Η συνολική ύφεση στην Ελλάδα θα ξεπεράσει το 6% συνολικά φέτος και το επόμενο έτος αφού με βάση τις θερινές προβλέψεις της Κομισιόν θα υπάρξει ύφεση 9% του ΑΕΠ το 2020 και ανάκαμψη 6% το 2021.
Μόνο που δεν υπολογίζουν ότι χάνονται οι ρυθμοί ανάπτυξης για τα έτη αυτά, που είχαν προβλεφθεί προ πανδημίας.
Συγκεκριμένα ένα 2% το 2020 και ένα 2% και κάτι το 2021. Εάν αυτά αθροιστούν συνολικά και υπολογιστεί η μερική ανάκαμψη που προβλέπεται για το 2021, η συνολική ύφεση στην διετία ξεπερνάει το 6% και μιλούμε για μια ήδη κατεστραμμένη οικονομία.
Στις ανοιξιάτικες προβλέψεις που είχαν ανακοινωθεί το Μάιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε εκτιμήσει ότι φέτος στην Ελλάδα η ύφεση θα κυμανθεί στο 9,7%. Στην έκθεση της Ε.Ε. που δόθηκε πριν από λίγο στην δημοσιότητα αναφέρεται πως η επίπτωση της κρίσης στην ανεργία θα είναι βραχύβια και τα δημοσιονομικά μέτρα της κυβέρνησης μειώνουν τις επιπτώσεις στην κατανάλωση, όμως τα ρίσκα λόγω της εξάρτησης της χώρας από τον τουρισμό είναι σημαντικά.
Για την ακρίβεια η χώρα εξαρτάται αποκλειστικά από τον τουρισμό και την εστίαση (η οποία εστίαση εξαρτάται και αυτή πάρα πολύ από τον τουρισμό).
«Η οικονομία της ΕΕ θα βιώσει φέτος βαθιά ύφεση ιστορικών διαστάσεων λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού. Η άρση των μέτρων εγκλεισμού προχωρά με πιο σταδιακό ρυθμό από ό,τι αναμενόταν στις εαρινές μας προβλέψεις και συνεπώς ο αντίκτυπος στην οικονομική δραστηριότητα το 2020 θα είναι σημαντικότερος από τον αναμενόμενο.
Σύμφωνα με τις θερινές οικονομικές προβλέψεις 2020, η οικονομία της ζώνης του ευρώ θα συρρικνωθεί κατά 8,7 % το 2020 και θα σημειώσει θετικό ρυθμό ανάπτυξης 6,1 % το 2021. Η οικονομία της ΕΕ προβλέπεται να συρρικνωθεί κατά 8,3 % το 2020 και να σημειώσει θετικό ρυθμό ανάπτυξης 5,8 % το 2021. Ως εκ τούτου, η συρρίκνωση το 2020 προβλέπεται να είναι σημαντικά μεγαλύτερη από τις εαρινές προβλέψεις του 7,7 % στη ζώνη του ευρώ και του 7,4 % για την ΕΕ στο σύνολό της. Επίσης, η ανάπτυξη το 2021 θα είναι ελαφρώς λιγότερο έντονη σε σχέση με τις εαρινές προβλέψεις».
Ο Βάλντις Ντομπρόβσκις, Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος για μια Οικονομία στην Υπηρεσία των Ανθρώπων, δήλωσε: «Ο οικονομικός αντίκτυπος των μέτρων εγκλεισμού είναι μεγαλύτερος από τον αρχικά αναμενόμενο. Εξακολουθούμε να πλέουμε σε ταραγμένη θάλασσα και αντιμετωπίζουμε πολλούς κινδύνους, συμπεριλαμβανομένου ενός νέου σημαντικού κύματος κρουσμάτων. Αν μη τι άλλο, η πρόβλεψη αυτή μας δίνει μια ανάγλυφη εικόνα των λόγων για τους οποίους χρειαζόμαστε μια συμφωνία για το φιλόδοξο πακέτο ανάκαμψής μας, το NextGenerationEU, ώστε να βοηθήσουμε την οικονομία. Με το βλέμμα στραμμένο στο έτος που διανύουμε και στο επόμενο έτος, μπορούμε να αναμένουμε την ανάκαμψη, αλλά θα πρέπει να επαγρυπνούμε για τους διαφορετικούς ρυθμούς με τους οποίους θα έλθει η ανάκαμψη. Πρέπει να συνεχίσουμε να προστατεύουμε τους εργαζόμενους και τις επιχειρήσεις και να συντονίσουμε στενά τις πολιτικές μας σε επίπεδο ΕΕ για να βγούμε ισχυρότεροι και ενωμένοι.»
Ο Πάολο Τζεντιλόνι, Ευρωπαίος Επίτροπος Οικονομίας, δήλωσε: «Ο κορωνοϊός έχει ήδη κοστίσει τη ζωή σε μισό εκατομμύριο και πλέον ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, αριθμός που εξακολουθεί να αυξάνεται καθημερινά — σε ορισμένα μέρη του κόσμου με ανησυχητικό ρυθμό. Αυτές οι προβλέψεις δείχνουν τις καταστροφικές οικονομικές επιπτώσεις αυτής της πανδημίας. Η πολιτική απάντηση, σε ολόκληρη την Ευρώπη, συνέβαλε στον μετριασμό των επιπτώσεων για τους πολίτες μας, ωστόσο οι αποκλίσεις, η ανισότητα και η ανασφάλεια αυξάνονται. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο είναι τόσο σημαντικό να επιτευχθεί ταχεία συμφωνία επί του σχεδίου ανάκαμψης που πρότεινε η Επιτροπή, ώστε να εισρεύσει νέα εμπιστοσύνη και νέα χρηματοδότηση στις οικονομίες μας σε αυτή την κρίσιμη στιγμή.»
Ο αντίκτυπος της πανδημίας στην οικονομική δραστηριότητα ήταν ήδη σημαντικός κατά το πρώτο τρίμηνο του 2020, παρόλο που τα περισσότερα κράτη μέλη άρχισαν να θεσπίζουν μέτρα εγκλεισμού μόλις στα μέσα Μαρτίου.
Το δεύτερο τρίμηνο του 2020, όπου η διακοπή των δραστηριοτήτων και τα μέτρα εγκλεισμού είχαν πολύ μεγαλύτερη διάρκεια, η οικονομική παραγωγή αναμένεται να έχει συρρικνωθεί σε σημαντικά μεγαλύτερο βαθμό από ό,τι κατά το πρώτο τρίμηνο.
Η ανάκαμψη αναμένεται να κινηθεί δυναμικά κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2020, αν και θα παραμείνει ελλιπής και άνιση μεταξύ των κρατών μελών.
Ο κλυδωνισμός στην οικονομία της ΕΕ είναι συμμετρικός ως προς το ότι η πανδημία έχει πλήξει όλα τα κράτη μέλη. Ωστόσο, τόσο η πτώση της παραγωγής το 2020 και οι διαστάσεις της ανάκαμψης του 2021 αναμένεται να διαφέρουν σημαντικά. Οι διαφορές στην κλίμακα των επιπτώσεων της πανδημίας και στις διαστάσεις της ανάκαμψης στα κράτη μέλη προβλέπεται πλέον να είναι ακόμη πιο έντονες από ό,τι αναμενόταν στις εαρινές προβλέψεις.
Οι συνολικές προοπτικές για τον πληθωρισμό μεταβλήθηκαν ελάχιστα μετά τις εαρινές προβλέψεις, αν και υπήρξαν σημαντικές αλλαγές στους παράγοντες που διαμορφώνουν τις τιμές.
Ενώ οι τιμές του πετρελαίου και των τροφίμων έχουν αυξηθεί περισσότερο από ό,τι αναμενόταν, η επίδρασή τους αναμένεται να εξισορροπηθεί από τις ασθενέστερες οικονομικές προοπτικές και τις επιπτώσεις των μειώσεων του ΦΠΑ και άλλων μέτρων που λαμβάνονται σε ορισμένα κράτη μέλη.
Ο πληθωρισμός στη ζώνη του ευρώ, όπως μετράται με τον εναρμονισμένο δείκτη τιμών καταναλωτή (ΕνΔΤΚ), εκτιμάται τώρα στο 0,3 % το 2020 και στο 1,1 % το 2021. Στην ΕΕ, ο πληθωρισμός προβλέπεται να φθάσει το 0,6 % το 2020 και το 1,3 % το 2021.
Εξαιρετικά υψηλοί κίνδυνοι
Οι κίνδυνοι που συνδέονται με αυτές τις προβλέψεις είναι εξαιρετικά υψηλοί και αφορούν κυρίως δυσμενέστερες εξελίξεις.
Οι διαστάσεις και η διάρκεια της πανδημίας και, ενδεχομένως, τα απαραίτητα μελλοντικά μέτρα εγκλεισμού, παραμένουν κατ’ ουσίαν άγνωστα. Σύμφωνα με τις προβλέψεις, τα μέτρα εγκλεισμού θα συνεχίσουν να χαλαρώνουν και δεν θα υπάρξει «δεύτερο κύμα» κρουσμάτων.
Υπάρχουν σημαντικοί κίνδυνοι να πληγεί η αγορά εργασίας πιο μακροπρόθεσμα από ό,τι αναμενόταν και να μετατραπούν σε δυσκολίες ρευστότητας και σε προβλήματα φερεγγυότητας για πολλές εταιρείες.
Υπάρχουν κίνδυνοι για τη σταθερότητα των χρηματοπιστωτικών αγορών και ο κίνδυνος να μην μπορέσουν τα κράτη μέλη να συντονίσουν επαρκώς τις απαντήσεις πολιτικής που δίνονται σε εθνικό επίπεδο.
Υπάρχουν επίσης πιθανότητες θετικών εξελίξεων, όπως η έγκαιρη διαθεσιμότητα εμβολίου κατά του κορωνοϊού.
Η πρόταση της Επιτροπής για σχέδιο ανάκαμψης, με επίκεντρο ένα νέο μέσο, το NextGenerationEU, δεν λαμβάνεται υπόψη στις παρούσες προβλέψεις, δεδομένου ότι δεν έχει ακόμη υπάρξει συμφωνία. Η συμφωνία επί της πρότασης της Επιτροπής συγκαταλέγεται συνεπώς και αυτή στις πιθανότητες θετικών εξελίξεων.
Γενικότερα, δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο να σημειωθεί ταχύτερη της αναμενόμενης ανάκαμψη, ιδίως εάν η επιδημιολογική κατάσταση επιτρέψει την ταχύτερη από την προβλεπόμενη άρση των περιορισμών που παραμένουν σε ισχύ.
Η ουσία όμως είναι οδυνηρή για την Ελλάδα. Για άλλη μια φορά η οικονομία της συρρικνώνεται ενώ παραμένει σε κατάσταση ζωής και θανάτου τα τελευταία δέκα χρόνια.
Πώς θα συνέλθει από το νέο αυτό σοκ; Η Ελλάδα ως εξαρτώμενη από τον τουρισμό δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα ανακάμψει καθώς για να ανακάμψει ο τουρισμός σε παγκόσμια κλίμακα θα πρέπει να βρεθεί σύντομα το εμβόλιο κατά του κορωνοϊού.
Ακόμα κι αν βρεθεί το εμβόλιο στα πρώτα έτη θα είναι «πειραματικό». Κανείς δεν θα το εμπιστεύεται.
Μπορεί δηλαδή η αποκατάσταση στον τουρισμό να κάνει πάνω από τρία έτη.