Καμία από τις δύο δεν μπορεί να χάσει. Η Ρωσία γιατί η Ουκρανία είναι έξω από την «πόρτα» της και οι ΗΠΑ γιατί αν χάσουν κανείς στον πλανήτη δεν θα τις υπολογίζει πλέον.

«Ακόμη και ένας μικρός πόλεμος είναι κολασμένος για όσους έχουν εμπλακεί σε αυτόν, φυσικά. Αλλά ένας παγκόσμιος πόλεμος είναι το χειρότερο πράγμα που έχουμε κάνει ποτέ ο ένας στον άλλον. Σε ένα αξιομνημόνευτο δοκίμιο που δημοσιεύθηκε τον περασμένο μήνα,  ο Χένρι Κίσινγκερ αναρωτήθηκε «Πώς να αποφύγετε έναν άλλο παγκόσμιο πόλεμο». 

Ο Κίσινγκερ έθεσε ένα σημαντικό ερώτημα: «Βρίσκεται ο κόσμος σήμερα σε ένα συγκρίσιμο σημείο καμπής [όπως η ευκαιρία για ειρήνη το 1916] στην Ουκρανία, καθώς ο χειμώνας επιβάλλει μια παύση σε μεγάλης κλίμακας στρατιωτικές επιχειρήσεις εκεί;» Αυτή τη φορά πέρυσι,  προέβλεψα  ότι η Ρωσία θα εισέβαλε στην Ουκρανία. Το ερώτημα ένα χρόνο μετά είναι αν υπάρχει τρόπος να τερματιστεί αυτός ο πόλεμος ή αν προορίζεται να εξελιχθεί σε κάτι πολύ μεγαλύτερο.

Όπως πολύ σωστά επισημαίνει ο Κίσινγκερ, δύο δυνάμεις με πυρηνικά όπλα αμφισβητούν αυτή τη στιγμή την μοίρα της Ουκρανίας.

 Η μία πλευρά, η Ρωσία, εμπλέκεται άμεσα σε συμβατικό πόλεμο. Ωστόσο, οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους πολεμούν έμμεσα παρέχοντας στην Ουκρανία αυτό που ο Alex Karp, διευθύνων σύμβουλος της Palantir Technologies Inc., αποκαλεί «η δύναμη των προηγμένων συστημάτων αλγοριθμικού πολέμου». 

Αυτά είναι τώρα τόσο ισχυρά, είπε πρόσφατα στον  David Ignatius της Washington Post , που «ισοδυναμούν με την κατοχή τακτικών πυρηνικών όπλων εναντίον ενός αντιπάλου με μόνο συμβατικά».Αφιερώστε λίγο χρόνο για να αναλογιστείτε τις συνέπειες αυτού.

Ο πόλεμος επέστρεψε. Θα μπορούσε επίσης ο παγκόσμιος πόλεμος να επιστρέψει; Αν ναι, θα επηρεάσει την ζωή όλων μας.

Στη δεύτερη εποχή του Μεσοπολέμου (1991-2019), ξεχάσαμε τον ρόλο του πολέμου στην παγκόσμια οικονομία. 

Επειδή οι πόλεμοι εκείνης της εποχής ήταν μικροί (Βοσνία, Αφγανιστάν, Ιράκ), ξεχάσαμε ότι ο πόλεμος είναι η αγαπημένη κινητήρια δύναμη της ιστορίας για τον πληθωρισμό, τις χρεοκοπίες — ακόμη και τους λιμούς. 

Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι ο πόλεμος μεγάλης κλίμακας είναι ταυτόχρονα καταστροφικός για την παραγωγική ικανότητα, διαταράσσει το εμπόριο και αποσταθεροποιεί τις δημοσιονομικές και νομισματικές πολιτικές.

(…)

Τι θα κάνουν λοιπόν οι ΗΠΑ για να ελέγξουν αυτούς τους αντιπάλους; Η απάντηση ακούγεται εντυπωσιακά παρόμοια με αυτό που γινόταν στον Ψυχρό Πόλεμο Α:

«Θα συγκεντρώσουμε τους ισχυρότερους δυνατούς συνασπισμούς για να προχωρήσουμε και να υπερασπιστούμε έναν κόσμο που είναι ελεύθερος, ανοιχτός, ευημερεύων και ασφαλής ».

«Θα δώσουμε προτεραιότητα στη διατήρηση ενός διαρκούς ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος έναντι της Κίνας, περιορίζοντας παράλληλα μια βαθιά επικίνδυνη Ρωσία».

«Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι οι στρατηγικοί ανταγωνιστές δεν μπορούν να εκμεταλλευτούν τις θεμελιώδεις αμερικανικές και συμμαχικές τεχνολογίες, την τεχνογνωσία ή τα δεδομένα για να υπονομεύσουν την αμερικανική και συμμαχική ασφάλεια».

Υπάρχουν δύο προφανή προβλήματα με την στρατηγική των ΗΠΑ. Το πρώτο είναι ότι εάν τα αλγοριθμικά οπλικά συστήματα είναι ισοδύναμα των τακτικών πυρηνικών όπλων, ο Πούτιν μπορεί τελικά να οδηγηθεί στην χρήση του δεύτερου, καθώς του λείπει σαφώς το πρώτο. Το δεύτερο είναι ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν φαίνεται να έχει αναθέσει στο Κίεβο το χρονοδιάγραμμα οποιωνδήποτε ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων – και οι προϋποθέσεις που απαιτούν οι Ουκρανοί είναι προδήλως απαράδεκτες στην Μόσχα.

Ως εκ τούτου, ο πόλεμος φαίνεται προορισμένος, όπως ο πόλεμος της Κορέας στον Α’ Ψυχρό Πόλεμο, να συνεχιστεί έως ότου επιτευχθεί ένα αδιέξοδο

Το πρόβλημα με τους παρατεταμένους πολέμους είναι ότι το κοινό των ΗΠΑ και της Ευρώπης τείνει να τους βαρεθεί πολύ πριν το κάνει ο εχθρός.

Η αχίλλειος πτέρνα της Αμερικής θεωρείται συχνά ως η μη βιώσιμη δημοσιονομική της πορεία.

Κάποια στιγμή μέσα στην επόμενη δεκαετία, σύμφωνα με το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου, οι πληρωμές τόκων για το ομοσπονδιακό χρέος είναι πιθανό να ξεπεράσουν τις αμυντικές δαπάνες.

Εν τω μεταξύ, δεν είναι άμεσα προφανές ποιος θα αγοράζει όλα τα πρόσθετα κρατικά ομόλογα που εκδίδονται κάθε χρόνο, εάν η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ επιδίδεται σε ποσοτική σύσφιξη.

Μήπως αυτό δίνει στην Κίνα την ευκαιρία να ασκήσει οικονομική πίεση στις ΗΠΑ;

Όπως έχει συχνά επισημανθεί, αν η Κίνα επέλεγε να ξεφορτωθεί τα κρατικά ομόλογά της, θα οδηγούσε σε άνοδο τις αποδόσεις των αμερικανικών ομολόγων και θα κατέβαζε το δολάριο, όχι όμως χωρίς να προκαλέσει σημαντικό πόνο στην ίδια. Ωστόσο, η μεγαλύτερη αμερικανική ευπάθεια μπορεί να βρίσκεται στη σφαίρα των πόρων και όχι της χρηματοδότησης.

Οι ΗΠΑ έχουν προ πολλού πάψει να είναι μια μεταποιητική οικονομία. Έχουν γίνει ένας μεγάλος εισαγωγέας από τον υπόλοιπο κόσμο. Η αυξανόμενη κυριαρχία της Κίνας και στους δύο αυτούς τομείς δεν πρέπει να υποτιμάται.

Η πρωτοβουλία Belt and Road Initiative του Πεκίνου δημιούργησε υποδομές που μειώνουν την κινεζική εξάρτηση από το θαλάσσιο εμπόριο. Εν τω μεταξύ, η Shanghai Westwell Lab Information Technology εξελίσσεται ταχύτατα στον κορυφαίο προμηθευτή των πιο προηγμένων συστημάτων λειτουργίας λιμένων.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία υπενθύμισε ότι η διακοπή του εμπορίου αποτελεί ζωτικό όπλο του πολέμου. Μας υπενθύμισε επίσης ότι μια μεγάλη δύναμη πρέπει να είναι σε θέση να παράγει μαζικά σύγχρονα όπλα, με ή χωρίς πρόσβαση σε εισαγωγές.

Ο Κίσινγκερ έχει δίκιο να ανησυχεί για τους κινδύνους ενός παγκόσμιου πολέμου. Ο πρώτος και ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος είχαν προηγηθεί μικρότερων συγκρούσεων: οι Βαλκανικοί πόλεμοι του 1912 και του 1913, η ιταλική εισβολή στην Αβησσυνία (1936), ο Ισπανικός Εμφύλιος Πόλεμος (1936-39), ο Σινο-Ιαπωνικός Πόλεμος (1937). 

Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, σε ένα χειρότερο σενάριο, θα μπορούσε να είναι ένας παρόμοιος προάγγελος ενός πολύ ευρύτερου πολέμου».