την Κ. Ασία.

Τον Μάϊο του 2016, επίσης, ο Μ. Βορίδης βρέθηκε στην πρωτεύουσα της χώρας, Αστάνα, προκειμένου να μιλήσει στην διοργάνωση με θέμα «Θρησκείες κατά της τρομοκρατίας». Μια εκδήλωση, την οποία τότε είχε διαφημίσει αρκούντως η Αστάνα.
Στη χώρα δραστηριοποιούνται οι ελληνικές εταιρείες «Ελληνική Εταιρεία Εμφιαλώσεως-3Ε», «Chipita», «Intracom», «Fidas – Boxer», «Alumil», «Kleeman», κ.α.. Τα ΕΛΠΕ, επίσης, προμηθεύονται αργό πετρέλαιο από το Καζακστάν και πωλούν στη χώρα προϊόντα πετρελαίου. Ενδιαφέρον είχε εκδηλωθεί τα προηγούμενα χρόνια από την εταιρεία Ασπροφός για συμμετοχή σε διαγωνισμούς για τον εκσυγχρονισμό των καζαχικών διυλιστηρίων. Ενδιαφέρον υπήρξε και από τη ΔΕΗ για συμμετοχή σε προγράμματα «πράσινης ενέργειας» του Καζακστάν.

Ομογένεια

Το Καζακστάν είναι μια πολυπολιτισμική χώρα, στην οποία διαβιούν περί τις 120 εθνικές και θρησκευτικές ομάδες.

Σήμερα, εκεί διαβιούν περίπου 10.000 Έλληνες ομογενείς. Άτομα ελληνικής καταγωγής εγκαταστάθηκαν στο Καζακστάν σε τρεις περιόδους, από το 1918 έως το 1948.

Πριν την διάλυση της ΕΣΣΔ, αριθμούσαν περί τις 70.000, εκ των οποίων περίπου οι μισοί στην περιοχή της πρώην πρωτεύουσας, Αλμάτα. Μετά το 1990, ένα μεγάλο μέρος τους εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα ή μετανάστευσε στη Ρωσία και την Ουκρανία.

Σύμφωνα με στοιχεία από τα Κρατικά Αρχεία του Καζακστάν, οι Έλληνες που κατέφυγαν στη χώρα χωρίζονται σε δύο κατηγορίες:

1. Σε αυτούς που εγκατέλειψαν την Οθωμανική Αυτοκρατορία το 1918 και εγκαταστάθηκαν αρχικά στις νότιες περιοχές της Ρωσίας (περιοχή Κρασνοντάρ).

2. Σε εξόριστους των ετών 1937 – 1938 και εν συνεχεία, σε εξόριστους της δεκαετίας του 1940 που εκτοπίστηκαν από το σταλινικό καθεστώς, από τη Ν. Ρωσία και τον Καύκασο. Εγκαταστάθηκαν στο νότιο τμήμα του Καζακστάν, στις πόλεις, Τσιμκέντ, Τζαμπούλ και την πρώην πρωτεύουσα Αλμάτα, καθώς και στο κεντρικό τμήμα, στις πόλεις Τερμιτάου και Καραγκαντά. Επρόκειτο κυρίως για ομογενείς ποντιακής κυρίως καταγωγής.

Ο κινέζικος δρόμος του μεταξιού

Πάντως, οι κυριότεροι επενδυτές στο Καζακστάν είναι οι Κίνα, Καναδάς, Ρωσία, Γαλλία Γερμανία, Ιταλία, Ολλανδία και ΗΠΑ, ενώ οι σημαντικότεροι οικονομικοί εταίροι του είναι οι Ρωσία, Κίνα και η Γερμανία.

Στόχος του Καζακστάν είναι να επωφεληθεί της κινεζικής πρωτοβουλίας του «σύγχρονου δρόμου του μεταξιού» («One Belt one Road» – OBOR), η οποία διέρχεται από όλα τα κράτη της Κεντρικής Ασίας. Μια μείζων γεωπολιτική-οικονομική κίνηση του Πεκίνου. Ήδη, γι’ αυτό, στο Καζακστάν έχουν γίνει σημαντικές επενδύσεις πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων.