Λόγω της κινδυνολογίας και φιλολογίας επικειμένου σεισμού, θεώρησα επιτακτικό να αναλύσω βασικά στοιχεία περί σεισμού (του προβλεπομένου ή “προφητευομένου” ή όποιου άλλου).

Έχοντας ήδη αναπτύξει μίαν άκρως ελεγκτικήν-επικριτική στάσιν κατά της σημερινής (εμφανιζομένης δήθεν) Επιστήμης και των τελάληδων και μικροπωλητών της (για να μην προχωρήσω σε βαρύτερους χαρακτηρισμούς – τουλάχιστον προς το παρόν), θα επιχειρήσω μία γενικότερην επιστημονική τοποθέτησιν σε επίπεδον αντιληπτόν από τους πολλούς, με αγαθήν προαίρεσιν, ώστε να είναι πλέον ενημερωμένοι από την υπάρχουσα σημερινή αθλία ενημέρωσιν (μάλλον ΜΜΕ-παραπληροφόρησιν).

Μεταξύ των εναυσμάτων συγγραφής αυτού του άρθρου, ήταν και ένα αθλιότατο video (υποτιθεμένης) ενημερώσεως από “συνάδελφόν” μου (πολιτικόν μηχανικόν).  Ο Θεός να τον ελεήσει… μόνον αυτό!

Το άρθρο δεν θα είναι κάποια επιστημονική πραγματεία περί σεισμού αλλά μια επιστημονική συνοπτική παρουσίασις των πλέον σημαντικών στοιχείων περί σεισμού (και των συναφών στοιχείων των κατασκευών) σε απλουστευμένη μορφή (όμως όχι απλοϊκή), για να γίνει αντιληπτόν από τους περισσοτέρους.  Πάντοτε πίστευα ότι τον επιστήμονα αναδεικνύει η ικανότητά του να παρέχει την κατανόησιν στους αδαείς, μη επιστήμονες, πλην όμως αμέσως ενδιαφερομένους και μετόχους του προβλήματος. Ευελπιστώ λοιπόν να ενημερώσω καταλλήλως, ειδικώς για τα εξόχως ανησυχητικά, που θα σας αναλύσω αλλά και τα καθησυχηστικά.

Η ΑΙΤΙΑ ΤΩΝ ΣΕΙΣΜΩΝ

Οι σεισμοί προκαλούνται από την μετακίνησιν και διάρρηξιν των στρωμάτων του υπεδάφους, που κυρίως προκαλούνται από μετακινήσεις και τριβές των τεκτονικών πλακών (τεκτονικοί σεισμοί) ή τις εκρήξεις των ηφαιστίων ή την έκλυσιν μάγματος, που ωθεί τα στρώματα του υπεδάφους (ηφαιστειογενείς).  Σεισμός δύναται να προκληθεί και από “βούλιαγμα” εδαφικού στρώματος (οι γνωστές “βουλιαγμένες”) αλλά και από εκρήξεις ανθρωπογενούς προελεύσεως, αν και τα μεγέθη αυτών είναι μικρά.  Προσφάτως με αφορμή την αποθήκη όπλων και πυρομαχικών στην Υπερδνειστερία (σχετικά με τον πόλεμον στην Ουκρανία), ανεφέρθη ότι αν εκραγούν θα δημιουργήσουν σεισμόν εντάσεως περίπου 3.5R (Richter).  Η τριβή των εδαφικών στρωμάτων και η διάρρηξις αυτών, απελευθερώνει την σεισμικήν ενέργεια, που μεταδίδεται με σεισμικό κύμα.

ΜΕΓΕΘΟΣ ΤΩΝ ΣΕΙΣΜΩΝ

Από εδώ είναι που αρχίζουν οι παρανοήσεις και η φρικτή παραπληροφόρησις της Richterομανίας.  Θυμάμαι κάποτε πελάτη μου, να μου ζητά να του υπολογίσω την οικία του να αντέχει 9R.

– Μά όλα τα υπολόγισα, για να αντέχουν 9R και αποδεδειγμένως άντεξαν! του απήντησα.

– Πώς απεδείχθη; με ρωτά έκπληκτος.

– Τόσοι σεισμοί άνω των 9R έγιναν στην Λατινική Αμερική και καμμία κατασκευή μου δεν έπαθε το παραμικρό! είπα…

ΠΡΟΣΕΞΤΕ : Ο βαθμός Richter του σεισμού απλώς δείχνει την εκλυομένη ενέργεια στην εστία του σεισμού (εστία σεισμού : το σημείον στο υπέδαφος, που έγινε η διάρρηξις των πετρωμάτων – μπορεί να είναι πολύ βαθιά αλλά και αρκετά κοντά στο επίκεντρο : το σημείον της επιφανείας της γης άνωθεν της εστίας).

(Σημειώνω ότι ο βαθμός Richter είναι λογαριθμικός.  Για τους μη γνώστες των μαθηματικών σημαίνει ότι ο σεισμός 9R εκλύει δεκαπλάσια ποσότητα ενεργείας από τον 8R, ο 8R δεκαπλάσια από τον 7R και κάθε βαθμός δεκαπλάσια από τον κατώτερό του βαθμό.)

Συνεπώς όσο μακρύτερα είναι η εστία του σεισμού, τόσο “διαχέεται” (~μοιράζεται) η ενέργεια σε μεγαλύτερο πεδίο και φθάνει εξασθενημένη στο σημείον ενδιαφέροντος.  Το πλέον χαρακτηριστικόν παράδειγμα είναι οι σχετικώς ήπιοι σεισμοί μεγάλου εστιακού βάθους, ενώ οι επιφανειακοί είναι πολύ καταστροφικοί.

Είναι πολύ σημαντική η κατανόησις ότι η αντοχή των πετρωμάτων είναι αποκλειστικώς καθοριστική για το μέγεθος του σεισμού.  Ένα πολύ ανθεκτικό πέτρωμα (πχ. γρανιτικό) θα χρειαστεί να συγκεντώσει τεραστία ενέργεια παραμορφώσεως για να διαρρηχθεί και συνεπώς η εκλυομένη ενέργεια θα είναι αναλόγως τεραστία.  Γι αυτό και παρατηρούμε σεισμούς άνω των 8R σε περιοχές με τέτοιου είδους πετρώματα.  Αντιθέτως περιοχές, όπως η Ελληνική επικράτεια, όπου κυριαρχούν τα ασβεστολιθικά πετρώματα, δεν μπορούν να έχουν σεισμούς τάξεως άνω των 7R (μην δέσετε απολύτως το νούμερο 7, μπορεί να είναι 7,1 ή 7,2 ή και 6,8 – τάξιν μεγέθους ανέφερα).

ΑΦΟΥ ΤΟ ΜΕΓΕΘΟΣ ΔΕΝ ΠΑΙΖΕΙ ΡΟΛΟΝ, ΠΟΙΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΚΑΘΟΡΙΣΤΙΚΟ;

Με το θέμα των σεισμών, γενικώς ασχολούνται δυο κατηγορίες επιστημόνων :

α) σεισμολόγοι, για την καταγραφήν των σεισμών και την πρόβλεψιν (;;;) αυτών και

β) πολιτικοί μηχανικοί (ειδικότητος αντισεισμικού σχεδιασμού κατασκευών), οι οποίοι αντλούν στοιχεία από την σεισμικήν εμπειρίαν και φροντίζουν ώστε ο περαιτέρω αντισεισμικός σχεδιασμός ή και η επισκευή-ενίσχυσις υπαρχόντων κτιρίων, να αντέξει παρομοία σεισμική φόρτισιν.

Ας δούμε τους πρώτους :

Προσδιορίζουν την εστία του σεισμού (συνεπώς και το επίκεντρον, υπολογίζουν προσεγγιστικώς το μέγεθος (παρατηρήστε αποκλίσεις μεταξύ σεισμολογικών ινστιτούτων), μετρούν την διάρκεια του σεισμού και καταγράφουν την επιτάχυνσιν του σεισμού (επιταχυνσιογραφήματα).  Πέραν αυτών εκτιμούν αν είναι προσεισμός ή κύριος σεισμός και προβλέπουν (καλύτερα προφητεύουν) την μελλοντική σεισμική ακολουθία και εξέλιξιν του σεισμικού ρήγματος.  Όλα αυτά μόνο για τεκτονικούς σεισμούς.

Οι δεύτεροι (πολιτικοί μηχανικοί) λειτουργούν σε δύο ομάδες :

Η πρώτη συνομοταξία είναι οι “νομοθέτες”, αυτοί δηλαδή, που εκτιμώντας τις κτιριακές βλάβες ενός σεισμού (και ασφαλώς σε σχέσιν με τις προϋπάρχουσες θεωρητικές μελέτες), θα συντάξουν ένα νέον αντισεισμικόν κανονισμόν, ώστε να μην επαναληφθούν τα ίδια καταστροφικά φαινόμενα.

Η δευτέρα είναι οι μελετητές-επιβλέποντες των υποβαλομένων σε σεισμικές καταπονήσεις κτιριακών ή λοιπών κατασκευών (πχ. γέφυρες), που θα χρησιμοποιήσουν τα νομοθετήματα των προηγουμένων και με βάσιν αυτά να προβούν στην σύνταξιν μελετών νέων κατασκευών ή ενισχύσεων υπαρχόντων και θα επιβλέψουν την ορθή εφαρμογή των μελετηθέντων.

Δεν ανέφερα ως τώρα ποιό είναι το καθοριστικό στοιχείο της αντισεισμικής προβλέψεως-μελέτης :

ΜΟΝΟΝ ΕΝΑ, Η ΕΠΙΤΑΧΥΝΣΙΣ ΤΟΥ ΣΕΙΣΜΟΥ.

Στην σύνταξιν αντισεισμικού κανονισμού και μελετών ΔΕΝ ΛΑΜΒΑΝΕΤΑΙ ΠΟΥΘΕΝΑ ΥΠ’ΟΨΙΝ ΤΟ ΜΕΓΕΘΟΣ (Richter) ΚΑΙ Η ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΣΕΙΣΜΟΥ!  Όχι από αμέλεια αλλά διότι δεν είναι υπολογιστικώς αξιοποιήσιμα.

Άρα προς τι η παραφιλολογία σχετικά με τα Richter;

Εμπεδώστε αυτά πριν εκπλαγείτε (δυσάρεστα) από άλλα τρομακτικά στην συνέχεια του άρθρου