Η Ρωσία αντιμετωπίζει την Ανατολική Μεσόγειο ως χώρο ανταγωνισμού με τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρωπαϊκή Ένωση

ΗΜόσχα θέλει να ελέγξει την ασφάλεια αυτής της υποπεριφέρειας και την εξόρυξη και μεταφορά των ενεργειακών της πόρων προς την Ευρώπη, αναφέρει ξένο ινστιτούτο γεωστρατηγικών αναλύσεων.

Σε πολεμική ετοιμότητα οι Τούρκοι πεζοναύτες στη Σμύρνη

Για να επιτευχθεί αυτό, η Μόσχα έχει αυξήσει την πολιτική επαφή με κάθε μεσογειακή χώρα, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας, της Ελλάδας και του Ισραήλ, παρά τα αντικρουόμενα συμφέροντα. Η δραστηριότητα της Ρωσίας φέρνει εμπόδια στη δράση, τόσο της ΕΕ όσο και του ΝΑΤΟ στην περιοχή.

Μετά τη ρωσική στρατιωτική επέμβαση στη Συρία το 2015, η Ανατολική Μεσόγειος έχει καταστεί ένα σημαντικό στοιχείο για την επίτευξη των παγκόσμιων στόχων της εξωτερικής πολιτικής της Ρωσίας.

Η Μόσχα επιδιώκει να υπονομεύσει τις στρατιωτικές δυνατότητες των δυτικών χωρών και τις δυνατότητες τους στη Συρία, επηρεάζοντας και την ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση.

Η Ρωσία βασίζεται στην αποδυνάμωση της συνοχής της Βόρειας Ατλαντικής Συμμαχίας, έχοντας στόχο την διάλυση των δεσμών της Τουρκίας με τις ΗΠΑ.

Φιλοδοξεί να διαδραματίσει ρόλο διαμεσολαβητή στην περιοχή της Μεσογείου εκπροσωπώντας τα συμφέροντα επιλεγμένων κρατών και πολιτικών παραγόντων στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ (Συρία, Παλαιστίνη), ενώ ενδιαφέρεται να διατηρήσει μια δεσπόζουσα θέση στην προμήθεια ενεργειακών πόρων στην ΕΕ.

Αυτό το επιτυγχάνει ενώνοντας την περιφερειακή εκμετάλλευση των πεδίων υδρογονανθράκων και δημιουργώντας υποδομές ελεγχόμενες από τη Ρωσία, αποδυναμώνοντας τα ανταγωνιστικά μεσογειακά σχέδια.

Οι στόχοι της Ρωσίας επηρεάζουν περιφερειακές αντιπαλότητες,  θαλάσσιες οριοθετήσεις και ασυνεπείς πολιτικές των ΗΠΑ και της ΕΕ σε αυτόν τον τομέα.

Ένας επιπλέον λόγος για την ανοικοδόμηση της ρωσικής επιρροής στην περιοχή δικαιολογεί και η αυτοκρατορική πολιτική του Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν.

Η ανακάλυψη νέων πεδίων φυσικού αερίου στη Μεσόγειο (συμπεριλαμβανομένων των Leviathan και Tamar) αποτελεί πρόκληση για την ενεργειακή πολιτική της Ρωσίας.

Η Μόσχα ενδιαφέρεται για την εξαγωγή ενεργειακών πόρων, των οποίων τα έσοδα αποτελούν έως και το ένα τρίτο του ρωσικού ομοσπονδιακού προϋπολογισμού (31,8%, από την 1η Μαΐου).

Ταυτόχρονα σύμφωνα με την ενεργειακή στρατηγική που ανακοινώθηκε στις 2 Απριλίου, η Ρωσία βλέπει τη μείωση της ζήτησης πρώτων υλών στην ΕΕ.

Για αυτό επιδιώκει να διατηρήσει δεσπόζουσα θέση στην προμήθεια φυσικού αερίου στην ευρωπαϊκή αγορά (η Ρωσία δίνει περίπου το 35-40% των εισαγωγών φυσικού αερίου στην ΕΕ) και θέλει να εξασφαλίσει τον εφοδιασμό με φυσικό αέριο στη Μεσόγειο.

Στα τέλη Απριλίου 2019, η Gazprom ολοκλήρωσε την κατασκευή του πρώτου κλάδου του αγωγού Turkish Stream, χωρητικότητας 15,75 δισεκατομμυρίων m3 (bcm).

Αυτό θα επιτρέψει στη Ρωσία όχι μόνο να αλλάξει τη διαμετακόμιση του φυσικού αερίου από την Ουκρανία, αλλά και να υπονομεύσει την κερδοφορία των ανταγωνιστικών έργων, όπως ο αγωγός φυσικού αερίου EastMed και ο αγωγός Trans-Adriatic Pipeline (νότιο τμήμα της TANAP).

Και τα δύο έργα υποστηρίζονται από τις ΗΠΑ και την ΕΕ, μέσω του Φόρουμ Αερίου της Μεσογείου, το οποίο περιλαμβάνει την Κύπρο, την Αίγυπτο, την Ελλάδα, το Ισραήλ, την Ιορδανία, την Ιταλία και την Παλαιστινιακή Αρχή.

Το φόρουμ προωθεί τη διαφοροποίηση των ευρωπαϊκών προμηθευτών ενέργειας, κάτι που δεν είναι προς το συμφέρον της Ρωσίας.

Για να επηρεάσει την εξόρυξη τοπικών πρώτων υλών, η Ρωσία άρχισε να επιδιώκει την συμμετοχή σε περιφερειακά ενεργειακά έργα. Το 2017, η ρωσική κρατική Rosneft απέκτησε μερίδιο 30% στο πεδίο φυσικού αερίου της Αιγύπτου Zohr.

Ρωσικές εταιρείες έχουν επίσης κερδίσει συμβάσεις  για την εξόρυξη και εξερεύνηση πετρελαίου και φυσικού αερίου στη Λιβύη (As Sarah) και τη Συρία (Block 7 στην αριστερή όχθη του Ευφράτη και το 23ο, βόρεια της Δαμασκού) και άλλους πόρους.

Οι συνεργάτες του Πούτιν είναι υπεύθυνοι για την υλοποίηση αυτών των έργων, συμπεριλαμβανομένων των Gennady Timchenko και Yevgeny Prigozhin, των οποίων η παραστρατιωτική ομάδα Wagner συχνά δρα για την προστασία εγκαταστάσεων και υποδομών.

Δεν ήταν όλες οι ρωσικές πρωτοβουλίες επιτυχημένες. Οι Ρώσοι έχουν αποτύχει μέχρι στιγμής να εισέλθουν στην ισραηλινή αγορά ενέργειας, παρά την πολιτική συμφωνία μεταξύ του Πούτιν και του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπέντζαμιν Νετανιάχου.

Επίσης, λόγω της συνοριακής διαφωνίας Λιβάνου-Ισραήλ, η σύμβαση συνεργασίας μεταξύ Ρωσίας και Λιβάνου τον Φεβρουάριο του 2018 δεν αφορούσε την εξόρυξη εξερεύνηση υδρογονανθράκων.

Η Ρωσία ανοικοδομεί επίσης την στρατιωτική της παρουσία στην περιοχή, μετά την πτώση της ΕΣΣΔ, καθώς και την επιρροή σε ολόκληρη την Ανατολική Μεσόγειο.

Η υποστήριξη που δόθηκε στον Πρόεδρο της Συρίας Μπασάρ αλ-Άσαντ έδωσε στη Ρωσία την μακροπρόθεσμη πρόσβαση σε δύο βάσεις (49 χρόνια από το 2017), στην ναυτική βάση στην Ταρτούς και στην αεροπορική βάση στο Χμειμίμ.

Στο λιμάνι της Tartus, έγιναν έργα εκβάθυνσης από τους Ρώσους με κόστος 500 εκατομμυρίων δολαρίων, και τώρα μπορεί να φιλοξενήσει 11 πολεμικά πλοία και έχει επιχειρησιακές δυνατότητες σε όλη τη Μεσόγειο.

Εκεί έχουν εγκατασταθεί σύγχρονος εξοπλισμός (συμπεριλαμβανομένων των συστημάτων S-400), για τον έλεγχο του εναέριου χώρου, ενώ η Ρωσία βοηθά τον Άσαντ να ανακτήσει τον έλεγχο της Συρίας.

Στη Λιβύη η Ρωσία υποστηρίζει τον στρατηγό Χαλίφα Χαφτάρ, το οποίο βοηθούν οι έμπειροι μαχητές της Wagner.

Χάρη σε αυτόν, η Ρωσία κερδίζει υποστήριξη από αραβικές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Αιγύπτου, της Σαουδικής Αραβίας και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, αλλά έχει έρθει σε σύγκρουση με την Τουρκία, η οποία υποστηρίζει τον αντίπαλο του Χαφτάρ, τον πρωθυπουργό της Λιβύης Φαγέζ Σαρράτζ.

Διάβημα της Αθήνας στην Άγκυρα για ελληνική περιοχή στον Έβρο

Η δραστηριότητα της Ρωσίας στη Μεσόγειο αποτελεί μέρος των παγκόσμιων στόχων της, που βασίζονται στον ανταγωνισμό με τις ΗΠΑ, την ανάκτηση προνομιακής θέσης έναντι της ΕΕ και στην διασφάλιση του μέλλοντος της ρωσικής εξουσίας.

Η Μόσχα θα συνεχίσει να υπονομεύει τις στρατιωτικές δυνατότητες των ΗΠΑ, μεταξύ άλλων μέσω της προμήθειας στρατιωτικού εξοπλισμού και ενεργειακής συνεργασίας με την Τουρκία, έχοντας σκοπό να αποδυναμώσει το ΝΑΤΟ, το οποίο θεωρεί ως την πιο σημαντική απειλή για την ασφάλειά της.

Η ικανότητα της Ρωσίας να διατηρεί ταυτόχρονα σχέσεις με διάφορα κράτη και πολιτικούς παράγοντες της Ανατολικής Μεσογείου αυξάνει τη διαπραγματευτική της θέση έναντι των χωρών της ΕΕ, δηλαδή της Ιταλίας και της Γαλλίας.

Με τη συμμετοχή της στη Συρία και τη Λιβύη, θα ήθελε να επιστρέψει στη διεθνή συνεργασία για τη σταθεροποίηση αυτών των χωρών με αντάλλαγμα την άρση των κυρώσεων της ΕΕ.

Ρωσία, Τουρκία, ΗΠΑ και λοιποί θα κοντραριστούν σκληρά για την ενέργεια στην Μεσόγειο. Αυτά ακριβώς τα αντικρουόμενα συμφέροντα αποτελούν κακό οιωνό για τις μελλοντικές εξελίξεις στην περιοχή, οι οποίες φτάνουν μέχρι και μια πιθανή στρατιωτική υπερ-σύγκρουση