Οι New York Times συνοψίζουν γλαφυρά τη στοχοθέτηση της περιοδείας του Τζο Μπάιντεν στη Μέση Ανατολή (13-16 Ιουλίου 2022) και επισημαίνουν ότι: “θα προσπαθήσει να επιβραδύνει το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, να επιταχύνει τη ροή πετρελαίου προς τις αμερικανικές αντλίες και να αναδιαμορφώσει τη σχέση με την Σαουδική Αραβία…“.

Η σειρά με την οποία αναφέρονται οι στόχοι της περιοδείας δεν είναι τυχαία. Ούτε τυχαία είναι η δήλωση πρόθεσης του Μπάιντεν να χρησιμοποιήσει σκληρή ισχύ εναντίον του Ιράν, κατά τη διάρκεια συνέντευξης που παραχώρησε σε ισραηλινό(!) τηλεοπτικό σταθμό. Η συνέντευξη μαγνητοσκοπήθηκε πριν από την αναχώρησή του για την περιοδεία, αλλά δημοσιεύτηκε κατά τη διάρκειά της. Ο πρόεδρος Μπάιντεν, ρίχνοντας τροχιοδεικτικές για τις προθέσεις της επίσκεψής του στη Μέση Ανατολή, ξεκαθάρισε κατ’ αρχήν ότι η κυβέρνησή του θα διατηρήσει τους Φρουρούς της Επανάστασης στον κατάλογο των “ξένων τρομοκρατικών οργανώσεων”, ενώ όταν ερωτήθηκε σχετικά με την παλαιότερη την πρόθεσή του να εμποδίσει την Τεχεράνη να αποκτήσει πυρηνικό οπλοστάσιο, δήλωσε ότι θα διέτασσε τη χρήση βίας “αν αυτό ήταν το μέσο της ύστατης προσφυγής”.

Είναι σαφές ότι το ζήτημα του Ιράν βρίσκεται πολύ ψηλά στην ατζέντα του επιτελείου Μπάιντεν, το οποίο κινείται ενεργά σε διπλωματικό επίπεδο για να διασφαλίσει την “μη αντίδραση” του αραβικού κόσμου -και όχι μόνο- σε ενδεχόμενο ισραηλινό προληπτικό πλήγμα κατά της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν.

Τα σημάδια είναι διάχυτα για αυτούς που παρακολουθούν την κατάσταση στην Ευρύτερη Μέση Ανατολή και άρχισαν να γίνονται περισσότερο διακριτά με τις λεγόμενες “Συμφωνίες του Αβραάμ” (ΗΑΕ, Σουδάν, Μαρόκο, Μπαχρέιν) ή αλλιώς “συμφωνίες εξομάλυνσης” με το Ισραήλ. Ειρήσθω εν παρόδω, οι συμφωνίες δανείστηκαν το όνομά τους από τον Πατριάρχη Αβραάμ για να τονιστεί η “κοινή προέλευση” του Ιουδαϊσμού και του Ισλάμ -ασχέτως αν ο Θεός των Ιουδαίων ουδεμία σχέση έχει με τον θεό του Ισλάμ-, των δύο αβρααμικών θρησκειών που ασπάζονται αυστηρά τον μονοθεϊσμό.

Ο ίδιος ο πρόεδρος του Ινστιτούτου Στρατηγικής και Ασφάλειας της Ιερουσαλήμ (JISS), ο Εφραίμ Ινμπαρ διευκρίνισε ότι “οι Συμφωνίες του Αβραάμ εξαρτώνται από την εκπλήρωση της προσδοκίας του Ισραήλ ότι θα τερματίσει την ιρανική απειλή”, συσχετίζοντας με τον πιο σαφή τρόπο τις συμφωνίες με την απειλή που το Ισραήλ διατείνεται ότι δέχεται από το Ιράν λόγω του βαλλιστικού και πυρηνικού προγράμματος της χώρας.

Πέραν των “συμφωνιών εξομάλυνσης” όμως, και η Σαουδική Αραβία (Σ.Α.) έχει ανοικτά τοποθετηθεί δια του de facto ηγεμόνα του βασιλείου, Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν (MBS), υπέρ της σύσφιξης των σχέσεων με το Εβραϊκό κράτος, πράγμα που θα οδηγήσει σε περαιτέρω περιθωριοποίηση του Ιράν. Ο πρίγκιπας δήλωσε τον Μάρτιο του 2022 στο επίσημο σαουδαραβικό πρακτορείο ειδήσεων SPA ότι, “δεν θεωρούμε το Ισραήλ εχθρό, αλλά εν δυνάμει σύμμαχο, με πολλά συμφέροντα που μπορούμε να έχουμε από κοινού”.

Το Ιράν και η Σ.Α., οι κυρίαρχες σιιτικές και σουνιτικές μουσουλμανικές χώρες της Μέσης Ανατολής, ήρθαν σε ρήξη το 2016 αφού οι δύο πλευρές κατέλειξαν να υποστηρίζουν αντίπαλες πλευρές σε περιφερειακές συγκρούσεις στην Συρία, τον Λίβανο, το Ιράκ και την Υεμένη, όπου η Σ.Α. διεξάγει πόλεμο κατά των Χούθι που είναι φίλα προσκείμενοι στο Ιράν.

Εκτός της επιχειρούμενης διπλωματικής μετατόπισης του βασιλείου των Σαούντ εγγύτερα στο Εβραϊκό κράτος, οι Συμφωνίες του Αβραάμ πλαισιώθηκαν και από την “Τετραμερή Δυτικής Ασίας” (West Asia Quad, μεταξύ Ινδίας-ΗΑΕ-Ισραήλ-ΗΠΑ) η οποία μπαίνει εμβόλιμα στις σχέσεις Ιράν-Ινδίας με σκοπό τον παραγκωνισμό του ιρανικού καθεστώτος.

Επιπλέον, σύμφωνα με την Wall Street Journal, τον Μάρτιο του 2022, Αμερικανοί αξιωματούχοι οργάνωσαν μυστική συνάντηση στο Σαρμ ελ Σέιχ, στην οποία συμμετείχαν μέλη της στρατιωτικής διοίκησης του Ισραήλ, της Σ.Α., της Ιορδανίας, της Αιγύπτου, των ΗΑΕ, του Μπαχρέιν, αλλά και του Κατάρ. Εκεί συζητήθηκε ο συντονισμός ενεργειών κατά της εξάπλωσης της ιρανικής επιρροής στην περιοχή και τα μέρη κατάφεραν να καταλήξουν σε κατ’ αρχήν συμφωνία σχετικά με τη διαδικασία άμεσης ειδοποίησης όταν εντοπίζονται αεροπορικές απειλές(!) -από πού άραγε;-.

Ισχυροί δίαυλοι ανατροφοδότησης δημιουργήθηκαν μεταξύ Ισραήλ και Κατάρ ενώ αξιωματούχοι του εβραϊκού κράτους ξεκαθάρισαν ότι είναι έτοιμοι για μια πιο στενή προσέγγιση. Ένας από τους υποψηφίους για τη θέση του αρχηγού του Γενικού Επιτελείου του Ισραηλινού Στρατού, ο Eyal Zamir, μάλιστα χαρακτήρισε το Κατάρ μέλος του “ισραηλοσουνιτικού στρατοπέδου”, που έχει σχεδιαστεί για να την αντιμετώπιση του Ιράν και της στρατιωτικοπολιτικής στρατηγικής του στην περιοχή.

Συνοψίζοντας, ο διπλωματικός πυρετός στην Ευρύτερη Μέση Ανατολή φαίνεται να έχει κοινό παρονομαστή και αυτός είναι το Ιράν. Όπως κι αν το εξετάσει κανείς, το διπλωματικό κεφάλαιο που έχει ήδη δαπανήσει -και συνεχίζει- η Αμερική αλλά και το Ισραήλ, από τον Αύγουστο του 2020 (υπογραφή Συμφωνιών Αβραάμ) και εντεύθεν, παραπέμπει σε έντονες διεργασίες που προλειαίνουν το έδαφος για κάτι πολύ μεγάλο.

“Το πετρέλαιο είναι στην πραγματικότητα ο πιο επιτακτικός λόγος για τον οποίο έγινε αυτό το ταξίδι σε μια εποχή υψηλών τιμών”, σημειώνουν οι Ντέιβιντ Σάνγκερ και Πίτερ Μπέικερ των New York Times. Οι πιέσεις που δέχεται στο εσωτερικό ο πρόεδρος Μπάιντεν λόγω της εκρηκτικής αύξησης της τιμής του πετρελαίου, είναι τόσο έντονες που εκτιμάται ότι θα επηρεάσουν το αποτέλεσμα των ενδιάμεσων εκλογών του Νοεμβρίου. Ταυτόχρονα όμως, ο Αμερικανός πρόεδρος προσπαθεί να επαναπροσεγγίσει την Σ.Α. ώστε να συμβάλει έστω και σταδιακά στην παγκόσμια απεξάρτηση από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες.

Παρότι δεν υπάρχει προς το παρόν κάποια νέα συμφωνία με την Σ.Α. ή τα Εμιράτα για αύξηση της παραγωγής πετρελαίου, αμερικανοί αξιωματούχοι εκτιμούν ότι η Τζέντα, θα ενδώσει στο σχετικό αίτημα των Ηνωμένων Πολιτειών μόλις λήξει η τρέχουσα συμφωνία ποσόστωσης τον Σεπτέμβριο, λίγες εβδομάδες πριν τις ενδιάμεσες αμερικανικές εκλογές. Το ίδιο εκτιμάται ότι θα κάνουν και τα Εμιράτα, τείνοντας χέρι βοηθείας στον γηραιό Αμερικανό πρόεδρο, του οποίου η δημοτικότητα παραπαίει.

Ο τρίτος στόχος της περιοδείας Μπάιντεν από κοινού με τους δυο προηγούμενους, αποτελούν συγκοινωνούντα δοχεία. Σε προηγούμενο άρθρο μας γράψαμε:

“Επανερχόμενοι στο ζήτημα του ρωσικού πετρελαίου όμως, το ερώτημα είναι γιατί μια από τις τρείς μεγαλύτερες πετρελαιοπαραγωγούς παγκοσμίως [σσ. Σαουδική Αραβία] εισάγει τόσο μεγάλες ποσότητες αργού από την Ρωσία μέσω Αιγύπτου-Εσθονίας; Είναι ζήτημα διαχείρισης των σαουδαραβικών αποθεμάτων ώστε να τα εξάγουν όταν η ζήτηση θα αυξηθεί (και δεδομένου ότι η τιμή του ρωσικού πετρελαίου είναι η χαμηλότερη που μπορεί να εισάγει η Σ.Α. επί της παρούσης), ή μήπως η πετρομοναρχία της Αραβικής χερσονήσου στρίβει το τιμόνι προς την Ρωσία, ή και τα δύο μαζί;” Υπενθυμίζεται ότι η Σ.Α. και οι περιφερειακοί σύμμαχοί της απείχαν -ή καταψήφισαν- τις αμερικανικές και ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες στον ΟΗΕ έναντι της Ρωσίας.